آتروفی مغز وضعیتی است که در آن مغز یا مناطقی از مغز کوچک می‌شوند. شدت آن متغیر است و میزان تغییر تأثیر آن را تعیین می‌کند. درجه خفیف آتروفی مغز نگران کننده نیست. آتروفی قابل توجه مغز می‌تواند با بیماری‌های عصبی عمده، مانند سکته مغزی بزرگ یا زوال عقل پیشرونده همراه باشد. بر اساس آنچه کارشناسان در مورد آتروفی مغز می‌دانند، ممکن است راه‌هایی برای پیشگیری یا کاهش سرعت آن وجود داشته باشد.
علت کوچک شدن مغز چیست؟
دلایل مختلفی برای آتروفی مغزی وجود دارد. ممکن است به دلیل بیماری عصبی پیشرونده، آسیب مغزی باشد. بیماری‌های پیشرونده تعدادی از سندرم‌های عصبی با تخریب سلول‌های خاصی در مغز مشخص می‌شوند. بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر شناخته شده‌ترین بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی هستند که بر مغز تأثیر می‌گذارند. سایر موارد عبارتند از:
- زوال عقل
- بیماری هانتینگتون
- فراموشی پیشانی گیجگاهی
مشخص نیست چرا این شرایط ایجاد می‌شود. کارشناسان می‌گویند ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است در این امر دخیل باشند. گاهی اوقات، یک بیماری اکتسابی، مانند ایدز، می‌تواند با آتروفی مغزی و زوال عقل دژنراتیو همراه باشد. سندرم Wernicke-Korsakoff می‌تواند باعث آتروفی پیشرونده مغز و تغییرات رفتاری در ارتباط با سوء مصرف الکل شود. برخی از کارشناسان معتقدند که پیری با آتروفی تدریجی پیشرونده همراه است. محققان مطمئن نیستند که آیا این تأثیری بر توانایی های فرد دارد یا خیر.
ضربه مغزی
در برخی موارد، آتروفی مغزی به دلیل آسیب ناگهانی مغز رخ می‌دهد، مانند موارد زیر:
- سکته مغزی
- ضربه به سر
- عفونت مغزی (آنسفالیت)
- تومور مغزی
ترومای مکرر سر می‌تواند باعث چندین قسمت آسیب مغزی شود که منجر به آتروفی شدید مغزی و وضعیتی به نام انسفالوپاتی تروماتیک مزمن (CTE) می‌شود. سکته‌های مکرر می‌تواند باعث آتروفی چندین ناحیه شود که معمولاً باعث تغییرات رفتاری و زوال عقل عروقی می‌شود. گاهی اوقات مولتیپل اسکلروزیس (MS) می‌تواند باعث آتروفی مغز نیز شود.
پس از آسیب رسیدن به ناحیه‌ای از مغز، ممکن است آن ناحیه در معرض التهاب و تورم قرار گیرد. در نهایت، باعث نکروز (مرگ) سلول‌های مغزی آسیب دیده می‌شود. فلج مغزی (CP)، یک بیماری مادرزادی، ممکن است با آتروفی مغزی نیز همراه باشد، اما آتروفی مغز همیشه در CP وجود ندارد.
آیا کوچک شدن مغز خطرناک است؟
افراد مبتلا به آتروفی مغز سلول‌های مغزی (نورون‌ها) را از دست می‌دهند و ارتباط بین سلول‌های مغزی و حجم مغز اغلب کاهش می‌یابد. این از دست دادن می‌تواند منجر به مشکلات تفکر، حافظه و انجام کارهای روزمره شود. هرچه زیان بیشتر باشد، آسیب دیدگی فرد بیشتر است.
آیا کوچک شدن مغز می‌تواند منجر به مرگ شود؟
موارد خفیف آتروفی مغز ممکن است تأثیر کمی بر عملکرد روزانه داشته باشد. با این حال، آتروفی مغز گاهی می‌تواند منجر به علائمی مانند تشنج، آفازی و زوال عقل شود. آسیب شدید می‌تواند زندگی را تهدید کند. در صورت مشاهده علائم آتروفی مغز، فرد باید به پزشک مراجعه کند.
علائم کوچک شدن مغز چیست؟
آتروفی مغز اساساً به این معنی است که نورون‌ها و اتصالات آنها به یکدیگر دچار نکروز شده‌اند. مناطق آسیب دیده نمی‌توانند آنطور که باید عمل کنند. آتروفی در مغز می‌تواند کانونی یا عمومی باشد آتروفی کانونی مغز یک یا چند ناحیه خاص را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آتروفی عمومی مغزی تقریباً به طور مساوی در تمام مناطق کل مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. معمولاً با آتروفی مغزی، هنوز برخی از نورون‌های فعال در بین نورون‌هایی که دچار نکروز شده‌اند وجود دارد، بنابراین علائم ممکن است جزئی باشد تا کامل. آتروفی پیشرونده معمولاً در بزرگسالی رخ می‌دهد و با از دست دادن مهارت‌ها ظاهر می‌شود. علائم به تدریج در طی ماه‌ها یا حتی سال‌ها بدتر می‌شوند.
علائم آتروفی پیشرونده مغز عبارتند از:
- زوال عقل
- تغییرات رفتاری
- از دست دادن حافظه
- اختلال در تفکر و عملکرد
- سفتی عضلات، حرکات آهسته و یا لرزش مشخصه بیماری پارکینسون
آتروفی مادرزادی مغز به جای اینکه کل مغز را به طور مساوی تحت تأثیر قرار دهد، بر نواحی خاصی از مغز تأثیر می‌گذارد. علائم ممکن است در دوران نوزادی یا اوایل کودکی قابل توجه باشد و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تشنج
- مشکل در راه رفتن
- اختلال در صحبت کردن
- مشکلات یادگیری
تشخیص آتروفی مغزی
به طور معمول، آتروفی مغزی با آزمایش‌های تصویربرداری مغز شناسایی می‌شود. این تست‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
- اسکن توموگرافی کامپیوتری گسیل تک فوتون (SPECT).
در صورت بروز علائمی مانند ضعف، بی حسی، بینایی، از دست دادن یا تغییرات شخصیتی، تیم پزشکی شما ممکن است از شما درخواست کند که سی تی یا ام آر آی مغز انجام دهید.
آیا مغز شما می‌تواند پس از کوچک شدن بهبود یابد؟
بله. در چندین شرایط مختلف مرتبط با استرس که همه آنها باعث انقباض هیپوکامپ می‌شوند، شواهدی وجود دارد که درمان موثر می‌تواند حداقل تا حدی این آتروفی را معکوس کند و به جای از دست دادن بیشتر منجر به رشد شود.
آیا کوچک شدن مغز به معنای آلزایمر است؟
در بیماری آلزایمر، زمانی که نورون‌ها در سراسر مغز آسیب می‌بینند و می‌میرند، اتصالات بین شبکه‌های عصبی ممکن است از بین برود و بسیاری از مناطق مغز شروع به کوچک شدن کنند. در مراحل پایانی آلزایمر، این فرآیند که آتروفی مغز نامیده می‌شود گسترده است و باعث کاهش قابل توجه حجم مغز می‌شود.
چگونه کوچک شدن مغز را معکوس کنیم؟
پس از وقوع آتروفی مغز نمی‌توان آن را معکوس کرد. با این حال، جلوگیری از آسیب مغزی، به ویژه با جلوگیری از سکته مغزی، ممکن است میزان آتروفی را که در طول زمان ایجاد می‌کنید، کاهش دهد. برخی از محققان پیشنهاد می‌کنند که استراتژی‌های سبک زندگی سالم می‌تواند آتروفی را که معمولاً با پیری مرتبط است به حداقل برساند.
نظرات