تومورهای مخچه تومورهایی هستند که در بخش قاعده جمجمه و نزدیک به ساقه مغز رشد میکنند. در واقع این تومورها مخچه را مورد حمله قرار میدهند و بسته به نوع تومور و میزان آسیبی که به این بخش میرسانند، مشکلاتی را برای انسان ایجاد میکنند. اولین راهکار پزشکان برای از بین بردن تومور مخچه، جراحی است که در کنار درمانهای تکمیلی مانند پرتودرمانی و شیمیدرمانی، برای بهبود بیمار انجام میشود. عمل تومور مخچه نیز مانند دیگر عملهای جراحی عوارض و خطراتی برای بیمار دارد که با توجه به نوع تومور، سن بیمار و شرایط جسمی فرد، کم یا زیاد میباشد تا جایی که ممکن است حتی به قیمت جان بیمار تمام شود. در این بخش در مورد عوارض بعد از عمل تومور مخچه صحبت کرده و هریک از عوامل خطر را مورد بررسی قرار میدهیم. با ما همراه باشید.
شایعترین عوارض بعد از عمل تومور مخچه
مغز انسان یکی از پیچیدهترین بخشهای بدن است که کنترل سایر ارگانها و اندامهای بدن را نیز بر عهده دارد. از این رو، بیماریهای مغزی از جمله تومور، جزو بیماریهای خطرناک محسوب شده و همیشه ترس بسیار زیادی را در بیمار و اطرافیان او ایجاد میکند. عمل تومور مغزی یکی از حساسترین عملهای جراحی است که کوچکترین اشتباه در آن ممکن است به قیمت جان بیمار تمام شود یا عوارضی بسیار جدی و غیرقابل جبران برای او به دنبال داشته باشد. شایعترین عوارض عمل تومور مخچه عبارتند از:
- سردرد: یکی از رایجترین مشکلاتی که ممکن است پس از عمل جراحی تومور مخچه ایجاد شود، سردرد است. با توجه به اینکه عمل جراحی فشار بسیار زیادی را به بافت مغز انسان وارد میکند، سردرد تا دو هفته پس از عمل کاملا طبیعی است. اما اگر بیش از این زمان طول بکشد، نگرانکننده بوده و باید به پزشک اطلاع داده شود.
- تورم و کبودی: تورم و کبوی سر بیمار بستگی به نوع عمل جراحی دارد. در جراحی به روش باز، بخشی از جمجمهی بیمار برای دسترسی به مغز بریده میشود و پس از انجام عمل دوباره به جای اولیه خود برمیگردد. این مسئله باعث کشیده شدن پوست جمجمه شده و تورم و کبودی را در آن منطقه ایجاد میکند. این کبودی تا دو هفته پس از انجام عمل جراحی طبیعی است، اما بیش از آن نشاندهنده عفونت یا نشت مایع مغزی نخاعی میباشد که باید سریعا مورد پیگیری قرار گیرد.
- تشنج: هرچه تومور مغزی بزرگتر باشد، احتمال آسیب به بافت مغزی بیشتر است. این مسئله باعث ایجاد تشنج در بیمار میشود. پزشک برای پیشگیری از تشنج و کنترل آن، پس از عمل داروهای ضد تشنج را برای بیمار تجویز میکند که باید سر وقت مصرف شود. در صورتی که تعداد تشنجها بسیار بالا باشد و به صورت مکرر اتفاق بیفتد، خطرناک بوده و بیمار باید مورد جراحی مجدد قرار گیرد.
علاوه بر موارد عنوان شده، عوارض دیگری نیز بیمار را تهدید میکند که معمولا از زمان عمل تا چند هفته پس از آن ادامه دارد. این عوارض عبارتند از:
- عفونت مغز
- ابتلا به بیماری مننژیت
- خونریزی داخلی مغز
- احتمال ابتلا به سکته مغزی
- کاهش یا افزایش میزان مایع مغزی و نخاعی در مغز
به غیر از عوارض کوتاهمدت که در بالا به آن اشاره شد، خطراتی نیز وجود دارد که ممکن است در دراز مدت برای بیماران مبتلا به تومور مغزی ایجاد شود. در واقع بیمارانی که مورد جراحی قرار میگیرند، همیشه باید مراقبتهایی را از خود داشته باشند تا دچار عوارض احتمالی پس از آن نشوند. عوارض درازمدت بعد از عمل تومور مخچه عبارتند از:
- ایجاد تغییر در میزان ترشح هورمونها
- اختلالات رفتاری
- اختلال در رشد
- مشکلات دیداری و شنیداری
- رشد دوباره تومور در مغز
فاکتورهای موثر در بروز عوارض بعد از عمل تومور مخچه
عوامل متعددی در بروز عوارض بعد از عمل تومور مخچه موثر هستند. برخی از این عوامل عبارتند از:
سن و شرایط جسمی بیمار: افرادی که مبتلا به تومور مغزی میشوند، هرچه سن پایینتری داشته باشند، درد و عوارض کمتری بعد از جراحی دارند و سریعتر بهبود مییابند. در واقع سلولهای جوانتر قدرت ترمیم بالاتری داشته و در مقابل بیماری مقاومت بیشتری از خود نشان میدهد. از این رو، تا حدی عوارض بعد از عمل تومور مخچه را کم میکنند.
مهارت و تجربه جراح: همانطور که در بالا اشاره شد، جراحی مغز بسیار پیچیده بوده و دقت و مهارت بالایی میخواهد. هرچه تجربه و دانش متخصص مغز و اعصاب در زمینه جراحی بیشتر باشد، موفقیت عمل جراحی بالاتر و عوارض آن به نسبت کمتر است. در واقع جراح باید بتواند تومور را با کمترین آسیب به بافت مغز خارج کند. هرچه آسیب وارد شده به مغز و اجزای آن کمتر باشد، عوارض بعد از عمل نیز کمتر خواهد بود.
نوع عمل جراحی: عمل جراحی مغز با روشهای مختلفی انجام میشود. جراح با توجه به نوع تومور، اندازه و موقعیت قرارگیری آن، بهترین روش را برای خارج کردن تومور انتخاب میکند. در عمل جراحی باز، بخشی از جمجمه شکافته شده و جراح مستقیما به مغز و ناحیه آسیبدیده دسترسی پیدا میکند. کاملا واضح است که عوارض این عمل به نسبت روشهای کمتهاجمی، مانند استفاده از ابزار آندوسکوپ، بیشتر بوده و دوره نقاهت طولانیتری نیز خواهد داشت. در واقع شکافتن جمجمه خطرات و عوارض بعد از عمل تومور مخچه را تا چندین برابر نسبت به روشهای دیگر افزایش میدهد.
در این بخش در مورد عوارض بعد از جراحی تومور مخچه صحبت کردیم و عواملی که باعث افزایش خطر جراحی میشوند را معرفی نمودیم. همانطور که دیدیم، وضعیت جسمانی بیمار و مهارت جراح تاثیر بسیار بالایی در میزان خطرناک بودن عمل جراحی و عوارض بعد از آن دارد. پزشک باتجربه این فرصت را دارد که بیمار را از عوارض پس از عمل آگاه کرده و تمامی اقدامات لازم برای مقابله با آن را انجام دهد. بیمار نیز میتواند با مراقبتهای درست و پیروی از توصیههای پزشک، عوارض پس از جراحی را به میزان قابل توجهی کاهش داده و هرچه سریعتر سلامتی خود را به دست آورد. مصرف به موقع داروهای تجویزشده، عدم مصرف دخانیات و مشروبات الکلی، داشتن رژیم غذایی مناسب و پرهیز از فعالیتهایی که ممنوع شدهاند، از جمله مواردی است که باید پس از عمل مورد توجه قرار گیرد.
نظرات