اکثریت قریب به اتفاق (بیش از ۹۹٪) تومورهای هیپوفیزی، تومورهای خوش خیم و غیر سرطانی هستند. بنابراین بسیاری از این تومورهای هیپوفیز نیازی به درمان ندارند. در واقع انتخاب درمان توسط پزشک، به نوع تومور، اندازه آن و میزان رشد آن در مغز بستگی دارد. سن و سلامت کلی بیمار نیز از جمله عوامل موثر در انتخاب روش درمانی هستند.
جراحی هیپوفیز، رایج ترین راهکار برای از ببن بردن تومورهای هیپوفیزی است. اکثر عمل های غده هیپوفیز از طریق حفره بینی (سوراخ بینی) شما انجام می شود. این جراحی ترانس اسفنوئیدال نامیده می شود. با این حال، هنوز شرایطی وجود دارد که نیاز به جراحی کرانیوتومی یعنی باز کردن بخشی از استخوان جمجمه دارد، به عنوان مثال، اگر تومور در قسمت هایی باشد که از طریق بینی قابل دسترسی نیست.
پس از جراحی، شما باید در مورد نحوه مراقبت از خود و دوره نقاهت بیماری، مطلع باشید تا عوارض ناشی از عمل به حداقل رسیده و روند بهبودی تسریع یابد.
این اطلاعات برای بیمارانی که اخیراً جراحی هیپوفیز انجام داده اند و یا قصد جراحی دارند آماده شده است، تا بیماران را از آنچه که باید بعد از عمل انتظارش را داشته باشند و همچنین اقدامات و مراقبت هایی که باید انجام دهند، آگاه سازد. البته به یاد داشته باشید که این اطلاعات کلی و عمومی بوده و شما باید به دستورالعمل های ویژه بیمارستان و جراح خود نیز دقت نمایید.
بلافاصله بعد از عمل جراحی
هنگامی که بعد از عمل به هوش می آیید، احتمالاً باید از طریق دهان نفس بکشید. این اتفاق می تواند در ابتدا دشوار و حتی ترسناک باشد اما نترسید. به زودی آرام خواهید شد و خواهید فهمید که به خوبی از پس این کار برمی آیید.
اقامت در بیمارستان
بستری معمول در بیمارستان برای بیمارانی که تحت جراحی هیپوفیز قرار می گیرند، در حدود ۲ تا ۳ و یا حداکثر ۵ روز طول می کشد. یک شب در بخش مراقبت های ویژه (ICU) و ۱ یا ۲ روز دیگر در بخش عمومی سپری خواهد شد. مدت زمان دقیق بستری در بیمارستان و همچنین نیاز به ICU ، در نهایت توسط جراح شما تعیین می شود و بر اساس سلامت کلی شما و هر گونه نگرانی پزشکی موجود، این زمان متغیر خواهد بود.
قابل درک است که در هنگام ترخیص احساس نگرانی داشته باشید. اما نگران نباشید، با رعایت دستورات، شرایط بهبودی به خوبی پیش خواهد رفت.
علائم مورد انتظار بعد از جراحی
بعد از جراحی ممکن است موارد زیر را تجربه کنید، مراجعه به بهترین جراح غده هیپوفیز به کاهش این عوارض کمک زیادی خواهد کرد :
تورم و کبودی در اطراف بینی و صورت: این مشکل باید طی چند هفته فروکش کند.
تخلیه مخاط و خون از بینی: به طور معمول تا ۳ هفته بعد از جراحی مقدار کمی خون و یا مخاط از بینی تخلیه خواهد شد. به یاد داشته باشید که در صورت مشاهده خروج قطره قطره و مداوم مایع از بینی مثل چکه چکه کردن شیر آب، و یا در صورت احساس طعم شوری در صورت بلعیدن مایع پشت گلویتان، بلافاصله با جراحتان تماس بگیرید، زیرا ممکن است نشانه ای از نشت مایع مغزی نخاعی (CSF) باشد. هنگامی که شروع به دمیدن بینی می کنید، حتی ۱۲ هفته پس از جراحی، ممکن است متوجه تخلیه مخاط و خون از بینی بشوید. نگران نباشید، این مساله طبیعی است. ترشحات در طول شب در سینوس های شما جمع شده و بنابراین ممکن است صبح ها تخلیه بیشتری داشته باشید.
کاهش حس بویایی و چشایی: ممکن است تا چند هفته الی چند ماه پس از جراحی، کاهش حس بویایی داشته باشید. از آنجا که حس چشایی نیز تا حد زیادی تحت تأثیر حس بویایی شما قرار دارد، این حس نیز در این دوره زمانی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
بی حسی دندان ها: بی حس شدن دندان های فوقانی در بیمارانی که تحت عمل جراحی ترانسفنوئید قرار می گیرند شایع است و معمولاً طی چند ماه برطرف می شود.
احتقان سینوس ها: احتقاون و گرفتگی سینوس ها، ممکن است به مدت چند روز باعث ایجاد سردرد شود. این مشکل باید با برطرف شدن تورم از بین برود. استفاده از اسپری های بینی، می تواند به پاک سازی مجاری بینی و رفع برخی از پوسته های این مجاری کمک کند. به خاطر داشته باشید که قبل از مصرف آنتی هیستامین ها از جراح خود سوال کنید زیرا ممکن است باعث خشکی بیش از حد مخاط بینی شود. به علاوه به مدت ۳ ماه چیزی را وارد بینی خود نکنید.
حالت تهوع: حالت تهوع بعد از عمل ممکن است ناشی از داروهای ضد درد مورد استفاده برای شما باشد. در صورت امکان داروهای مسکن تجویز شده را همراه با غذا مصرف کنید. کاستن از حجم وعده های غذایی و افزودن به تعداد دفعات آن، و همچنین پرهیز از خوردن غذاهای تند یا سرخ شده ممکن است احساس حالت تهوع را کاهش دهد.
خستگی: ممکن است ۶ هفته یا بیشتر طول بکشد تا سطح انرژی شما به حالت عادی برگردد. احتمالاً طی ۲ هفته اول پس از جراحی احساس خستگی کرده و پس از آن متوجه افزایش تدریجی انرژی خواهید شد. اگر با وجود گذشت زمان، همچنان احساس خستگی مفرط دارید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید تا شرایط شما ارزیابی شود و به خصوص آزمایش خون را برای ارزیابی سطح هورمون های بدن شما انجام دهد.
یبوست: این یک مشکل شایع پس از جراحی است. برای مقابله با این مشکل آزاردهنده افزایش مصرف مایعات به ویژه آب، میوه ها و سبزیجات تازه و گنجاندن مواد حاوی فیبر و سبوس، انجیر، گلابی با پوست و آلو در رژیم غذایی مفید است. اگر با این اقدامات یبوست برطرف نشد، شما می توانید ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری شیر منیزیم یا همان منیزیم هیدروکساید، را هر ۱۲ ساعت مصرف کنید. در صورت عدم موفقیت، توصیه می شود از شیاف های مقعدی مخصوص رفع یبوست استفاده کرده و اگر باز هم پاسخی دریافت نکردید، حتما به پزشک خود مراجعه کنید تا مشکل را برطرف نماید.
تغییرات بینایی: کاهش بینایی برای ۳ تا ۴ ماه طبیعی پس از جراحی است. در صورت مشاهده تغییرات ناگهانی مانند تاری دید، دوبینی دید و یا کاهش دید محیطی با جراح خود تماس بگیرید. خوشبختانه این اتفاق بسیار نادر است.
علائم هشدار
اگر چنین علائمی را تجربه کردید، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید:
- نشت مایع شفاف از بینی یا طعم نمکی مایع پشت گلو
- خونریزی بیش از حد از بینی
- شروع سردرد همراه با افزایش درجه حرارت بدن و سفتی گردن
- مشکل در بینایی یا بدتر شدن بینایی
- افزایش حجم ادرار و یا تشنگی بیش از حد
- احساس خستگی که بهتر نمی شود
اقدامات لازم در خانه
هر فرد پس از یک عمل جراحی مغز و اعصاب، با سرعت متفاوتی بهبود می یابد. ما شما را تشویق می کنیم که از محدودیت های جسمی و روحی خود آگاه باشید و بر اساس آن ها زندگی خود را برنامه ریزی کنید.
- برای جلوگیری از فشار مستقیم بر محل عمل، حداقل تا ۱۲ هفته پس از جراحی باید از دمیدن بینی یا عطسه با دهان بسته خودداری کنید.
- حداقل به مدت ۴ هفته از فشار آوردن مستقیم و محکم بر روی صورت خودداری کنید.
- در صورت امکان از عطسه کردن خودداری کنید، اگر نتوانستید جلوی این اتفاق را بگیرید، سعی کنید این کار را از طریق دهان باز انجام دهید. سعی کنید به مدت ۱۲ هفته با دهان باز عطسه کنید تا از ایجاد فشار زیاد در سر جلوگیری شود.
- بینی را به صورت منظم شست و شو دهید. این کار را یک هفته بعد از جراحی شروع کنید و برای ۴ بار در روز انجام دهید. شستن بینی را برای حداقل ۶ هفته ادامه داده و سپس تعداد دفعات شستشو را به ۲ بار در روز کاهش داده و به مدت ۳ ماه ادامه دهید (البته این زمان ها برحسب نظر جراح می تواند متفاوت باشد).
- برای جلوگیری از ایجاد مشکلاتی مانند لخته شدن خون در رگ ها و یا ذات الریه، در اسرع وقت از رختخواب خارج شده و حرکت کنید.
- به طور کلی توصیه می شود که به دلیل خطر عفونت از شنا کردن و یا بردن سر به زیر آب، برای مدت سه ماه خودداری کنید.
- اگر در خوابیدن مشکل دارید، سعی کنید روی صندلی و یا تختخواب نشسته و یا از چند بالش برای بالا نگه داشتن بخش بالاتنه تا حداقل ۳۰ درجه استفاده کنید.
- فعالیت های سبک را از چند روز اول که در خانه هستید شروع کنید و سپس با پیاده روی های کوتاه مدت فعالیت هایتان را به تدریج افزایش دهید. در صورت احساس بی ثباتی، میزان استراحت روزانه را افزایش دهید.
- فعالیتهای عادی (از جمله فعالیت جنسی) را بعد از شش هفته از جراحی از سر بگیرید، مگر اینکه جراح توصیه دیگری داشته باشد.
- از جراح خود برای محدودیت های خاص مثل بالا بردن وزنه، شنا و هر فعالیت دیگری که شامل یک تمرین بدنی زیاد است، مشورت و نظر بخواهید. به طور معمول از شما خواسته می شود تا ۱۲ هفته پس از جراحی، از بلند کردن اجسام بیش از ۴ تا ۵ کیلوگرم و یا خم شدن خودداری کنید.
- از سیگار کشیدن اجتناب کنید. سیگار کشیدن بهبودی را به تأخیر می اندازد و می تواند باعث عفونت زخم شود. کاهش این فعالیت یا توقف کامل، شانس بهبودی سریع شما را بهبود می بخشد.
- تا زمانی که بخیه ها برداشته نشوند، محل های جراحی روی سر یا شکم خود را در معرض آب قرار ندهید.
بازگشت به کار
این مساله تا حدی زیادی به نوع شغل شما بستگی دارد. اما به صورت کلی، اگر شغل کم تحرکی دارید برای ۲ تا ۴ هفته و اگر شغل پر فعالیتی دارید، تا ۶ هفته از کار دور باشید.
رانندگی
رانندگی کردن شما، تا حد زیادی بستگی به این دارد که آیا پس از جراحی دچار اختلال بینایی شده اید یا خیر. اگر بیناییتان دچار مشکل شده است، قبل از شروع مجدد رانندگی، باید توسط چشم پزشک مجدداً ارزیابی شوید. به علاوه پیش از شروع رانندگی، مصرف داروهای مسکن باید قطع شود.
سفر کردن
در هفته های اولیه پس از عمل از سفرهای طولانی مدت اجتناب کنید و ما به شما توصیه می کنیم تا ۶ هفته سفرهای هوایی را انجام ندهید.
تغذیه
وعده های غذایی در حجم کم و با تعداد دفعات بیشتر (۴ تا ۶ بار در روز) و با مقدار متوسط پروتئین در هر وعده، برای کمک به روند بهبودی پیشنهاد می شود. دستورالعمل های خاص هنگام اقامت در بیمارستان به شما اطلاع داده می شود.
رژیم غذایی به گونه ای تنظیم شود که تا حداقل ۳ ماه بعد از عمل، دچار یبوست نشوید.
نظرات