جراحی تومور مغزی و انواع روش های آن

تومور مغزی در واقع رشد غیر طبیعی سلولهای مغزی می باشند که باعث ایجاد توده های بزرگ و کوچک می گردند. تومورهای مغزی می توانند در مغز ایجاد شوند یا اینکه از دیگر قسمت های بدن به سمت مغز گسترش پیدا کنند. جراحی تومور مغزی را می توان اولین خط درمانی تومور های مغزی در بیمارستان ها دانست. این اقدام با چند هدف انجام می شود.

• تعیین موقعیت تومور
• تعین وسعت تومور
• برداشت هرچه بیشتر بافت تومور
• کاهش فشار در جمجمه و بهبود عملکردهای عصبی ازدست رفته

گاهی اوقات جراحی به منظور ایجاد دسترسی برای انجام روش های دیگر درمان همچون شیمی درمانی و پرتور درمانی استفاده می شود. اما چیزی که در تمام این موارد مشترک است مهارت جراح می باشد که باید به  طور دقیق و ایمن تومور را برداشته و کمترین تهاجم به بافت های مغزی ایجاد شود. به همین دلیل جراحی تومور های مغزی نیاز به مهارت و دقت بسیار بالایی می باشد.

مراحل  درمان به کمک جراحی اغلب به این صورت است که ابتدا یک نمونه برداری از بافت تومور انجام می شود و سپس این نمونه به یک آسیب شناس تحویل داده می شود تا برای تشخیص قطعی تومور بر روی آن آزمایش انجام دهد. در هنگام نمونه برداری اغلب موارد سعی می شود تمام بافت تومور برداشته شود مخصوصا زمانی که تومور بخش های مهم مغز را تهدید می کند

 جراحی تومور مغزی

برای برداشت تومور های مغزی عمل های جراحی متعددی وجود دارند که انتخاب هرکدام بستگی به نوع تومور و درجه آن دارد.در ادامه چند نمونه از عمل های شایع را برای شما ذکر می کنیم :

کرانیوتومی یا برش جمجمه

در این عمل بخشی از استخوان جمجمه  به منظور دسترسی به بافت مغز به صورت موقت برداشته می شود. این عمل می تواند به کمک بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام شود.جراح نیاز دارد تا قبل از انجام عمل تصویر ام آر آی بیمار را مشاهده کند تا بتواند محل دقیق و زاویه مناسب برای حذف استخوان جمجمه جهت دسترسی به تومور را تشخیص دهد.درانتها نیز استخوان برداشته شده توسط تثبیت کننده هایی همچون تیتانیوم ، سیم یا … در جای قبلی خود قرار می گیرد.

بیمار لازم است بعد از اتمام عمل مراقبت هایی را انجام دهد نظیر:

• به منظورجلوگیری از وارد شدن ضربات به سر از کلاه ایمنی استفاده کند.
• از چرخاندن بیش از اندازه سر خود جلوگیری نماید.
• سر خود را تا زمان برداشتن بخیه ها خشک نگهدارد.
• در صورت احساس مزه شور در دهان یا دیدن ترشح از محل عمل حتما به پرستاران بیمارستان اطلاع دهد.
• از عطسه کردن یا سرفه کردن اجتناب کند چرا که موجب ایجاد فشار به ناحیه عمل خواهد شد

آندوسکوپی اندونازال

آندوسکوپی یا درون بین در عمل پزشکی به مشاهده درون بدن به منظور تشخیص یا گاهی درمان بیماری صورت می گیرد. حفره ها و مجاری موجود در بدن امکان مشاهده درون بدن را برای پزشکان فراهم کرده اند. امکان استفاده از درون بینی برای جراح باعث شده تا تشخیص های دقیق تری را قبل از انجام عمل داشته باشد و احتمال موفقیت در انجام عمل را به اندازه قابل قبولی افزایش داده است.

از این روش در مشاهده تومور های مغزی نیز استفاده می شود به گونه ای که دستگاه آندوسکوپ از طریق بینی وارد بدن شده و به کمک ابزار های ویژه ای که در این دستگاه وجود دارد جراحی تومور انجام میشود. همچنین این امکان برای پزشک موجود دارد که از تومور ایجاد شده نمونه برداری کند .

نوروآندوسکوپی

در این روش جراح با ایجاد کردن یک سوراخ کوچک (تقریبا اندازه یک سکه)بر روی جمجمه  بیمار جراحی را انجام می دهد. این عمل جهت دسترسی به تومور هایی استفاده می شود که امکان انجام عمل عادی برای دسترسی به آن ها وجود ندارد یا اینکه جراح قصد داشته باشد بدون اسیب زدن به بخش های دیگر مغز تومور را از بدن خارج کند.

جراح به کمک ابزار های هدایت که در آندوسکوپ وجود دارد موقعیت تومور را پیدا کرده و به ان دسترسی پیدا می کند.سپس به کمک ابزار های موجود در سر آندوسکوپ یا کمک گرفتن از یک آندوسکوپ دیگر  عمل نمونه برداری یا برداشتن تومور را انجام می دهد.

جراحی شانت

در این روش جراحی یک لوله باریک به نام شانت یا شنت از طریق سوراخ ایجاد شده در جمجه به یکی از بطن های مغز وارد می شود. شنت مایع اضافی در مغز را از یک قسمت به قسمت منتقل می کند. در حین انجام این کار فیلتر موجود در لوله باعث فیلتر شدن این مایع می شود که اگر سلول های سرطانی در این مایع وجود داشته باشند در این فیلتر گیر خواهند افتاد.

در سالهای اخیر تعداد بیمارانی که به کمک این روش جراحی توانسته اند سلامتی خود را دوباره به دست بیاورند بسیار زیاد هستند. جراحی شانت نیز همچون دیگر عمل های جراحی ممکن است عوارضی داشته باشد به همین دلیل باید در مراقبت از بیمار چند  نکاته مهم را در نظر داشت.

نکاتی برای مراقبت از شنت مغزی

عفونت خارجی : بیمار با حساسیت هایی در مسیر شنت یا پمپ یا حتی در قسمت شکم مواجه می شود.

عفونت داخلی: در این هنگام علائمی همچون تب ، سردرد ، کم شدن هوشیاری و درد شکم در بیمار دیده می شود.

انسداد جزئی یا کلی: در این مواقع شنت به خوبی کار نمی کند. این اتفاق به خاطر دلایل متعددی ممکن است اتفاق بیافتد که باید بررسی گردند. بیمار در این مواقع دچار علائمی می شود که در قبل از عمل نیز داشته است.

کم کاری یا پرکاری شنت : تنظیم نبودن فشار شنت باعث ایجاد این اتفاق می شود. درصورتی که شنت بیش از اندازه یا حتی کمتر از مقدار مطلوب شروع به پمپاژ مایع مغزی نماید ممکن است  باعث ایجاد علائمی همچون سردرد ، تهوع ، سرگیجه یا حتی خون ریزی مغزی شود.

باید در صورت مشاهده هر کدام از موارد گفته شده سریعا به پزشک گزارش شود تا هرچه سریع تر اقدامتی مناسب انجام گیرد.

تعبیه یک مخزن اومایا

هنگام عمل یک مخزن به لوله ای که در زیر پوست سر قراز دارد متصل می شود تا برای اقدامات بعدی از ان استفاده شود. این لوله به یکی از بطن ها مغز متصل است و برای خارج کردن مقداری مایع جهت نمونه برداری استفاده می شود. همچنین به کمک این لوله می توان مواد شیمی درمانی را نیز به مغز رساند. هر زمان که پزشک تشخیص دهد دیگر نیاز به این مخزن نیست می توان ان را از بدن بیمار خارج نمود.

درمان بیمار دارای تومور مغزی چگونه انجام می شود.؟

در درمان یک بیمار دارای تومور مغزی لازم است یک تیم درمانی تشکیل شود. این تیم درمانی از چندین پزشک متخصص تشکیل شده است به طور مثال: جراح ، دستایاران جراح ، پرستاران ،مددکاراجتماعی ،متخصصان رژیم غذایی و…

داشتن یک تیم درمانی متخصص در بهبود یک بیمار تاثیر به سزایی دارد. به همین دلیل در انتخاب این افراد برای تشکیل یک تیم اغلب سخت گیری های زیادی می شود. توصیه ها و گزینه های درمانی که توسط این تیم انجام می گیرد به عواملی ازجمله :

• اندازه تومور همچنین نوع و درجه آن
• آیا تومور به قسمت های دیگر بدن گسترش پیدا کرده است؟
• آیا تومور به بخش های مهم مغز فشار وارد می کند؟
• موارد مهم در سلامت بیمار
• و…

بستگی دارد. در نهایت گزینه های درمانی ارائه شده توسط پزشک متخصص می تواند شامل جراحی ، شیمی درمانی ، پرتو درمانی یا مواردی دیگر باشد .به طور مثال در درمان تومورهایی با درجه بالا ابتدا درمان به کمک جراحی شروع می شود و سپس از پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده می شود.

غیر از جراحی روش های دیگری نیز برای درمان وجود دارد؟

بله علاوه بر جراحی روشه های دیگری نیز برای درمان تومور های مغزی وجود دارد. به طور مثال:

• پرتو درمانی
• شیمی درمانی
• پرتودرمانی استریو تاکتیک
• طب مکمل
• و…

انتخاب بهترین روش با توجه به شرایط بیمار متفاوت است به همین دلیل با توجه به حساسیت این ناحیه از بدن بهتر است حتما به بهترین جراح تومور مغزی مراجعه نمایید.