آیا علائم خونریزی مغزی در اثر ضربه را می شناسید؟

خونریزی مغزی ممکن است در اثر ضربه مستقیم به سر ایجاد شود، اما تکان های شدید نیز ممکن است باعث آسیب شود. سر روی گردن قرار گرفته است و شتاب یا کاهش ناگهانی سرعت می تواند به مغز آسیب برساند. صورت و فک در جلوی سر قرار دارد و آسیب مغزی نیز ممکن است با آسیب دیدگی این ساختارها همراه باشد. یادآوری این نکته نیز ضروری است که آسیب به سر همیشه به معنای آسیب مغزی نیست.

مغز ساختاری نرم و انعطاف پذیر دارد که از نظر احساس تقریبا ژله ای است و توسط مایع مغزی نخاعی (CSF ) موجود در بین لایه های مننژ ، لایه های نازک بافتی که مغز را پوشانده احاطه شده است. سه لایه از مننژ وجود دارد:

1. ماده دورا
2. ماده عنکبوتی
3. ماده پیا

CSF در فضای زیر لایه عنکبوتیه به نام فضای زیر عنکبوتیه وجود دارد.

انواع خون ریزی مغزی

تجمع خون درون جمجمه، هماتوم داخل جمجمه ای نام دارد که معمولا به دلیل پارگی رگ خونی در مغز ایجاد می شود.  تجمع خون می تواند در داخل بافت مغز یا زیر جمجمه باشد و بر روی مغز فشار وارد کند. برخی از آسیب های سر، مانند مواردی که فقط باعث کاهش هوشیاری می شود، می تواند جزئی باشد. با این حال، هماتوم داخل جمجمه به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است. و معمولا نیاز به درمان فوری دارد که ممکن است شامل جراحی برای برداشتن خون باشد.

آسیب های سر به دلیل خونریزی اغلب براساس محل قرارگیری خون ریزی در داخل جمجمه طبقه بندی می شود.

هماتوم اپیدورال

این نوع هماتوم زمانی رخ می دهد که رگ خونی – معمولا شریان – بین سطح خارجی ماده دورا و جمجمه پاره شود. سپس خون بین ماده دورا و جمجمه نشت می کند و توده ای را تشکیل می دهد . از آنجا که فضای کمی در جمجمه برای رشد هماتوم وجود دارد؛ با گسترش آن ، به بافت مغز فشار می آورد. با افزایش خونریزی و افزایش فشار، مغز شروع به جابجایی می کند و در برابر استخوان های جمجمه فشرده می شود.. شایعترین علت هماتوم اپیدورال ضربه است. بعضی از افراد مبتلا به این نوع آسیب هوشیار هستند ، اما بیشتر آنها از لحظه ضربه خواب آلوده می شوند یا به کما می روند.  علائم آسیب به سر و کاهش سطح هوشیاری با افزایش فشار رخ می دهد. هماتوم اپیدورال که بر شریان مغز تأثیر می گذارد، بدون درمان سریع می تواند کشنده باشد.

هماتوم ساب دورال

این اتفاق زمانی رخ می دهد که رگ های خونی بین مغز و خارجی ترین لایه غشایی که مغز را پوشانده است (ماده دورا) پاره می شود. نشتی خون باعث تشکیل هماتوم می شود که به بافت مغز فشار می آورد. بزرگ شدن هماتوم می تواند باعث کاهش تدریجی هوشیاری و احتمالا مرگ شود.

سه نوع هماتوم ساب دورال وجود دارد که عبارتند از:

حاد: این خطرناک ترین نوع  هماتوم ساب دورال است که به طور کلی به دلیل آسیب شدید سر ایجاد می شود و علائم و نشانه ها معمولا بلافاصله ظاهر می شوند

کمتر حاد( بین حاد و مزمن): علائم و نشانه ها گاهی اوقات چند روز یا چند هفته پس از آسیب دیدگی بروز می کند.

 مزمن : در نتیجه صدمات سر با شدت کمتر ایجاد می شود، این نوع هماتوم می تواند باعث خونریزی کُند شود و بروز علائم ممکن است هفته ها و حتی ماه ها طول بکشد. حتی ممکن است صدمه دیدن سر خود را به خاطر نیاورید. به عنوان مثال، ضربه به سر هنگام سوار شدن در اتومبیل می تواند باعث خونریزی شود، به خصوص اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید.

هر سه نوع  این هماتوم ها به محض ظهور علائم و نشانه ها نیاز به مراقبت پزشکی دارند تا بتوان از آسیب دائمی مغز جلوگیری کرد. با افزایش سن خطر ابتلا به هماتوم ساب دورال افزایش می یابد. این خطر همچنین برای افراد با شرایط زیر بیشتر است:

• افرادی که روزانه از آسپرین یا سایر داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند.
• افراد با سوء مصرف الکل

هماتوم زیر عنکبوتیه

 خونریزی زیرعنکبوتیه در فضای زیر لایه عنکبوتیه که مایع مغزی نخاعی در آن قراردارد اتفاق می افتد. همراه با خونریزی زیرعنکبوتیه اغلب سردرد شدید و استفراغ وجود دارد. از آنجا که این فضا به کانال نخاعی متصل می شود، فشار مغزی ایجاد نمی شود. با این حال، این آسیب اغلب در ترکیب با انواع دیگر خونریزی در مغز رخ می دهد و علائم ممکن است تشدید شود.

هماتوم داخل مغزی (داخل پارانشیمی)

این نوع هماتوم که با نام هماتوم داخل پارانشیمی نیز شناخته می شود. هنگام جمع شدن خون در داخل بافت های مغز اتفاق می افتد. دلایل مختلفی از جمله ضربه، پارگی رگ خونی  متورم (آنوریسم)، اتثال ضعیف عروق و رگ ها از بدو تولد، فشار خون بالا و تومورها وجود دارد. برخی بیماری ها می توانند باعث نشت خود به خود خون در مغز شوند. ضربه به سر می تواند منجر به هماتوم های داخل مغزی شدید شود.

علل خونریزی مغزی

آسیب به سر شایعترین علت خونریزی در جمجمه است. آسیب به سر ممکن است در اثر تصادفات وسیله نقلیه موتوری یا دوچرخه ، سقوط ، حمله و صدمات ورزشی باشد.

همچنین ممکن است بدون ضربه مستقیم به جمجمه، مغز آسیب ببیند. اگر ضربه ای باشد که در آن سر به جلو و عقب تکان بخورد، ممکن است باعث لرزش و خم شدن مغز در اطراف جمجمه شود و آسیب ببیند.

اگرفرد بالغی هستید، حتی ضربه خفیف سر می تواند باعث ایجاد هماتوم شود. این امر به ویژه اگر از داروی رقیق کننده خون یا داروی ضد پلاکت مانند آسپرین استفاده می کنید ، بسیار بیشتر است.

حتی اگر زخم باز، کبودی یا آسیب آشکار دیگری نباشد، احتمال آسیب جدی وجود دارد.

علائم خونریزی مغزی

علائم آسیب سر می تواند از تقریبا هیچ  نشانه ای تا کاهش هوشیاری و کما متفاوت باشد. ممکن است بلافاصله پس از آسیب به سر علائم و نشانه هایی از هماتوم داخل جمجمه ایجاد شود، در غیر اینصورت ممکن است هفته ها یا مدت طولانی تری ظاهر نشوند. در حالی که در زمان ضربه آسیب مغزی رخ می دهد ، ممکن است زمان کافی باشد تا تورم یا خونریزی کافی ایجاد شود تا علائمی قابل تشخیص باشد. ممکن است بعد از آسیب دیدگی سر، دوره ای به نام وقفه سالم خوب به نظر برسید.

علائم اولیه ممکن است شامل تغییر در وضعیت روحی، به معنای تغییر در بیداری بیمار باشد. ممکن است از دست دادن هوشیاری، بی حالی و گیجی وجود داشته باشد.

علائم آسیب سر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد
• استفراغ
• تحمل نورهای روشن
• نشت مایع مغزی نخاعی از گوش یا بینی
• خونریزی از گوش
• مشکل گفتاری
• فلج
• مشکل در بلع
• بی حسی بدن

برخی از این علائم شبیه علائم سکته مغزی است. علائم دیگر ممکن است ظریف تر باشد و مانند موارد زیر

• حالت تهوع
• سرگیجه
• تحریک پذیری
• تغییر در شخصیت
• تغییرات خواب، از جمله بی خوابی یا خواب آلودگی مداوم
• مشکل در تمرکز و فکر کردن
• فراموشی

علائم دیررس که در اثر آسیب قابل توجهی در سر و افزایش فشار داخل مغز و جمجمه  ایجاد می شود، شامل :

• گشاد شدن مردمک چشم یا اندازه مردمک نابرابر
• فشار خون بالا
• ضربان نبض پایین
• الگوی تنفس غیرطبیعی
• تشنج
• بیهوشی

اینها تغییرات مهمی در معاینه بدنی است و نشان می دهد که مرگ مغزی نزدیک است. اگر بیمار بطور کامل بیدار نشود و به عنوان یک دوره طولانی مدت بدون تغییر سطح هوشیاری تعریف شود، ممکن است دچار کما شده باشد. سطوح مختلف کما وجود دارد و مقیاس کما گلاسکو یکی از روش های اندازه گیری عمق آن است.

مقیاس کما گلاسکو چیست؟

مقیاس کما گلاسگو برای ارائه به پزشکان یک روش ساده برای اندازه گیری عمق کما بر اساس مشاهدات باز شدن چشم، گفتار و حرکت ایجاد شده است.

بیماران در عمیق ترین سطح کما:

• هیچ پاسخ حرکتی از بدن به درد ندارند.
• هیچ پاسخ کلامی ندارند.
• چشمهایشان را باز نمی کنند.

کسانی که در کما های سبک تر هستند ممکن است تا حدی پاسخ دهند، تا حدی که حتی ممکن است بیدار به نظر برسند، اما معیارهای کما را دارند زیرا به طور طبیعی به محیط خود پاسخ نمی دهند.

یک فرد بیدار دارای مقیاس کما گلاسکو ۱۵ است، در حالی که فردی که مرده است نمره ۳ خواهد داشت.

این مقیاس به عنوان بخشی از ارزیابی اولیه بیمار استفاده می شود، اما به تشخیص علت کما کمک نمی کند. از آنجا که سطح کما را “نمره” تعیین می کند، مقیاس کمای گلاسکو می تواند به عنوان یک روش استاندارد برای ارائه دهندگان خدمات اورژانس پیش بیمارستانی برای تعیین شدت آسیب به سر استفاده شود. همچنین به ارائه دهنده بعدی در زنجیره مراقبت و درمان اجازه می دهد تا ارزیابی خود را با ارزیابی قبلی مقایسه کند. به این ترتیب ، یک روش استاندارد برای تعیین اینکه آیا بیمار هنگام انتقال به اورژانس، اتاق عمل یا ICU در حال بهبود یا جبران آسیب از صحنه حادثه است، وجود دارد.

چگونه متخصصان پزشکی خونریزی مغزی را تشخیص می دهند؟

همانند اکثر آسیب ها و بیماری ها ، فهمیدن آنچه برای بیمار اتفاق افتاده بسیار مهم است. اطلاعات ممکن است توسط بیمار، افرادی که شاهد این واقعه بوده اند، پرسنل پزشکی فوریت های پزشکی ارائه شوند. شرایط بسیار مهم است، زیرا کشف نوع و شدت ضربه وارده به سر مهم است. لطفا توجه داشته باشید ، حتی برجستگی های کوچک سر یا لرزش نیز می تواند باعث آسیب مغزی شود.

اگر بیمار کاملا بیدار نباشد، در ابتدا معاینه برای تعیین سطح کما انجام می شود. عدد مقیاس کما گلاسکو برای ردیابی اینکه آیا بیمار با گذشت زمان بهبود می یابد یا عملکرد او کاهش می یابد، مفید است.

اگر در معاینه بدن آسیب دیگری دیده نشود ، توجه به سر و معاینه مغز و اعصاب انجام می شود.

جمجمه ممکن است از نظر علائم ضربه ، از جمله کبودی (کوفتگی) و تورم (هماتوم) مورد بررسی قرار گیرد. لمس یا احساس جمجمه ممکن است شواهدی از شکستگی پیدا کند. اگر پارگی وجود داشته باشد، مهم است که مشخص شود در زیر آن استخوان شکسته وجود دارد یا خیر. ممکن است صورت نیز معاینه شود ، زیرا صورت از قسمت جلوی سر محافظت می کند.

همچنین ممکن است بیمار از نظر شکستگی جمجمه بازیلار( بنیادی)، جایی که  ممکن است در آن استخوان هایی که مغز را پشتیبانی می کنند دچار آسیب دیدگی شوند، معاینه شود. علائم این نوع شکستگی شامل موارد زیر است:

• کبودی بافتهای اطراف چشم (چشم راکون نامیده می شود)
• کبودی پشت گوش (علامت نبرد)
• خونریزی از مجرای گوش
• نشت مایع مغزی نخاعی از گوش یا بینی

معاینه مغز و اعصاب ممکن است شامل ارزیابی اعصاب جمجمه ، اعصاب کوتاهی باشد که از مغز خارج می شوند و عضلات صورت ، حرکات چشم ، بلع ، شنوایی و بینایی را کنترل می کنند.

این معاینه ممکن است شامل ارزیابی سرعت و قدرت عضله بازوها و پاها باشد. احساس در اندام (از جمله لمس سبک ، درد و لرزش) ؛ و اگر مشخص شود که گردن آسیب ندیده است، توانایی راه رفتن بیمار ارزیابی می شود.

بسته به یافته های معاینه فیزیکی ، ممکن است برای جستجوی خونریزی در مغز، تکنیک های تصویربرداری لازم باشد. تشخیص هماتوم داخل جمجمه می تواند دشوار باشد زیرا افرادی که از ناحیه سر آسیب دیده اند خوب به نظر می رسند. تکنیک های تصویربرداری بهترین روش برای تعیین موقعیت و اندازه هماتوم است.

 این روش ها  شامل:

CT Scan

سی تی اسکن، رایج ترین اسکن تصویربرداری برای تشخیص هماتوم های داخل جمجمه است.

MRI

تصویربرداری MRI با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ساخت تصاویر کامپیوتری انجام می شود.

آنژیوگرام

اگر نگرانی در مورد آنوریسم احتمالی مغز یا سایر مشکلات عروق خونی وجود داشته باشد، ممکن است برای ارائه اطلاعات بیشتر آنژیوگرام لازم باشد. در این آزمایش از اشعه ایکس و یک رنگ مخصوص برای تولید تصاویر جریان خون در رگ های مغز استفاده می شود.

لازم به یادآوری است که ممکن است صدمات به سایر قسمت های بدن نیز وجود داشته باشد و ارزیابی آسیب به سر ممکن است همزمان با ارزیابی سایر آسیب ها باشد.

درمان خونریزی مغزی

هماتوم هایی که کوچک هستند و هیچ علائم و نشانه ای ندارند، نیازی به برداشتن ندارند. با این حال، علائم و نشانه ها می توانند روزها یا هفته ها بعد از آسیب دیده یا بدتر شوند. در نتیجه، ممکن است شخص مجبور شود تحت مراقبت و بررسی از نظر تغییرات عصبی ، فشار داخل جمجمه قرار بگیرد و تحت سی تی اسکن مکرر سر قرار گیرد.

اگر از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین ، ​​ژانتوون) استفاده می کنید، ممکن است برای معکوس کردن اثرات دارو به درمان نیاز داشته باشید. این کار خطر خونریزی بیشتر را کاهش می دهد. گزینه های معکوس کننده داروهای رقیق کننده خون شامل مصرف ویتامین K و پلاسمای منجمد تازه است.

عمل جراحی

درمان هماتوم اغلب شامل جراحی است. نوع جراحی به نوع هماتوم شما بستگی دارد. گزینه ها عبارتند از:

جراحی تخلیه

اگر خون موضعی باشد و از لخته جامد به قوام مایع تبدیل شده باشد ، پزشک ممکن است یک سوراخ کوچک در جمجمه شما ایجاد کند و از مکش برای از بین بردن مایع استفاده کند.

برش کرانیکتومی

این عمل، یک روش جراحی مغز و اعصاب، شامل برداشتن بخشی از جمجمه به منظور کاهش فشار بر مغز است

کرانیوتومی

هماتوم های بزرگ ممکن است نیاز به باز شدن بخشی از جمجمه (کرانیوتومی) برای برداشتن خون داشته باشند.