ستون فقرات در ناحیه گردن دارای ۷ استخوان است که هریک از آن‌ها یک مهره نامیده می‌شوند. این هفت مهره، سر را به بدن و شانه‌ها متصل کرده و باعث حرکت آن به اطراف می‌شوند. علاوه بر این، مهره‌های گردن از نخاع نیز محافظت می‌کنند. هرکدام از مهره‌ها اگر دچار شکستگی شوند، حرکت گردن را مختل کرده و در صورت آسیب به نخاع، باعث ایجاد مشکلات بیشتری برای انسان می‌شوند. در واقع می‌توان گفت مهره‌های گردن مهم‌ترین و آسیب‌پذیرترین بخش ستون فقرات هستند و بیشتر از سایر مهره‌ها در معرض خطر قرار دارند. در این بخش در مورد شکستگی مهره گردن ، علت، علائم تشخیص و روش‌های درمان آن صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
علت شکستگی
شکستگی گردن اغلب در اثر ضربه شدیدی که به سر یا گردن وارد می‌شود، اتفاق می‌افتد. از جمله مواردی که ممکن است باعث شکستگی گردن شوند عبارتند از:
- فعالیت‌های ورزشی: فعالیت‌های ورزشی گاهی اوقات باعث قرار گرفتن بدن در حالت‌های نامناسب می‌شوند و ممکن فشار زیادی را به گردن وارد کنند. در برخی از موارد نیز ممکن است در حین فعالیت ضربه‌ای به گردن وارد شود یا سقوط اتفاق بیفتد. از جمله این موارد می‌توان پشتک زدن در ژیمناستیک، افتادن از روی اسب در حین سوارکاری، افتادن از روی حلقه یا میله در حین حرکات ورزشی، اسکی و … اشاره کرد.
- سقوط از بلندی: سقوط از ارتفاع یکی دیگر از دلایلی است که ممکن است باعث شکستگی مهره‌های گردن شود. در این حالت سر فرد با سرعت زیاد به زمین برخورد می‌کند که باعث ضربه به گردن و شکستگی مهره‌ها می‌شود.
- تصادف: یکی از شایع‌ترین دلایل شکستگی مهره‌های گردن، تصادف انسان با وسایل نقلیه است که می‌تواند باعث پرت شدن انسان و آسیب به ناحیه سر و گردن شود. این حادثه زمانی که عابر پیاده با وسیله نقلیه برخورد داشته باشد، بیشتر است.
در کل می‌توان گفت هر حرکتی که ضربه شدیدی را به سر وارد کند یا باعث چرخش ناگهانی گردن شود، شکستگی مهره‌های گردن و یا در موارد خطرناک‌تر، آسیب به نخاع را به دنبال دارد.
انواع شکستگی گردن
شکستگی گردن با توجه به آسیبی که به هرکدام از مهره‌ها وارد می‌کند، انواع مختلفی دارد:
شکستگی جفرسون: شکستگی جفرسون زمانی ایجاد می‌شود که مهره اول گردن، که مهره اطلس نامیده می‌شود، شکسته شود. این مورد اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که مهره اطلس به صورت عمودی مورد ضربه قرار گیرد. به عنوان مثال زمانی که فرد در استخر کم‌عمق شیرجه می‌زند و سر او به کف استخر برخورد می‌کند. در این جا قوس خلفی و قوس قدامی مهره اطلس از هم جدا شده یا شکسته می‌شود. گاهی اوقات نیز مهره اطلس به ۳ یا ۴ تکه تقسیم می‌شود. با توجه به این که سوراخ مهره گشاد است، احتمال آسیب نخاعی در شکستگی جفرسون کمتر می‌باشد.
شکستگی زائده دندانه‌ای: این نوع شکستگی زمانی ایجاد می‌شود که مهره دوم گردن دچار آسیب شود. مهره دوم گردن، که آکسس نام دارد، در بخش فوقانی خود دارای یک برجستگی است که با بخشی از مهره اول گردن، جفت می‌شود. زمانی که این برجستگی دچار شکستگی شود، فرد دیگر نمی‌تواند گردن خود را به راحتی حرکت دهد. به این شکستگی، شکستگی زائده دندانه‌ای گفته می‌شود که اغلب در کودکان رخ می‌دهد.
شکستگی هنگمن: هنگمن، نوع دیگری از شکستگی در مهره دوم گردن است که در بخش استخوان فوقاتی و تحتانی آکسیس رخ می‌دهد. این نوع شکستگی اغلب باعث پارگی نخاع می‌شود که ایست قلبی-تنفسی و مرگ را به دنبال دارد.
شکستگی قطره‌ای: به شکستگی‌های مثلثی شکلی که در مهره‌های ۶ و ۷ گردن رخ می‌دهند، شکستگی قطره‌ای گفته می‌شود. این نوع شکستگی می‌تواند به لیگامان‌های گردن و دیسک‌های بین مهره‌ای نیز آسیب وارد کند.
علائم شکستگی مهره گردن
برای درمان شکستگی گردن راهکارهایی وجود دارد که با توجه به آسیب وارد شده، تجویز می‌گردد. شکستگی زمانی خطرناک و نگران‌کننده می‌شود که مهره‌های شکسته شده باعث آسیب در بخش نخاع گردنی شوند. آسیب دیدن نخاع می‌تواند باعث فلج شدن فرد یا حتی مرگ او شود. از این رو، اگر علائم زیر را مشاهده کردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید و برای انتقال بیمار آسیب‌دیده نیز از اورژانس و افراد آگاه کمک بگیرید. علائم شکستگی گردن عبارتند از:
- فرد آسیب دیده درد شدیدی را در ناحیه گردن حس می‌کند که گاهی با تیر کشیدن همراه است.
- ناحیه گردن فرد آسیب‌دیده دچار ورم یا کبودی می‌شود.
- فرد آسیب دیده توان حرکت دادن گردن خود را ندارد.
- فرد آسیب دیده دچار اسپاسم یا ضعف عضلانی می‌شود.
- حس دست‌ها و پاهای فرد آسیب دیده کاهش می‌یابد.
- فرد آسیب دیده در دست‌ها و پاهای احساس سوزن سوزن شدن دارد.
- پاهای فرد آسیب دیده بی‌حس می‌شود.
- فرد آسیب دیده نمی‌تواند به راحتی غذای خود را ببلعد.
- فرد آسیب دیده در قسمت سر خود احساس درد، بی‌حسی یا گزگز می‌کند.
- فرد آسیب دیده هوشیاری خود را از دست می‌دهد.
- فرد آسیب دیده دچار دوبینی می‌شود.
در صورتی که ضربه‌ای به سر یا گردن شما وارد شد و علائم بالا را مشاهده کردید، سریعا به پزشک مراجعه نمایید.
اقدامات اورژانسی
همان‌طور که در بخش بالا عنوان شد، شکستگی مهره‌های گردن در صورتی که باعث آسیب به نخاع یا پارگی آن شود، بسیار خطرناک بوده و فلج شدن کامل بدن یا حتی مرگ را به دنبال دارد. از این رو، زمانی که ضربه وارد می‌شود باید نهایت دقت در انتقال بیمار تا مراکز درمانی انجام گیرد. در غیر این صورت با هر حرکت گردن احتمال پاره شدن نخاع و مرگ بیمار وجود دارد.
اگر شاهد حوادثی چون تصادف، سقوط از ارتفاع و … بودید، به یاد داشته باشید که بیمار را تحت هیچ شرایطی حرکت ندهید. این مورد زمانی که بیمار بی‌هوش بر روی زمین افتاده است، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این حالت سریعا با اورژانس تماس بگیرید. اولین اقدامی که پرسنل اورژانس در این شرایط انجام می‌دهند، ثابت نگه داشتن گردن بیمار با استفاده از گردن‌بند مخصوص است. در این صورت اگر مهره‌های گردن دچار شکستگی شده باشند، در همان حالت باقی می‌مانند و آسیبی به نخاع نمی‌رسانند.
بیمار آسیب‌دیده سریعا به بیمارستان منتقل شده و قبل از هرکاری از ناحیه گردن او عکس‌برداری می‌شود. تا زمانی که پزشک از عدم شکستگی گردن بیمار مطمئن نشود، گرن‌بند او را باز نخواهد کرد.
درمان شکستگی گردن
پزشک پس از اطلاع از علائم بیمار و مشاهده عکس رادیولوژی، سی تی اسکن و ام آرآی گردن، کارهای درمانی لازم برای بهبود بیمار را انجام می‌دهد. درمان شکستگی بسته به نوع شکستگی و شدت آن، متفاوت است. در ادامه درمان‌هایی که پزشکان برای بیماران آسیب‌دیده انجام می‌دهند را معرفی می‌کنیم.
تجویز دارو: در صورتی که شکستگی جدی نباشد و استخوان مو برداشته باشد، پزشک به تجویز دارو کفایت می‌کند. این داروها معمولا مسکن هستند و برای کاهش درد بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورتی که ناحیه شکستگی دارای عفونت باشد، علاوه بر داروهای مسکن، آنتی بیوتیک نیز تجویز می‌شود.
روش تراکشن: گاهی اوقات ضربه وارد شده باعث در رفتگی استخوانهای گردن می‌شود و آن‌ها را از جای خود خارج می‌کند. در این حالت پزشک از وزنه‌هایی برای کشیدن استخوان‌ها و برگرداندن آن‌ها به جای خود استفاده می‌کند. به این روش تراکشن گفته می‌شود.
بریس: گاهی اوقات لازم است گردن برای مدتی بی‌حرکت بماند تا شکستگی آن بهبود یابد. در این حالت پزشک برای بیمار بریس تجویز می‌کند. بریس به مدت ۶ تا ۸ هفته به دور گردن بسته می‌شود تا حرکت آن را محدود کند. بریس‌ها انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع شکستگی و شدت آن برای فرد آسیب‌دیده تجویز می‌شوند. انواع بریس عبارتند از:
- بریس هالو: این نوع بریس با استفاده از گیره‌هایی به سر بیمار وصل می‌شود و حرکت گردن را بسیار محدود می‌کند. در این‌جا بیمار نباید بریس را از گردن خود جدا کند.
- گردن‌بند طبی نیمه‌سخت: این نوع گردنبندها از صفحات پلاستیکی تهیه می‌شوند و از حرکت گردن بیمار به اطراف یا بالا و پایین جلوگیری می‌کنند.
- گردن‌بند طبی نرم: این گردن‌بند معمولا پس از گردن‌بند طبی سخت تجویز می‌گردد و انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به آن دارد.
جراحی: جراحی زمانی انجام می‌شود که شکستگی جدی باشد و راه دیگری برای درمان آن وجود نداشته باشید. گاهی اوقات پزشک از همان ابتدا تصمیم به جراحی بیمار می‌گیرد و در برخی موارد نیز جراحی پس از انجام درمان‌های اولیه صورت می‌گیرد. به عنوان مثال اگر ثابت نگه‌داشتن گردن و بستن بریس باعث بهبود بیمار نشد، پزشک از جراحی برای درمان شکستگی کمک می‌گیرد.
درمان‌های فیزیکی: مرحله بعدی پس از بهبود شکستگی، فیزیوتراپی است. در این حالت پزشک از حرکات ورزشی، گرما درمانی، سرما درمانی، ماساژ تراپی، فیزیوتراپی و … برای تقویت ماهیچه‌های بیمار، تاندون‌ها و لیگامان‌ها استفاده می‌کند. توجه داشته باشید که این درمان‌ها باید توسط افراد متخصص و مجرب انجام شود، در غیر این صورت آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بیمار وارد می‌کند. فیزیکال تراپیست قبل از انجام هرکاری ابتدا سابقه بیمار و پرونده پزشکی او را مورد بررسی قرار داده و پس از معاینات پزشکی، تصمیم لازم برای ادامه درمان را می‌گیرد.
طب سوزنی: یکی از روش‌هایی که در درمان شکستگی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عموما نتیجه رضایت‌بخشی دارد، طب سوزنی است. در این جا پزشک با طب سوزنی سیستم عصبی مغز و نخاع فرد را تحریک کرده و با این کار درد ناشی از شکستگی را کاهش می‌دهد.
زمان بهبودی بیمار بستگی به نوع شکستگی و شدت آن دارد. افرادی که دچار شکستگی‌های جزئی می‌شوند معمولا بین ۶ تا ۸ هفته بهبود می‌یابند، اما اگر شکستگی شدت بیشتری داشته باشد و با جابه‌جایی مهره‌های گردن همراه باشد، معمولا از ۳ ماه تا ۶ ماه طول می‌کشد.
در این بخش اطلاعاتی در مورد شکستگی مهره‌های گردن در اختیارتان قرار دادیم و علل ایجاد آن را نیز عنوان کردیم. شما می‌توانید با به سادگی با رعایت برخی نکات از حوادثی که باعث آسیب به گردن و شکستگی مهره‌های آن می‌شود جلوگیری کنید. به عنوان مثال در هنگام رانندگی کافیست کمربند ایمنی خود را ببندید و هنگام ورزش نیز تجهیزات کافی برای محافظت از خود را داشته باشید. توجه داشته باشید که گردن ناحیه بسیار حساسی است. پس در صورت بروز هرگونه مشکل سریعا به پزشک مراجعه نمایید و از درمان‌های خودسرانه بپرهیزید. امیدواریم همیشه سالم و تندرست باشید.
نظرات