دیسک کمر یکی از مشکلات شایع و پیچیده‌ای است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این بیماری، که می‌تواند به طور ناگهانی و بدون هشدار شروع شود، به طور جدی کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و گاهی اوقات حتی ساده‌ترین فعالیت‌ها را به چالش می‌کشد. اگر شما نیز از دردهای مزمن کمر رنج می‌برید یا نگران سلامتی خود هستید، این مقاله می‌تواند دریچه‌ای نو به روی شما بگشاید. ما در مقاله به بررسی علل، مراحل و راه‌های درمان دیسک کمر خواهیم پرداخت و راهکارهایی موثر را برای مقابله با این بیماری ارائه خواهیم کرد.
بیماری دیسک کمر چیست ؟
دیسک کمر به وضعیتی در ستون فقرات کمری گفته می‌شود که بر اثر ضربه، فشار یا آسیب های دیگر، بافت کالاژنی دیسک در بین استوانه‌های فقرات دچار اختلال می‌شود. دیسک‌ها وظیفه جذب ضربه و توزیع فشار را به عناصر ستون فقرات کمری دارند. آسیب دیدن دیسک کمر می‌تواند باعث درد، التهاب و مشکلات عصبی شود. عواملی مانند : عملکرد بدنی سنگین ( مانند بلند کردن اجسام سنگین )، نشستن طولانی مدت و ضعف عضلات پشتی می‌توانند موجب بروز بیماری دیسک کمر شوند. در صورت بروز علائم دیسک کمر، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است.
بهتر است بخوانید : خطرات دیسک کمر که باید به آن توجه کرد!
دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر، که به عنوان دیسک بین‌مهره‌ای نیز شناخته می‌شود، ساختاری است که بین مهره‌های ستون فقرات در ناحیه کمر قرار دارد و به عنوان یک ضربه‌گیر عمل می‌کند. هر دیسک از دو بخش اصلی تشکیل شده است: لایه بیرونی که به نام آنولوس فیبروزیس شناخته می‌شود و بخش داخلی که نوکلئوس پالپوزوس نام دارد. آنولوس فیبروزیس، که یک لایه خارجی محکم و فیبری است، وظیفه حفظ و تثبیت هسته داخلی دیسک را بر عهده دارد و در برابر فشارهای وارده مقاومت می‌کند. نوکلئوس پالپوزوس، که یک ماده ژل مانند و نرم است، عملکرد اصلی جذب شوک و ضربه را انجام می‌دهد و به انعطاف‌پذیری ستون فقرات کمک می‌کند.
دیسک‌های کمر به دلیل خاصیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری خود، به حفظ توازن و قابلیت حرکت ستون فقرات کمک می‌کنند. در شرایطی که دیسک‌ها تحت فشار یا آسیب قرار می‌گیرند، بیرون زده و بر اعصاب نخاعی فشار وارد می‌کنند، که می‌تواند منجر به درد و سایر مشکلات عصبی شود.
کاربرد دیسک کمر در بدن
دیسک کمر در واقع به‌عنوان یک بلبرینگ زنده در بدن عمل می‌کند و کارکرد صحیح آن برای سلامت ستون فقرات و فعالیت‌های روزمره ما بسیار حیاتی است. دیسک‌های بین‌مهره‌ای که در ناحیه کمر قرار دارند، کاربردهای مهمی دارند که این کاربرد‌ها شامل موارد زیر هستند:
انعطاف‌پذیری: دیسک‌ها به ما امکان می‌دهند تا به جلو، عقب، چپ یا راست خم شویم و همچنین قادر به چرخش باشیم. این انعطاف‌پذیری به حفظ دامنه حرکتی و انجام فعالیت‌های روزانه کمک می‌کند.
جذب ضربه: دیسک کمر عمل جذب ضربه را مانند یک کمک فنر انجام می‌دهد. در هنگام راه رفتن یا دویدن، دیسک‌ها شوک‌های وارده به ستون فقرات را می‌گیرند و به یکنواختی و نرمی حرکت ما کمک می‌کنند. این ویژگی به کاهش استرس و فشار بر روی مهره‌ها و مفاصل کمک می‌کند.
توزیع فشار: دیسک‌ها با عمل کردن به‌عنوان فنر، فشار وارد شده به مهره‌ها را توزیع می‌کنند و از آسیب به مهره‌ها و ساختارهای اطراف جلوگیری می‌کنند. این توزیع یکنواخت فشار، به کاهش خطر آسیب و بهبود عملکرد ستون فقرات کمک می‌کند.
دیسک‌ها تحت فشار عمودی مایع خود را از دست می‌دهند و در هنگام استراحت مقدار مایع از دست رفته خود را احیا می‌کنند. به همین دلیل، صبح‌ها هنگامی که از خواب بیدار می‌شویم، قد ما معمولاً حدود ۱ تا ۱.۵ سانتی‌متر بیشتر از زمانی است که شب به رختخواب می‌رویم. این تغییر به‌خاطر بازیابی مجدد آب در دیسک‌ها پس از خواب است.
به طور خلاصه، دیسک کمر نقش کلیدی در حفظ سلامت و عملکرد صحیح ناحیه کمری دارد و از طریق فراهم کردن انعطاف‌پذیری، جذب ضربه و توزیع فشار، به حفظ توازن و راحتی در فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند.
دیسک کمر از چند قسمت تشکیل شده است؟
دیسک کمر از سه بخش اصلی تشکیل شده است که هر یک از آن‌ها نقش خاصی در عملکرد کلی دیسک دارند. این سه قسمت عبارتند از: هسته نواحی مرکزی، لایه خارجی و پریفری. در ادامه به بررسی هر یک از این بخش‌ها خواهیم پرداخت.
هسته نواحی مرکزی
هسته نواحی مرکزی (Nucleus Pulposus) بخش داخلی و مرکزی دیسک است که از ماده‌ای ژلاتینی و نرم تشکیل شده است. این هسته وظیفه جذب ضربه و توزیع فشار وارده به دیسک را بر عهده دارد. ساختار نرم و ژلاتینی هسته نواحی مرکزی به دیسک اجازه می‌دهد تا انعطاف‌پذیری و خاصیت ارتجاعی لازم برای حرکت‌های مختلف را فراهم کند. در نتیجه، هسته نواحی مرکزی به‌طور موثر فشارهایی را که در هنگام حرکت و فعالیت‌های روزمره به ستون فقرات وارد می‌شود، جذب و توزیع می‌کند.
لایه خارجی
لایه خارجی (Annulus Fibrosus) که به‌عنوان پوشش محافظ هسته داخلی عمل می‌کند، از بافت کلاژنی تشکیل شده است و شامل لایه‌های متعدد و همپوشانی است که به یکدیگر پیوند خورده‌اند. این لایه به‌طور موثر دیسک را در جای خود نگه می‌دارد و از هسته نواحی مرکزی محافظت می‌کند. لایه خارجی با ساختار خود، استحکام و شکل دیسک را حفظ کرده و به آن اجازه می‌دهد که در برابر فشارهای وارده مقاومت کند.
پریفری
پریفری‌ها (Endplates) سطوح صافی هستند که در هر دو طرف دیسک کمر قرار دارند و باعث اتصال دیسک به استخوان‌های مهره‌های مجاور می‌شوند. پریفری‌ها کمک می‌کنند تا دیسک به‌طور محکم به استخوان‌های مهره‌ها متصل شود و از جابجایی یا تغییر موقعیت آن جلوگیری کنند. این ساختارها نقش مهمی در تثبیت دیسک و توزیع یکنواخت فشار در طول ستون فقرات ایفا می‌کنند.
مراحل بیماری دیسک کمر
بیماری دیسک کمر به طور معمول در چندین مرحله پیشرفت می‌کند و شناخت این مراحل به تشخیص و درمان صحیح کمک می‌کند. در ادامه مراحل مختلف این بیماری را به تفصیل شرح می‌دهیم.
مرحله اول
در مرحله اول، دیسک کمر شروع به از دست دادن قدرت آب‌گیری و آب‌دهی خود می‌کند. این فرآیند منجر به ایجاد ترک‌های کوچک در دیسک می‌شود. در روش تصویربرداری MRI، دیسک‌های سالم به رنگ خاکستری ظاهر می‌شوند، در حالی که دیسک‌های آسیب‌دیده به رنگ سیاه تغییر رنگ داده و نشانه‌هایی از نقص را نشان می‌دهند.
مرحله دوم
در این مرحله، دیسک شروع به نرم شدن می‌کند و این وضعیت به عنوان فتق دیسک شناخته می‌شود. در این مرحله، نوارهای فیبری دیسک که وظیفه نگه‌داشتن هسته ژلاتینی دیسک را دارند، به تدریج تضعیف می‌شوند و دیسک می‌تواند شروع به برآمدگی کند.
مرحله سوم
در مرحله سوم، بخشی از دیسک پاره شده و به سمت زیر رشته عصبی حرکت می‌کند. این وضعیت می‌تواند فشار بیشتری بر روی عصب‌ها وارد کرده و منجر به بروز درد و علائم عصبی مانند بی‌حسی و ضعف عضلات شود.
مرحله چهارم و پنجم
در این دو مرحله، ارتفاع دیسک به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و زائده‌های استخوانی به نام استئوفیت‌ها در اطراف دیسک تشکیل می‌شود. این زائده‌ها می‌توانند به عصب‌های مجاور فشار آورده و علائم دردناک و عصبی را تشدید کنند.
به طور کلی، درمان‌های غیرجراحی معمولاً در مراحل اول و دوم دیسک کمر موثرتر هستند. اما از مرحله دوم به بعد، درمان‌های جراحی ضرورت پیدا می‌کنند. همچنین، سن بیمار نقش مهمی در انتخاب روش درمانی دارد؛ برای افرادی که زیر ۳۰ سال یا بالای ۶۰ سال هستند، پزشکان ترجیح می‌دهند که از روش‌های درمانی غیرجراحی استفاده کنند و تا حد امکان از جراحی خودداری کنند.
بیماری دیسک کمر در چه سنینی دیده می‌شود؟
بیماری دیسک کمر می‌تواند در هر سنی بروز کند، اما بیشتر در افراد میان‌سال، به‌ویژه بین سنین ۳۰ تا ۵۰ سال، دیده می‌شود. با افزایش سن، دیسک‌های بین مهره‌ای کم‌کم خاصیت انعطاف‌پذیری و توانایی جذب شوک خود را از دست می‌دهند، که این امر می‌تواند به پارگی یا فتق دیسک منجر شود. با این حال، عوامل دیگری مانند ژنتیک، سبک زندگی کم‌تحرک، بلند کردن اجسام سنگین و آسیب‌های فیزیکی نیز می‌توانند خطر ابتلا به دیسک کمر را در سنین مختلف افزایش دهند.
راه‌های تشخیص دیسک کمر
بیماری دیسک کمر یکی از مشکلات رایج ستون فقرات است که اغلب با درد و ناراحتی در ناحیه کمر و پاها همراه است. مهم است بدانید که دیسک کمر به معنای وجود دیسک‌های آسیب‌دیده و یا اختلال در عملکرد آن‌هاست، نه صرفاً وجود دیسک‌ها به خودی خود. تشخیص دیسک کمر به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که به پزشک کمک می‌کند تا نوع و شدت آسیب را شناسایی کند. به‌طور کلی، تشخیص این بیماری اغلب توسط پزشکان متخصص ارتوپدی و اعصاب انجام می‌شود و شامل مراحل زیر است.
بررسی سابقه پزشکی
در این مرحله، پزشک با پرسیدن سوالات مختلف درباره علائم، شدت درد، مدت زمان بروز مشکلات و عوامل محرک، سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند. اطلاعات به‌دست‌آمده از این مصاحبه به پزشک کمک می‌کند تا درک بهتری از وضعیت شما پیدا کرده و تشخیص دقیقی ارائه دهد.
بررسی فیزیکی
معاینه فیزیکی یکی دیگر از روش‌های مهم برای تشخیص دیسک کمر است. در این مرحله، پزشک از بیمار می‌خواهد که حرکات خاصی مانند دراز کشیدن و بالا بردن پا به صورت عمودی، بررسی توانایی راه رفتن روی پنجه و پاشنه و معاینه انگشت شست را انجام دهد. این معاینات به پزشک کمک می‌کند تا میزان ضعف عضلات و مشکلات حرکتی مرتبط با دیسک کمر را ارزیابی کند.
تصویربرداری
برای تأیید تشخیص دیسک کمر و ارزیابی میزان آسیب، پزشک احتمال دارد از شما بخواهد که تست‌های تصویربرداری مانند اسکن MRI یا CT را انجام دهید. نتایج این آزمایشات به‌طور دقیق موقعیت و شدت آسیب دیسک کمر را مشخص کرده و به پزشک در تعیین روش درمان مناسب کمک می‌کند.
سایر آزمایش‌ها
در برخی موارد، پزشک آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش خون، ارزیابی عملکرد عصبی یا آزمایش‌های فیزیوتراپی را نیز تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها می‌توانند اطلاعات بیشتری درباره وضعیت عمومی سلامتی و عملکرد عصبی بیمار ارائه دهند.
تشخیص دقیق دیسک کمر نیازمند بررسی جامع و دقیق توسط پزشک متخصص است. بنابراین، در صورت بروز علائم یا نگرانی‌های مرتبط با دیسک کمر، مشاوره و بررسی‌های لازم توسط پزشک متخصص ضروری است.
تشخیص دقیق اختلال دیسک کمر نیازمند بررسی توسط پزشک متخصص است. لذا بهتر است با پزشک خود در مورد هرگونه علائم و نگرانی خود صحبت کنید تا بررسی‌های لازم انجام شود.
علائم دیسک کمر چیست؟
بیماری دیسک کمر با توجه به ناحیه آسیب‌دیده، می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد که این علائم در افراد مختلف، متفاوت ظاهر می‌شوند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که یکی از دیسک‌های بین مهره‌ای ستون فقرات دچار آسیب یا فرسایش شود و به اعصاب اطراف فشار وارد کند. برخی از شایع‌ترین علائم دیسک کمر می‌توانند از درد خفیف تا شدید در ناحیه کمر و نواحی اطراف متغیر باشند، که در ادامه به توضیح هر یک از این علائم می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید : تفاوت علائم دیسک کمر با گردن
درد کمر
درد مزمن در ناحیه پایین کمر یکی از اصلی‌ترین و شایع‌ترین علائم دیسک کمر است. این درد معمولاً به نواحی دیگر بدن مانند لگن، باسن، ران و پاها نیز گسترش می‌یابد. ماهیت این درد می‌تواند متغیر باشد؛ از درد خفیف تا شدید و تیرکشیدن‌های ناگهانی. تغییر در شدت درد می‌تواند با حرکت یا تغییر وضعیت بدن همراه باشد و در مواقعی که فشار یا بار اضافی روی کمر وارد می‌شود، افزایش یابد. این درد می‌تواند زندگی روزمره بیمار را مختل کند و حتی توانایی انجام فعالیت‌های ساده مانند خم شدن یا بلند کردن اشیا را کاهش دهد.
سردرد و درد گردن
در برخی موارد، دیسک کمر می‌تواند به طور غیرمستقیم باعث بروز سردرد و درد در ناحیه گردن و شانه شود. این وضعیت معمولاً به دلیل انتقال فشار از دیسک آسیب‌دیده به سایر قسمت‌های ستون فقرات رخ می‌دهد. سردردهای مرتبط با دیسک کمر اغلب در ناحیه پشت سر و گردن حس می‌شوند و به شانه‌ها و حتی بازوها نیز انتشار می‌یابند. این دردها می‌توانند به شدت بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارند، به ویژه زمانی که همراه با سفتی عضلات گردن و کاهش حرکت این ناحیه باشند.
سستی و ضعف عضلات
سستی و ضعف عضلات پا، باسن و سایر مناطق مرتبط با دیسک آسیب‌دیده یکی دیگر از علائم دیسک کمر است. این ضعف عضلانی به دلیل فشاری است که بر روی اعصاب نخاعی اعمال می‌شود و می‌تواند منجر به کاهش قدرت عضلات در پاها و کاهش توانایی فرد در راه رفتن یا انجام فعالیت‌های روزانه شود. در موارد شدیدتر، این ضعف عضلانی می‌تواند باعث ناپایداری و عدم تعادل گردد، به طوری که بیمار برای حرکت کردن به کمک نیاز پیدا می‌کند.
اختلالات حسی و عصبی
فشار ناشی از دیسک کمر بر اعصاب نخاعی می‌تواند منجر به اختلالات حسی و عصبی در قسمت‌های مختلف بدن شود. این اختلالات شامل احساس سوزش، گزگز یا بی‌حسی در نواحی مرتبط با عصب‌های فشرده شده است. برخی از بیماران امکان دارد احساس کنند که پوستشان به شدت حساس شده یا حتی برخی از حرکات ساده باعث ایجاد درد یا ناراحتی می‌شود. در موارد شدیدتر، این اختلالات می‌توانند به علائم دیگری مانند تهوع، تنگی نفس و حتی تغییرات در صدا منجر شوند، که نشان‌دهنده تاثیر عمیق‌تر دیسک آسیب‌دیده بر سیستم عصبی است.
تحت فشار قرار گرفتن عصب‌های سیاتیک
در صورتی که دیسک کمر به عصب سیاتیک فشار وارد کند، علائمی مانند درد شدید، سوزش و بی‌حسی در نواحی مانند بیرون ران، ساق پا و کف پا بروز می‌کند. این وضعیت که به عنوان سیاتیک شناخته می‌شود، می‌تواند به قدری شدید باشد که توانایی فرد در حرکت یا حتی نشستن و ایستادن را تحت تاثیر قرار دهد. این درد معمولاً از ناحیه کمر شروع شده و به سمت پایین پاها انتقال می‌یابد و در مواردی امکان دارد با ضعف عضلانی در پاها نیز همراه باشد. سیاتیک یک مشکل جدی است که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
علت ابتلا به دیسک کمر چیست ؟
دیسک کمر معمولاً به دلیل فشار و آسیب‌های مختلف به دیسک‌های موجود در ناحیه کمر ایجاد می‌شود. این دیسک‌ها که ساختار نرمی دارند و بین استخوان‌های مهره‌ها قرار گرفته‌اند، وظیفه جذب فشار و شوک‌های وارده به ستون فقرات را بر عهده دارند. به طور کلی، دلایل اصلی ابتلا به دیسک کمر شامل موارد زیر است:
کهولت سن: با افزایش سن، دیسک‌ها نازک‌تر شده و حالت انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند، که می‌تواند باعث مشکلات دیسک کمر شود.
آسیب‌های فیزیکی: ضربات شدید یا آسیب‌های مستقیم به ناحیه کمر، مانند تصادفات یا سقوط، می‌توانند منجر به پارگی دیسک‌ها شوند.
حمل اشیاء سنگین: بلند کردن و حمل بارهای سنگین به طور نادرست، فشار زیادی به دیسک‌ها وارد می‌کند و می‌تواند باعث بروز مشکلات دیسک کمر شود.
عوامل ژنتیکی: ویژگی‌های ژنتیکی می‌توانند باعث ضعف ساختاری دیسک‌ها شوند و خطر ابتلا به دیسک کمر را افزایش دهند.
سبک زندگی نامناسب: بی‌تحرکی، نشستن طولانی‌مدت، چاقی و عدم ورزش می‌توانند فشار زیادی بر دیسک‌های کمر وارد کنند.
بیماری‌های زمینه‌ای: اختلالات مانند آرتریت روماتوئید، سندرم متابولیک و برخی بیماری‌های عصبی می‌توانند به آسیب دیسک‌ها کمک کنند.
بهتر است بخوانید : دیسک کمر و بدنسازی : چه باید کرد؟!
درمان دیسک کمر بدون جراحی
بسیاری از افراد بر این باورند که جراحی تنها راه درمان دیسک کمر است، اما در واقعیت، درمان‌های غیرجراحی معمولاً اولین گزینه برای مدیریت این مشکل هستند. در بیشتر موارد، با کمی استراحت و استفاده از روش‌های درمانی غیرجراحی، علائم دیسک کمر بهبود می‌یابد و نیازی به جراحی نیست. در اینجا به بررسی روش‌های مختلف غیرجراحی برای درمان دیسک کمر می‌پردازیم:
تغییرات در سبک زندگی
اصلاح و بهبود عادات روزمره می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کاهش درد و بهبود عملکرد کمر داشته باشد. تغییرات زیر می‌تواند به پیشگیری و درمان دیسک کمر کمک کند:
- حفظ وزن ایده‌آل: اضافه وزن فشار زیادی بر کمر وارد می‌کند، بنابراین کاهش وزن می‌تواند به بهبود وضعیت کمر کمک کند. رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می‌تواند در کنترل وزن موثر باشد.
- ورزش منظم و مناسب: انجام فعالیت‌های ورزشی منظم، به ویژه تمرینات تقویتی و کششی برای عضلات کمر و شکم، به پیشگیری و درمان دیسک کمر کمک می‌کند. تمرینات مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا می‌توانند به بهبود انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات کمک کنند.
- اجتناب از بلند کردن اشیا سنگین: اگر مجبور به بلند کردن بار سنگین هستید، از تکنیک‌های صحیح برای انجام این کار استفاده کنید تا فشار کمتری به کمر وارد شود. برای این کار از زانوها و پاها برای بلند کردن اشیا استفاده کنید و کمر را در حالت طبیعی و مستقیم نگه دارید.
- استفاده از صندلی مناسب: هنگام نشستن به مدت طولانی، از صندلی‌های با پشتی مناسب استفاده کنید که حمایت کافی از کمر را فراهم کنند. تنظیم ارتفاع صندلی و پشتیبانی کمر می‌تواند به کاهش فشار بر روی کمر کمک کند.
- حفظ حالت استاندارد هنگام خوابیدن و نشستن: انتخاب موقعیت‌های مناسب برای خواب و نشستن می‌تواند به کاهش فشار بر کمر کمک کند. از تخت‌خواب و بالش‌های مناسب استفاده کنید و هنگام نشستن از وضعیت‌های ارگونومیک پیروی کنید.
آرام‌بخش‌ها و ضدالتهاب‌ها
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند در کاهش التهاب و درد ناشی از دیسک کمر موثر باشند. این داروها با کاهش التهاب و تورم در ناحیه آسیب‌دیده، تسکین موقتی از درد را فراهم می‌کنند. همچنین، استفاده از آرام‌بخش‌ها و مسکن‌ها می‌تواند به کاهش درد به‌طور موقت کمک کند و امکان فعالیت‌های روزمره را برای فرد فراهم کند. توجه به مصرف داروها تحت نظر پزشک ضروری است تا از بروز عوارض جانبی و تداخل‌های دارویی جلوگیری شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی تحت نظر متخصص فیزیوتراپیست یکی از روش‌های موثر غیرجراحی برای درمان دیسک کمر است. این روش درمانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات تقویتی و کششی: تمرینات هدفمند برای تقویت عضلات کمر و شکم به کاهش فشار بر دیسک‌ها و بهبود وضعیت کلی کمر کمک می‌کند.
- تکنیک‌های دستی: شامل ماساژ و درمان‌های دستی برای کاهش تنش‌های عضلانی و بهبود جریان خون در ناحیه کمر.
- آموزش حرکات صحیح: آموزش روش‌های صحیح نشستن، ایستادن و بلند کردن اشیاء به کاهش فشار بر کمر و جلوگیری از آسیب‌های آینده کمک می‌کند.
درمان‌های ترمیمی
روش‌های ترمیمی مانند تزریق اوزون به دیسک می‌توانند به بهبود دیسک کمر کمک کنند. در این روش، مواد ترمیمی به دیسک آسیب‌دیده تزریق می‌شود تا به تسکین درد و بهبود عملکرد دیسک کمک کند. این روش‌ها معمولاً برای کاهش التهاب و تسکین درد انجام می‌شوند و می‌توانند به بهبود وضعیت دیسک و کاهش علائم کمک کنند. انتخاب این درمان‌ها باید بر اساس تشخیص پزشک و وضعیت خاص بیمار صورت گیرد.
درمان‌های تزریقی
تزریق‌های موضعی مانند تزریق داروی استروئید به ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کند. این درمان‌ها به‌ویژه در مواردی که التهاب و درد شدید است، موثر واقع می‌شوند. تزریق‌های استروئیدی می‌توانند به کاهش فشار بر روی عصب‌ها و تسکین علائم کمک کنند. این روش معمولاً به‌عنوان یک درمان موقتی برای کنترل درد شدید و حاد استفاده می‌شود.
طب سوزنی
طب سوزنی، که شامل استفاده از سوزن‌های نازک در نقاط خاص بدن است، می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد کمر کمک کند. این روش با تحریک نقاط خاص بر روی بدن، به بهبود جریان انرژی و کاهش درد کمک می‌کند. طب سوزنی به‌عنوان نوعی درمان تکمیلی می‌تواند به تسکین درد و بهبود وضعیت کمر کمک کند و به‌ویژه برای افرادی که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، مفید باشد.
گرما درمانی
گرما درمانی، با استفاده از روش‌های مختلف مانند اشعه‌های مادون قرمز یا ماورا بنفش، به کاهش درد و التهابات کمک می‌کند. این روش‌ها به بهبود گردش خون و کاهش تنش‌های عضلانی در ناحیه کمر کمک می‌کنند. استفاده از پدهای گرم، کمپرس‌های گرم و دیگر ابزارهای گرما درمانی می‌تواند به تسکین درد و بهبود وضعیت کمر کمک کند.
سرما درمانی
سرما درمانی با استفاده از کیسه‌های یخ یا کمپرس یخ می‌تواند درد و التهاب در اطراف ریشه‌های عصبی را کاهش دهد. این روش به کاهش ورم و تسکین درد در مراحل اولیه آسیب کمک می‌کند. استفاده از ژل‌های یخ یا کمپرس‌های یخ می‌تواند به کاهش التهاب و کاهش درد موثر باشد، به ویژه در مراحل حاد و شدید بیماری.
آب درمانی
آب درمانی یکی از روش‌های موثر برای درمان دیسک کمر است. در این روش، فرد درون استخر قرار می‌گیرد و حرکات خاصی را انجام می‌دهد که به تقویت عضلات و کاهش درد کمک می‌کند. برخی از حرکات شامل موارد زیر هستند:
- حرکت دوچرخه: با حرکت دادن پاها در آب به‌صورت مشابه با دوچرخه، عضلات لگن و پا تقویت می‌شوند. این حرکت به کاهش فشار بر کمر کمک کرده و به بهبود عضلات پا و لگن منجر می‌شود.
- لگد زدن: انجام حرکت لگد زدن با یکی از پاها به تقویت عضلات پای آسیب‌دیده کمک می‌کند. این حرکت به بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات پای کمک می‌کند.
- بالا آوردن زانو تا قفسه سینه: این حرکت به تقویت عضلات شکم کمک می‌کند و می‌تواند به کاهش درد کمک نماید. با بالا آوردن زانوها به سمت قفسه سینه، عضلات شکم تقویت شده و وضعیت کمر بهبود می‌یابد.
در نهایت، باید بدانید که جراحی اولین و تنها راه درمان دیسک کمر نیست و روش‌های غیرجراحی نیز می‌توانند کمک زیادی به درمان این اختلال کنند. انتخاب روش درمانی مناسب باید با مشورت پزشک و بر اساس شرایط خاص بیمار انجام شود.
برای مطالعه بیشتر : چه موقع دیسک کمر احتیاج به عمل دارد + انواع روش های جراحی
درمان دیسک کمر با جراحی
در مواردی که درمان‌های غیرجراحی برای اختلال دیسک کمر نتوانند علائم را کاهش دهند و وضعیت بیمار به شدت وخیم‌تر شود، پزشک جراحی دیسک کمر را پیشنهاد می‌کند. جراحی معمولاً در شرایط زیر مد نظر قرار می‌گیرد:
عدم بهبود با درمان‌های غیرجراحی: هنگامی که بیمار علیرغم استفاده از درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و سایر روش‌های غیرجراحی، بهبود نیافته و علائم همچنان ادامه دارد.
علائم شدید و ناتوانی: در صورتی که علائم دیسک کمر به قدری شدید باشد که کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار دهد و ناتوانی‌های قابل توجهی ایجاد کند.
فشار بر روی عصب‌ها: هنگامی که دیسک پاره شده یا برآمده باعث فشار بر روی عصب‌ها شده و منجر به دردهای شدید و اختلالات حسی یا حرکتی می‌شود.
تهاجم درمانی: در برخی موارد، جراحی امکان دارد به عنوان راه‌حل نهایی برای رفع مشکل و بهبود عملکرد بیمار انتخاب شود.
انواع جراحی دیسک کمر
نوع جراحی مناسب برای درمان دیسک کمر بستگی به نوع و شدت مشکل دیسک دارد. از جمله روش‌های رایج جراحی دیسک کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
میکرودیسکتومی: در این روش، جراح با استفاده از ابزارهای جراحی کوچک و میکروسکوپیک، بخش آسیب‌دیده دیسک را برداشته و فشار وارد شده بر روی عصب‌ها را کاهش می‌دهد.
لامینکتومی: این جراحی شامل برداشتن بخشی از لامینا (قسمت پشتی مهره) برای کاهش فشار بر روی نخاع و عصب‌ها است. این روش معمولاً برای رفع فشار از روی نخاع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دیسکتومی: در این روش، جراح بخش آسیب‌دیده دیسک را که به عصب فشار می‌آورد، برداشته و از این طریق درد و سایر علائم را کاهش می‌دهد.
فیوژن: فیوژن یا پیوند مهره‌ها شامل جوش دادن دو یا چند مهره به یکدیگر با استفاده از استخوان پیوندی یا مواد دیگر است. این روش به تثبیت ستون فقرات کمک می‌کند و برای شرایطی که نیاز به تثبیت مهره‌ها وجود دارد، مناسب است.
هدف اصلی این جراحی‌ها کاهش فشار و فشرده‌سازی عصب‌ها و نخاع است که به نهایت بهبود علائم و عملکرد بیمار را فراهم می‌کند. تصمیم نهایی درباره انجام جراحی باید بر اساس تشخیص دقیق پزشک و شرایط خاص بیمار گرفته شود و تمامی گزینه‌های درمانی باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند.
همچنین بخوانید : انواع روش های جراحی دیسک کمر ، خطرات و عوارض آن
میزان ابتلای افراد به بیماری دیسک کمر چقدر است؟
آمار ابتلا به بیماری دیسک کمر نشان می‌دهد که سالانه از هر ۱۰۰۰ نفر، بسته به نوع شغل و شیوه زندگی، بین ۵ تا ۲۰ نفر به پارگی دیسک کمر دچار می‌شوند. با توجه به جمعیت حدود ۸۰ میلیون نفر در کشور، این رقم به معنای ابتلای نزدیک به ۱ میلیون نفر به پارگی دیسک کمر در طول سال است. همچنین، تحقیقات نشان داده‌اند که مردان به میزان دو برابر بیشتر از زنان به دیسک کمر مبتلا می‌شوند. این تفاوت می‌تواند به دلیل فعالیت‌های شغلی پرخطرتر، نوع سبک زندگی و عوامل دیگر باشد که در معرض آسیب‌های جسمی و فشارهای فیزیکی قرار دارند.
پیشگیری از دیسک کمر
پیشگیری از دیسک کمر با رعایت نکات خاصی در سبک زندگی و فعالیت‌های روزانه امکان‌پذیر است. دیسک کمر معمولاً به دلیل فشار و آسیب‌های وارده به دیسک‌های کمر ایجاد می‌شود. با رعایت عادات سالم، از جمله ورزش منظم، تغذیه مناسب، استفاده از کفش‌های استاندارد و رعایت اصول ارگونومی، می‌توان به طور موثری از بروز این مشکلات جلوگیری کرد. در ادامه، به بررسی روش‌های موثر برای حفظ سلامت کمر و کاهش خطر ابتلا به دیسک کمر خواهیم پرداخت.
ورزش منظم و روزانه
انجام ورزش‌های منظم و هدفمند به تقویت عضلات شکم و کمر کمک کرده و به پیشگیری از دیسک کمر منجر می‌شود. تمرینات قدرتی و کششی، به‌ویژه آن‌هایی که به تقویت عضلات پشتیبانی‌کننده کمر می‌پردازند، باید حداقل دو بار در هفته انجام شوند. این تمرینات به کاهش خطر آسیب‌های احتمالی و حفظ انعطاف‌پذیری کمر کمک می‌کنند.
مصرف کلسیم
حفظ سلامت استخوان‌ها برای پیشگیری از دیسک کمر ضروری است. مصرف کلسیم کافی از طریق منابع غذایی مانند شیر، ماست، سبزیجات سبز تیره و همچنین مکمل‌های ویتامین دی، به تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان که می‌تواند به درد کمر منجر شود، کمک می‌کند.
پوشیدن کفش‌های راحت
انتخاب کفش‌های مناسب و استاندارد می‌تواند به کاهش فشار وارده به کمر کمک کند. کفش‌های پاشنه‌دار و غیر استاندارد فشار زیادی به کمر وارد می‌کنند. برای حمایت از سلامت پا و کمر، از کفش‌های با پاشنه کوتاه و طراحی ارگونومیک استفاده کنید.
رعایت ارگونومی
رعایت اصول ارگونومی هنگام نشستن به کاهش دردهای کمر کمک می‌کند. هنگام نشستن، صاف بنشینید و پایین تنه‌تان باید با پشتی صندلی در تماس باشد. قوس‌های طبیعی بدن را حفظ کنید و وزن بدن را به طور متوازن بر روی نشیمنگاه تقسیم کنید. زانوها باید هم سطح یا کمی بالاتر از نشیمنگاه قرار گیرد. همچنین، به مدت طولانی در حالت نشسته نمانید و هر ۴۵ دقیقه بلند شوید، قدم بزنید و چند حرکت کششی انجام دهید.
عدم حمل اجسام سنگین
بلند کردن اجسام سنگین به کمر آسیب می‌زند، به‌ویژه اگر اصول صحیح حمل و نقل رعایت نشود. برای پیشگیری از آسیب، از سنگین بودن جسم اطمینان حاصل کنید و در صورت نیاز از کمک بگیرید. هنگام بلند کردن جسم، از زانوها خم شوید و کمر را در حالت کشیده نگه دارید. پاها را کمی باز کرده و جسم را نزدیک بدن نگه‌دارید. در هنگام حمل جسم، آن را نزدیک بدن نگه‌دارید و به‌جای چرخش کمر، جهت خود را به‌طور کامل تغییر دهید. برای زمین گذاشتن جسم، مشابه بلند کردن آن عمل کنید و زانوها را خم کرده و جسم را آرام بر روی زمین بگذارید.
کلام پایانی
دیسک کمر، با توجه به علل و عوامل متعدد آن، می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. با رعایت اصول صحیح در ورزش، تغذیه مناسب، استفاده از کفش‌های استاندارد و حفظ ارگونومی صحیح در فعالیت‌های روزانه، می‌توان به طور موثری از بروز این مشکل جلوگیری کرد. همچنین، آگاهی از علائم اولیه و انجام معاینات پزشکی منظم، در تشخیص زودهنگام و درمان به موقع دیسک کمر اهمیت زیادی دارد. با رعایت این روش‌ها و توجه به سلامت کمر، می‌توان از بروز درد و مشکلات جدی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بهتری را تجربه کرد.
نظرات
ممنون از مطالبتون
سلام
درود بر دکتر فهیم باغبان
آیا همه افرادی که دیسک کمر دارند باید حتما برای بهبودی، جراحی کنند؟
سلام
در مواردی که دیسک به نخاع فشار وراد کرده باشد و عملکرد اعضای بدن را مختل کرده باشد جراحی برای آزاد سازی نخاع ضروری است اما در دیگر موارد بسته به شرایط بیمار، از روش های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی و … استفاده می شود. باید بیمار از نزدیک معاینه شود تا بهترین روش درمانی انتخاب گردد
سلام دو بار دیگس کمر عمل کردم بازم کمرم در. میکنه موقع راه رفتن پاهم. خشک میشه. دیگه نمیتونم راه برم
سلام امسال. دو بار دیگس کمر. عمل کردم بازم کمرم درد میکنه مو قه راه رفتن. دو تا ران. پاهام از جلو خشک میشه. موندم چکار کنم ممنون یه راهنمای کنید
سلام و تشکر از مطالب خوبتون.آقای دکتر باغبان بسیار انسان شریف و خوش برخورد و باسوادی هستند و دستشون هم واقعا طلا هست.سال گذشته جان پدر بنده را با جراحی جمجه نجات دادن.پدر الان بسیار عالی و سرحال هستتند.واقعا مدیون ایشون هستیم.خودم هم دیسک کمر دارم که از راه دور مشاوره گرفتم و احتمالا باید خودشون بنده را جراحی کنند.انشالله همیشه سالم و تندرست باشید.