شکستگی جمجمه : انواع و علائم و روش های درمان

شکستگی جمجمه، به هرگونه شکستگی در استخوان جمجمه اطلاق می شود. این نوع شکستگی وقتی رخ می دهد که نیرو یا جسم برخورد کننده به سر بتواند استخوان جمجمه را بشکند. هر نوع ضربه به سر می تواند باعث شکستگی جمجمه شود. این شامل ضربه و برخورد با جسم، افتادن به زمین، زخمی شدن سر در تصادف رانندگی یا هر نوع آسیب دیگر است. اگر نیرو یا ضربه وارده بیش از حد شدید و سریع باشد، استخوان ممکن است در محل یا در نزدیکی محل برخورد دچار شکستگی شود و باعث آسیب به ساختارهای زیرین جمجمه مانند غشاها، رگ های خونی و مغز شود. در صورت بروز علائم آسیب دیدگی در سر، باید فوراَ به پزشک مراجعه کرد، زیرا مشاهده میزان آسیب کار آسانی نیست. با این حال، علائم زیر می توانند نشان دهنده شکستگی جمجمه باشند.

• تورم و حساسیت در اطراف منطقه آسیب دیده
• کبودی صورت
• خونریزی از بینی یا گوش

انواع شکستگی جمجمه

انواع شکستگی جمجمه به نیروی وارد شده، محل تأثیر آن روی جمجمه و شکل شیء برخورد کننده به سر بستگی دارد. هنگام برخورد یا سقوط ناگهانی با سطح سخت و صاف مانند سطح زمین به جمجمه ضربه وارد می شود. انواع مختلف شکستگی، آسیب های متفاوتی را به دنبال دارند. در زیر به انواع شکستگی جمجمه اشاره شده است.

شکستگی بسته

در شکستگی بسته، که به آن شکستگی ساده نیز گفته می شود، پوستی که ناحیه شکستگی را پوشانده، شکسته یا بریده نمی شود و استخوان در معرض هوا قرار نمی گیرد.

شکستگی باز

شکستگی باز به عنوان شکستگی مرکب نیزشناخته می شود. در شکستگی باز هنگام اصابت شیء، پوست پاره می شود، استخوان متورم شده و در معرض هوا قرار می گیرد.

شکستگی جمجمه به سمت داخل

در این نوع شکستگی، جمجمه به داخل حفره مغز پیچ خورده یا گسترش می یابد. این نوع شکستگی ناشی از ضربات مستقیم با انرژی زیاد به یک ناحیه کوچک از جمجمه است. تقسیم ضربات از نقطه حداکثر ضربه شروع شده و به صورت متمرکز پخش می شود.

شکستگی پایه

یک شکستگی پایه در کف جمجمه یعنی  نواحی اطراف چشم، گوش، بینی، بالای گردن یا در نزدیکی ستون فقرات رخ می دهد. علاوه بر انواع ذکر شده، شکستگی ها همچنین می توانند  به شرح زیر باشند.

شکستگی خطی، این نوع  شکستگی در راستای  یک خط مستقیم اتفاق می افتد.

شکستگی خرد شده، که در آن ناحیه شکسته شده به سه یا چند بخش تقسیم می شود.

علائم جدی شکستگی جمجمه

در بعضی موارد، مانند شکستگی باز یا شکستگی به سمت داخل، به راحتی جمجمه شکسته شده دیده می شود. اما در بعضی شکستگی ها مانند شکستگی بسته، میزان صدمه به جمجمه قابل مشاهده نیست. علائم جدی شکستگی جمجمه شامل موارد زیر است.

• خونریزی زخم ناشی از تروما، در نزدیکی محل تروما یا اطراف چشم، گوش و بینی
• کبودی در اطراف محل تروما، زیر چشم یا پشت گوش
• درد شدید در محل تروما
• تورم در محل تروما
• قرمزی یا گرمی در محل تروما

علائم کمتر شدید یا مواردی که لزوماً مربوط به شکستگی جمجمه نیستند، ممکن است شامل سردرد، حالت تهوع، استفراغ، تاری دید، بی قراری، تحریک پذیری، از دست دادن تعادل، گرفتگی گردن ، گیجی و خواب آلودگی بیش از حد باشند.

تشخیص

پزشک ممکن است با انجام معاینه جسمی سر بتواند شکستگی را تشخیص دهد. با این حال، عکسبرداری برای تشخیص میزان و ماهیت خسارت مفید است. پزشکان می توانند از تست های تصویربرداری مختلفی استفاده کنند، تا تصویری واضح تر از نوع شکستگی و میزان گسترش آن پیدا کنند. اشعه X ،  CT و  MRI روشهای معمولی برای تصویربرداری از بدن هستند و می توانند به پزشک در تشخیص شکستگی جمجمه کمک کنند.

اشعه ایکس یک تصویر از استخوان را نشان می دهد. MRI،  تصویری از استخوان و بافت نرم را نمایش میدهد . این تصویر برداری ها به پزشک اجازه می دهند، شکستگی جمجمه و مغز را به طور دقیق مشاهده کند. رایج ترین ابزار مورد استفاده، اسکن CT یا CVT  است. این آزمایش معمولاً واضح ترین تصویر شکستگی و هرگونه آسیب به مغز را نشان می دهد، زیرا شامل یک تصویر ۳ بعدی از مغز است.

نحوه درمان شکستگی جمجمه

به طور کلی، بیشتر شکستگی های جمجمه به خودی خود بهبود می یابند و تا زمانی که صدماتی در ساختارهای دیگر مغز وجود نداشته باشد، نیازی به جراحی نیست. شکستگی ها به مرور زمان، معمولاً پس از شش هفته بهبود می یابند. با این حال، در شرایط خاص، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد تا از بهبودی اطمینان حاصل شود.

شکستگی جمجمه ، بر خلاف سایر شکستگی های استخوانی درمان می شود و عوامل مختلفی در مداوای آن نقش دارند. پزشک، سن، سلامتی و تاریخچه پزشکی و همچنین نوع و شدت شکستگی و هرگونه آسیب دیدگی مغزی را در نظر خواهد گرفت. در اکثر شکستگی های جمجمه، فرد درد زیادی را احساس نمی کند و در بیشتر موارد با گذشت زمان جمجمه به خودی خود بهبود می یابد. در بعضی مواد ، مانند شکستگی های جمجمه پایه، ممکن است دارو برای مدیریت درد تجویز شود. اگرچه ممکن است گاهی مصرف دارو های مخدر ضروری باشد، اما بیشتر افراد فقط به داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن در طی یک دوره کوتاه مدت نیاز دارند.

اگر شکستگی جمجمه منجر به نشت بیش از حد مایع مغزی نخاعی شود، همان مایعی که نخاع،  مغز و اطراف آن را محاصره کرده، ممکن است به یک عمل جراحی نیاز باشد. اگر میزان شکستگی بسیار شدید باشد، ممکن است به چندین جراحی برای درمان شکستگی نیاز باشد. شکستگی جمجمه به سمت داخل منجر به آسیب بیشتر مغزی می شود. در صورت فشار و سردرد شدید یا نشت مایع مغزی نخاعی، عمل جراحی ضروری است.

جراحی مغز و اعصاب

جراحی مغز و اعصاب برای درمان مشکلات سیستم عصبی، مغز، نخاع و اعصاب استفاده می شود. در صورتی که سر شما به شدت مورد اصابت قرار گیرد، پزشکان برای درمان و رفع خطر احتمالی ممکن است جراحی مغز و اعصاب را به شما پیشنهاد دهند. در صورت مشاهده موارد زیر بیمار به جراحی نیاز دارد.

• خونریزی شدید

 اگر در داخل سر دچار خونریزی شوید، طوری که مغز تحت فشار قرار گیرد. برای درمان قطعی باید جراحی انجام شود. در صورت عدم درمان از این طریق آسیب های ایجاد شده ناشی از خونریزی شدید، می توانند به مرگ بیمار منجر شوند.

• هماتوم

 هماتوم، یک لخته خون در داخل سر است، در اثر اصابت جسم سنگین به مغز، رگ های خونی در محل شکستگی آسیب دیده و این آسیب دیدگی می تواند منجر به ایجاد لخته در مغز شود. البته عمل جراحی در صورت وجود لخته با خطر زیادی همراه است و پزشکان حین جراحی تلاش می کنند بیمار را هوشیار نگه دارند تا از آسیب های نخاعی و عصبی به سایر اندام جلوگیری شود.

• احتقان مغزی

احتقان مغزی،  کبودی ناشی از شکستگی جمجمه در مغز است، که می تواند به لخته شدن خون منجر شود. تمام مشکلات ذکر شده در طول آزمایشات و سی تی اسکن مشخص می شوند.

کرانیوتومی

کرانیوتومی یکی از اصلی ترین انواع جراحی است که برای درمان صدمات شدید سر استفاده می شود. در طی کرانیوتومی، سوراخی در جمجمه ایجاد می شود تا جراح بتواند به مغز دسترسی پیدا کند. این روش تحت بیهوشی عمومی انجام خواهد شد، بنابراین فرد بیهوش خواهد بود و احساس درد و ناراحتی نخواهد کرد. در این نوع جراحی، پزشک هرگونه لخته خونی را که ممکن است در مغز ایجاد شده باشد از بین می برد و رگ های خونی آسیب دیده را ترمیم می کند. پس از متوقف شدن هرگونه خونریزی در مغز، قطعه برداشته شده استخوان جمجمه، با استفاده از پیچ های فلزی کوچک جایگزین  شده و مجدداً وصل می شود.

مراقبت های بعد از جراحی

بسته به جدی بودن عمل، ممکن است شما نیاز به بهبودی در بخش مراقبت های ویژه (ICU) داشته باشید. این یک بخش کوچک تخصصی است که بیمار در آن دائماً تحت نظر خواهد بود. در ICU ، ممکن است دستگاه تنفس یا اکسیژن به بیمار وصل شود، در واقع یک دستگاه تنفس مصنوعی، هوای غنی شده با اکسیژن را از داخل ریه ها جابجا می کند. ضربان قلب و فشار خون بیمار توسط پرستاران به طور مرتب چک می شود. همچنین علائم حیاتی بیمار در مانیتورهای نصب شده در اتاق نمایش داده می شوند.

هنگامی که علائم حیاتی شما بهبود یافت، به بخش داخلی منتقل می شوید. تا زمانی که به اندازه کافی بهبود نیافته باشید، اجازه ترک بیمارستان را نخواهید داشت.

جلوگیری از شکستگی جمجمه

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. می توان با رعایت نکات ایمنی از شکستگی جمجمه جلوگیری کرد. هنگام دوچرخه سواری یا شرکت در ورزشهایی که در آنها احتمال آسیب دیدگی سر وجود دارد، از کلاه ایمنی استفاده کنید. اگر در معدن یا مشاغل ساختمانی مشغول به کار هستید، همیشه کلاه ایمنی را با خود همراه داشته باشید. هنگام ضربه و آسیب دیدگی خفیف و شدید مراقبتهای لازم را انجام دهید و در صورت لزوم به کلینیک پزشکی مراجعه نمایید. پس از آسیب دیدگی از انجام تمرینات و فعالیت های شدید بدنی خودداری کنید. حداقل تا ۲۴ ساعت پس از آسیب دیدگی استراحت کنید.