به فضای داخلی ستون فقرات که نخاع را در بر گرفته است، کانال نخاعی گفته می‌شود. این کانال ممکن است به دلایل مختلفی چون اختلالات مادرزادی، آسیب دیدگی یا فرسودگی مهره‌ها، تنگ تر از حالت عادی شود که در آن صورت به نخاع و اعصاب اطراف آن فشار وارد کرده و مشکلاتی را برای انسان ایجاد می‌کند. روش‌های مختلفی برای درمان تنگی کانال نخاع وجود دارد که توسط متخصصین مغز و اعصاب با توجه به شرایط بیمار انجام می‌شود. در این بخش در مورد تنگی کانال نخاع صحبت می‌کنیم و میزان خطرناک بودن آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید تا پاسخ به سوال آیا تنگی کانال نخاع خطرناک است را مطالعه نمایید.
علت تنگی کانال نخاع
قبل از اینکه بدانید که آیا تنگی کانال نخاع خطرناک است باید بدانید که تنگی کانال نخاع، یک ضایعه نخاعی است که در اثر تنگ شدن فضای در برگیرنده نخاع به وجود می‌آید. این ضایعه به دلایل مختلفی چون بیماری‌های ستون فقرات، آسیب‌دیدگی و ضربات شدید، عوامل ژنتیکی و کهولت سن ایجاد می‌شود و فشار زیادی را بر روی نخاع و ریشه‌های عصبی وارد می‌کند.
- افزایش سن: بالا رفتن سن یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد تغییرات در ستون فقرات و تنگ شدن کانال نخاع است. زمانی که سن فرد افزایش می‌یابد، بافت‌های اطراف ستون فقرات سفت و سخت شده و استخوان‌ها و مفاصل بزرگ‌تر می‌شوند. این موارد باعث کاهش فضای داخلی و تنگی کانال نخاع می‌شود.
- آرتروز: استئوآرتریت از جمله اختلالاتی است که بر روی ستون فقرات تاثیر گذاشته و باعث تنگ شدن کانال نخاع می‌شود. استئوآرتریت شایع‌ترین نوع آرتروز است که غالبا در سنین میان‌سالی اتفاق می‌افتد و تعداد زیادی از مفاصل بدن را درگیر می‌کند. این نوع آرتروز باعث شکل‌گیری خارهای استخوانی شده و با از بین بردن غضروف‌های بدن، مشکلات بسیاری را برای انسان ایجاد می‌کند. استئوآرتریت درمانی ندارد.
- بیماری‌های ارثی: عارضه تنگی کانال نخاع در برخی مواقع به صورت مادرزادی در نوزاد وجود دارد. در واقع کانال نخاع فرد از زمان تولد باریک است و یا نوزاد از همان بدو تولد دارای انحراف ستون فقرات می‌باشد.
علاوه بر موارد عنوان شده دلایل دیگری نیز وجود دارد که باعث ایجاد تنگی کانال نخاع می‌شود. این موارد عبارتند از:
- تومورهای نخاعی
- آسیب‌دیدگی‌ها و ضربات وارد شده
- بیماری‌های استخوانی مانند پاژه
- افزایش سطح فلوراید بدن
- جمع شدن کلسیم در رباط‌های اطراف ستون فقرات
علائم تنگی کانال نخاع
تنگی کانال نخاع در اوایل شروع نشانه‌ای ندارد، اما به مرور علائمی را از خود بروز می‌دهد که عبارتند از:
- درد کمر یا درد گردن
- احساس درد، ضعف، گرفتگی یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها
- درد سیاتیک که تا پشت پاها ادامه دارد.
در صورتی که تنگی کانال نخاع باعث ایجاد فشار بر روی عصب‌های ناحیه پایینی کمر شود، عارضه‌ی خطرناکی با نام سندرم کودا آکوینا را ایجاد می‌کند. این سندرم علائمی دارد که عبارتند از:
- از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع
- ایجاد مشکل در برقراری رابطه جنسی
- احساس درد، ضعف یا بی‌حسی در یک یا هر دو پا
در صورتی که هریک از علائم بالا را مشاهده کردید، باید برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید. پزشک با بررسی سوابق و انجام آزمایشات، نوع بیماری را تشخیص داده و متناسب با شرایط بیمار و شدت عارضه، اقدام به درمان می‌نماید.
راهکارهای درمانی تنگی کانال نخاع
اما آیا تنگی کانال نخاع خطرناک است ؟ هرعاضه در صورت عدم درمان می تواند خطراتی را به دنبال داشته باشد. علائمی که در تنگی کانال نخاع دیده می‌شود با دیگر بیماری‌های ستون فقرات مشترک است. از این رو، تشخیص این بیماری کمی سخت بوده و نیاز به بررسی و دقت بیشتری دارد. پزشک برای تشخیص درست ابتدا سوابق پزشکی بیمار را مطالعه کرده و پس از آن با انجام معاینات بالینی عملکرد طبیعی عصب‌های دست و پاها را مورد بررسی قرار می‌دهد. مرحله بعدی عکسبرداری با اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، مایوگرام و ام آر آی می‌باشد که برای تشخیص قطعی مورد نیاز است. پزشک پس از تشخیص با توجه به شرایط بیمار و شدت اختلال ایجادشده، درمان مناسب را پیشنهاد می‌دهد. راهکارهای پیشنهادی شامل موارد زیر می‌باشد:
- دارودرمانی: داروهایی که برای درمان این بیماری پیشنهاد می‌شود شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپیرین، ناپروکسن، ایبوپروفن یا ایندومتاسین است. استامینوفن برای کاهش درد، تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب و تزریق بی‌حس‌کننده‌ها برای کاهش موقت درد، از جمله داروهای دیگری هستند که برای تنگی کانال نخاع تجویز می‌شوند.
- جراحی: در صورتی که دارودرمانی یا درمان‌های غیرتهاجمی دیگر مانند گرمادرمانی، سرمادرمانی، فیزیوتراپی و … پاسخگو نباشد، پزشک جراحی را به بیمار توصیه می‌کند. در این‌جا هدف از جراحی، باز کردن کانال و کاهش فشار بر روی نخاع می‌باشد.
بیشتر بخوانید : آیا تنگی کانال نخاعی درمان دارد ؟
جراحی تنگی کانال نخاع
روش‌های متفاوتی برای جراحی تنگی کانال نخاعی وجود دارد که متداول‌ترین آن‌ها روش لامینکتومی است. در این روش یک برش در ناحیه آسیب‌دیده ایجاد شده و مهره‌ها، رباط‌ها یا خارهای استخوانی که باعث تنگی کانال نخاع شده‌اند، خارج می‌شوند. روش‌های دیگر جراحی عبارتند از:
فورامینوتومی: گاهی اوقات لازم است تا بخش فورامن بزرگ‌تر و بازتر شود تا ریشه اعصاب فضای بیشتری داشته باشد. این کار با استفاده از روش فورامینوتومی انجام می‌شود. فورامن بخشی از ستون فقرات است که ریشه اعصاب از آن خارج می‌شود.
فیوژن: در صورتی که لغزندگی مهره‌ها بر روی هم باعث تنگی کانال نخاع شده باشد، پزشک با اتصال مهره‌ها به هم، تنگی کانال را برطرف می‌نماید. این روش فیوژن نام دارد که در ترکیب با لامینکتومی انجام می‌شود.
عوارض ناشی از عمل جراحی
عمل جراحی تنگی کانال نخاع نیز مانند دیگر عمل‌های جراحی دارای عوارض و خطراتی می‌باشد که میزان آن با افزایش سن بیمار بیشتر می‌شود. از این رو، عمل جراحی آخرین راهکار پیشنهادی پزشکان برای درمان این اختلال است که با دقت و وسواس خاصی انجام می‌گیرد. این تصمیم زمانی گرفته می‌شود که بیمار دچار اختلالات حرکتی شدید شده و در انجام کارهای روزانه خود ناتوان گردد. عدم کنترل مثانه و روده، بی‌حسی و ضعف در پاها و احساس درد شدید، از دیگر مواردی است که پزشک را وادار به عمل جراحی می‌نماید. عوارض جراحی تنگی کانال نخاع عبارتند از:
- آسیب به نخاع: نخاع یکی از مهم‌ترین بخش‌های عصبی بدن است که درون کانال نخاعی قرار دارد. جراحی این بخش ممکن است باعث آسیب به نخاع و ریشه‌های اعصاب شود.
- داروهای بی‌حسی: داروهایی که برای بی‌حس کردن بدن بیمار استفاده می‌شود، یکی از خطرات جراحی کانال نخاع است. در برخی موارد داروی بی‌حسی به اعصاب آسیب زده و باعث فلج شدن بیمار می‌گردد.
- نیاز به جراحی مجدد: گاهی اوقات عمل جراحی تنگی کانال نخاع نتیجه‌ی مثبتی را به دنبال ندارد و حتی ممکن است باعث شدیدتر شدن علائم بیمار شود. در این مواقع نیاز به عمل جراحی مجدد می‌باشد. این مشکل اغلب زمانی ایجاد می‌شود که جراح دانش و تجربه کافی برای این کار را نداشته باشد. بنابراین انتخاب یک پزشک حاذق در موفقت‌آمیز بودن عمل جراحی تاثیر بسیار زیادی دارد.
در این مطلب در مورد تنگی کانال نخاع صحبت کردیم و اطلاعاتی در این زمینه در اختیارتان قرار دادیم. همان‌طور که می‌دانید، نخاع یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های بدن انسان است و آسیب به آن عوارض جبران‌ناپذیری را برای او به دنبال دارد. بنابراین، هرگونه اختلال و مشکلی که در این ناحیه ایجاد می‌شود باید فورا مورد پیگیری و درمان قرار گیرد تا خطرات و عوارض کمتری داشته باشد. ضایعه تنگی کانال نخاع زمانی خطرناک می‌شود که بر روی نخاع فشار وارد نماید. در این صورت باعث ایجاد ناتوانی‌های حسی- حرکتی در بیمار شده و مشکلات بسیاری را برای او به دنبال دارد. این عارضه هرچه زودتر مورد درمان قرار گیرد، نتیجه بهتر و عوارض کمتری خواهد داشت.
نظرات