جراحی دیسک کمر ، یک روش درمانی است که به منظور ترمیم و درمان پارگی دیسک کمر، خارج کردن مایع دیسکی و کاهش فشار وارده بر روی نخاع انجام می گیرد. این مشکلات زمانی رخ می دهند که فرد به دلایل مختلف دچار آسیب دیدگی در مهره های کمر شده و دچار درد و التهاب زیادی در این ناحیه شده باشد.
جراحی دیسک کمر
جراحی دیسک کمر انواع مختلفی دارد و با توجه به شرایط بیمار و نوع عارضه، پزشک از یکی از این روش ها جهت درمان استفاده می کنند. به طور کلی جراحی دیسک به دو دسته کلی جراحی باز یا پر تهاجم و جراحی بسته یا کم تهاجم صورت می گیرد.
البته روش های کم تهاجم بیشتر مورد استفاده قرار گرفته اما در صورت خطرناک بودن عارضه از روشهای پر تهاجم استفاده می گردد.
انواع جراحی باز دیسک کمر
در انواع جراحی های باز، برای برداشتن و یا ترمیم قسمت آسیب دیده بر روی کمر برش ایجاد شده و جراح به صورت مستقیم اقدام به جراحی می کند. البته در بیشتر مواقع از این روشها جهت درمان دیسک های انجام شده که دچار تخریب گردیده و به اعصاب و نخاع فشار وارد می کنند. از رایج ترین انواع جراحی های باز دیسک کمر میتوان به جراحی لامینکتومی، جراحی آندوسکوپی و میکرودیسکتومی اشاره کرد.
جراحی لامینکتومی
جراحی لامینکتومی یکی از قدیمی ترین روش های جراحی دیسک کمر است که به منظور رفع تنگی کانال نخاعی، کاهش فشار بر روی کانال نخاع و درمان دیسک های بیرون زده انجام می گیرد.
در این روش، ابتدا جراح جهت دسترسی به کانال نخاعی، قسمتی از استخوان های کمر به نام لامینا و لیگمان فلاوم را جدا کرده تا بتواند فضای دید کافی جهت جراحی ایجاد کند و سپس دیسک بیرون زده را خارج می نماید. این جراحی خطرات و تخریب زیادی داشته و در موارد ضروری به کار میرود.
جراحی میکرودیسکتومی
در جراحی دیسک کمر به روش میکرودیسکتومی، مشابه با روش لامینکتومی، روشی بر روی کمر ایجاد شده و قسمتی از استخوان های لامینا و لیگمان فلاوم برداشته می شود. اما تفاوت این روش در استفاده از میکروسکوپ است که باعث می شود تا تخریب کمتری بر روی استخوان ها ایجاد گردد. جراح با استفاده از میکروسکوپ دیسک و ریشه های عصبی را با دقت و وضوح بیشتری مشاهده کرده و برای جراحی را راحت تر انجام می‌دهد.
جراحی آندوسکوپی
در این روش از جراحی بر خلاف دیگر روش های لامینکتومی و میکرودیسکتومی، نیازی به تخریب و جداسازی استخوان ها نبوده و برای برای خارج کردن عارضه، از سوزن مخصوص استفاده می گردد.
این سوزن به صورت تلسکوپی بوده و نوک آن دارای لنز و انبرک است. برای استفاده از این سوزن، جراح آن را از سوراخ موجود در بین مهره ها عبور داده و به سمت دیسک هدایت میکند. سپس جراح با استفاده از سوزن خود دیسک را خارج می نماید.
لنز موجود در سر این سوزن نیز به جراح در هدایت سوزن و تشخیص ناحیه آسیب دیده کمک می کنند. انجام این روش بسیار راحت‌تر و همراه با ریسک کمتری بوده و احتمال چسبندگی کمتر است و کمترین تغییرات در کانال نخاعی انجام می شود.
جراحی کایفوپلاستی و ورتبرپلاستی
این نوع جراحی برای درمان شکستگی مهره های ستون فقرات انجام شده و جهت ترمیم مهره ها استفاده می شود. در صورتی جراح تشخیص دهند که آسیب دیدگی دیسک کمر در اثر ضایعه مهره ها ایجاد شده، با استفاده از نوعی سیمان استخوانی شکستگی را بر طرف کرده تا بتوان دیسک کمر را نیز درمان نمود.
جراحی توراکوسکوپی
این نوع جراحی دیسک کمر، برای درمان آسیب های وارده به دیسک در قسمت بالایی کمر و مهره های متصل به قفسه سینه انجام شده و به وسیله آن درمان صورت می گیرد.
جراحی فیوژن دیسک کمر
جراحی فیوژن یا خشک کردن عارضه ستون فقرات، یکی دیگر از انواع جراحی های باز است که جهت درمان عفونت، تومور، انحراف مهره ها و بیرون زدگی مزمن دیسک کمر انجام می گیرد.
این جراحی معمولا پس از جراحی لامینکتومی انجام شده و با استفاده از این روش می توان درد مشکلات بیماری را تا حد زیادی کاهش داد. در این روش، جراح به منظور تثبیت و ترمیم مهره های آسیب دیده، با استفاده از مهره های تیتانیومی و پیچ، عمل جایگزینی را انجام می دهد.
انواع جراحی بسته دیسک کمر
در انواع جراحی بسته، جراح تنها با ایجاد شکافی کوچک اقدام به جراحی دیسک کرده و خطرات کمتری نسبت به انواع جراحی های بسته دارد.
جراحی بسته دکمپرشن
جراحی دیسک کمر با استفاده از روش دکمپرشن، همانند جراحی آندوسکوپی با استفاده از یک سوزن بسیار باریک انجام می گیرد و فرد بیمار به صورت کاملاً بسته جراحی می شود.
در این نوع جراحی بعد از انجام بی حسی در ناحیه کمر، جراح سوزن را وارد ناحیه آسیب دیده کرده و از طریق میکروموتور موجود در این سوزن، اقدام به خورد کردن دیسک می کنند. سپس پس از طریق همین سوزن، ذرات دیسک به بیرون انتقال داده می شوند.
جراحی نوکلئوتومی
جراحی نوکلئوتومی نوع دیگری از جراحی های بسته دیسک کمر می باشد که با استفاده از دستگاه نوکلئو توم انجام می گیرد. این دستگاه دارای یک لوله باریک بوده و جراح با استفاده از وارد کردن این لوله به ناحیه دیسک آسیب دیده و بهره گیری از فشار آب تولید شده توسط دستگاه، دیسک را خشک میکند.
سپس زائده بیرون زده از دیسک را به بیرون منتقل می نماید. اندازه لوله استفاده شده در این روش کمی بزرگتر از سوزن استفاده شده در روش دکمپرشن است و در نتیجه جراح باید برش بزرگتری بر روی کمر ایجاد کند.
جراحی دیسک کمر با تزریق دیسکوژل
در این نوع جراحی، از نوعی ماده شیمیایی استفاده شده که با تزریق آن به داخل دیسک، می توان آرزو را درمان کرد. زمانی که این ماده وارد دیسک کمر می شود، تغییراتی در ساختار مولکولی دیسک کمر ایجاد کرده و سبب کاهش فشار در داخل دیسک می گردد. در نتیجه مایع بیرون زده از دیسک کمر، جمع شده و به داخل دیسک برمیگردد. این روش شباهت بسیاری به روش تزریق اوزون در ناحیه آسیب دیده دارد.
جراحی کوبلیشن
جراحی کوبلیشن یا نوکلئوپلاستی، نوع دیگری از جراحی های بسته بوده که برای درمان دیسک کمر در شرایط خفیف است. در این روش نیز است سوزن بسیار نازک استفاده شده که از کنار ستون فقرات وارد دیسک می گردد. سپس با استفاده از انواع رادیوفرکانسی RF، مایع دیسک بیرون زده تبخیر می گردد. در نتیجه با انجام این کار فشار داخلی دیسک کم شده و ورم دیسک کاهش پیدا میکند. استفاده از این روش بیشتر برای افرادی است که آنها دچار تورم شده باشد و نمی توان با استفاده از آن پارگی دیسک را برطرف کرد.
جراحی لیزر
جراحی دیسک کمر با استفاده از لیزر بسیار شبیه به جراحی کوبلیشن بوده و هدف از انجام این کار تبخیر مایع دیسکی در ناحیه است. در این روش جراح ابتدا ناحیه را بی حس کرده و سپس پراب لیزر را به درون ناحیه دیسک هدایت می کند. سپس با استفاده از دستگاه لیزر، نور پر انرژی تولید شده که در لحظه برخورد به بافتهای دیسک، این نور تبدیل به گرما می شود.
با برخورد لیزر به بافت‌ها گرمای ایجاد شده سبب تبخیر شدن بافت ها می‌گردد، در نتیجه در بین بافت ها ایجاد شده و باعث ایجاد فاصله بین ریشه عصب و مایع دیسکی میشود. در نتیجه علاوه بر درمان و ترمیم دیسک کمر، باعث از بین رفتن درد در ناحیه مورد نظر نیز می گردد.
اوزون تراپی
جراحی دیسک کمر با استفاده از اون تراپی بسیار شبیه به جراحی با استفاده از دیسکوژل است. در این جراحی، با استفاده از واکنش های ایجاد شده در اکسیژن و اوزون، اقدام به کاهش حجم پارگی دیسک کرده و در ناحیه انقباض ایجاد می کنند. بدین ترتیب فشار وارده بر روی ریشه اعصاب کاهش پیدا کرده و تمامی درد ها و التهابات برطرف میشود.
مزایای جراحی دیسک کمر به صورت بسته
جراحی دیسک به صورت بسته مزایای بسیار زیادی نسبت به جراحی به صورت باز دارد.جراحی بسته دیسک کمر بسیار بی خطر تر سریع تر و دارای سرعت بهبودی بالاتر است. همچنین با انجام این نوع جراحی آسیبی به عضلات و بافت های نرم بدن وارد نمی گردد.
به دلیل برش های بسیار کوچک ایجاد شده در این جراحی، خون بسیار کمی از بدن خارج شده و اثر پارگی بسیار ناچیز است. در نتیجه ریسک ایجاد عفونت و دردهای بعد از عمل بسیار کم است. انجام بسیاری از جراحی های بسته به صورت سرپایی صورت گرفته و بیمار نیاز به بستری و یا مراقبت ندارد. همچنین در زمان انجام این نوع جراحی ها از مواد بی حسی بسیار کمتر استفاده شده بنابراین احتمال ایجاد واکنش و حساسیت به مواد بیهوشی بسیار کمتر میشود.
شرایط استفاده از جراحی بسته
- ایجاد فرسایش و تحلیل در دیسک کمر
- تومور نخاع
- یپارگی دیسک کمر
- تغییر شکل ستون فقرات عفونت ستون فقرات
- وجود التهاب و درد شدید در ناحیه دیسک
- تنگی کانال نخاعی
- وجود درد سیاتیک
راه های کاهش درد دیسک کمر قبل از انجام جراحی
زمانی که یک فرد دچار عارضه در ناحیه دیسک کمر میشود، درد زیادی در این ناحیه به وجود آمده که برای کاهش آن، روش های مختلفی نیز وجود دارد تا بتوان از آنها در خانه استفاده کرد. از جمله این روشها عبارتند از:
- استفاده از بالشت یا پارچه لوله شده در زیر کمر
- بالاتر قرار دادن یک پا نسبت به پای دیگر با استفاده از پله و یا چهار پایه
- گرم نگه داشتن ناحیه آسیب دیده و استفاده از چسب های گرم کننده
- اجتناب از انجام ورزش های شدید
- خودداری از استحمام با استفاده از آب سرد
- انجام ورزش‌های مناسب زیر نظر فیزیوتراپ
- استفاده از شکم بند یا کمربند طبی جهت حفظ فرم کمر و جلوگیری از حرکات اضافه بدن
مراقبت های لازم بعد از انجام جراحی
بعد از انجام جراحی باز و یا بسته دیسک کمر، حتماً باید به نکات و موارد مهمی جهت مراقبت از ناحیه آسیب دیده و جلوگیری از بازگشت عارضه توجه کرد. از مهمترین نکات بالا تر از:
- تعویض به موقع پانسمان و استفاده از مواد کاملا استریل و بهداشتی
- خشک و تمیز نگه داشتن محل بخیه ها
- خودداری از از انجام رانندگی، بلند کردن اشیا، بالا رفتن از پله، ایستادن و یا نشستن به مدت طولانی
- استفاده از تشک استاندارد و مناسب
- انجام ورزش‌های مناسب زیر نظر فیزیوتراپی جهت تقویت عضلات کمر و شکم
- مراجعه به پزشک در صورت وجود علائم مربوط به عفونت نظیر تب، قرمزی محل زخم، وجود ترشح مایع زرد رنگ در بخیه ها، تورم و سفت شدن زخم
- مراجعه به پزشک در صورت وجود سردرد شدید
- عدم استفاده از پماد، بتادین و محلول های شیمیایی بر روی زخم
- استفاده از کمربندهای طبی و بریس جهت ثابت نگه داشتن ستون فقرات
- عدم استعمال دخانیات
- استفاده از دوره های فیزیوتراپی و توانبخشی
عوارض و خطرات احتمالی جراحی دیسک کمر
جراحی دیسک کمر همانند بسیاری از جراحی های دیگر میتواند عوارضی را به همراه داشته و همچنین در هنگام انجام جراحی خطراتی نیز ممکن است وجود داشته باشد. از مهمترین این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه و اختلال در هوشیاری و حفظ تعادل پس از بیهوشی
- وجود چرک و عفونت در زخم ها به دلیل ورود میکروب به زخم حین جراحی و یا پس از آن
- به وجود آمدن کمردردهای شدید
مهمترین خطرات احتمالی در هنگام عمل جراحی نیز عبارت است از:
آسیب به ریشه های عصبی :
آسیب به ریشه های عصبی یکی از شایعترین خطرات جراحی دیسک کمر است که در اثر ایجاد پارگی و یا آسیب در نخاع و ریشه عصبی و تحت فشار قرار گرفتن نخاع رخ می دهد.
خونریزی یا تورم :
یکی دیگر از خطرات انجام جراحی دیسک کمر ایجاد خونریزی و یا تورم پس از جراحی است که در اثر تجمع خون و یا پاره شدن رگهای خونی در حل جراحی رخ می دهد. همچنین ایجاد فشار بر روی رگ های خونی به وسیله مهره های ستون فقرات نیز میتواند باعث ایجاد اختلال در جریان خون شده و تورم را به وجود بیاورد. برای درمان این مشکل باید عمل جراحی را دوباره انجام داد.
پارگی دوباره دیسک کمر و بازگشت درد :
در برخی مواقع ممکن است که پارگی دیسک به درستی ترمیم نشده باشد و یا مایع دیسکی بیرون زده به درستی خارج نشده باشد. در چه صورتی ممکن است دوباره پارگی رخ داده و یا مایع نخاعی باقیمانده در ناحیه باعث ایجاد درد پس از جراحی گردد.
خروج مایع مغزی و نخاعی :
یکی از خطرناک ترین احتمالات انجام جراحی دیسک کمر، خروج مایع مغزی و نخاعی پس از اتمام جراحی است. این مشکل زمانی به وجود می‌آید که در حین جراحی، مهره های ستون فقرات به درستی ترمیم نشده و یا در هنگام برش استخوان ها و یا خارج کردن مایع دیسکی، به نخاع فشار وارد شده باشد. در این صورت مایع مغزی و نخاعی به بیرون ترشح کرده و خطرات جبران ناپذیری را ایجاد می کند. از علائم این نوع آسیب دیدگی میتوان به سردرد های شدید سرگیجه و تهوع دائم اشاره کرد.
از تمام نکات ذکر شده بگذریم ، انتخاب بهترین جراح دیسک کمر بسیار در نتیجه جراحی تاثیر گذار می باشد ، بنابراین هنگام انتخاب جراح به ویژگی های آن توجه نمایید.
نظرات