دانستن آناتومی ستون فقرات می‌تواند به شما در شناخت بدنتان کمک کند و باعث می‌شود در زندگی روزمره خود بهتر عمل کنید و سبک زندگی داشته باشید که متناسب با این آناتومی خواهد بود. در ادامه با ما همراه باشید تا در مورد آناتومی ستون فقرات بیشتر بدانید.
ستون مهره‌ها
ستون مهره ها قسمت مرکزی بدن فرد را تشکیل می‌دهد و درواقع آناتومی ستون فقرات است. ستون مهره‌ای که به ستون فقرات نیز معروف است بخشی از اسکلت محوری است. مهره‌ها توسط دیسک‌های بین مهره‌ای جدا می‌شوند. ستون مهره‌ای کانال ستون فقرات را در خود جای‌داده است، حفره‌ای که نخاع را محصور کرده و از آن محافظت می‌کند. حدود ۵۰،۰۰۰ گونه از حیوانات وجود دارند که دارای یک ستون مهره‌ای هستند. ستون مهره انسان یکی از نمونه‌های بسیار موردمطالعه است.
ساختار
ستون مهره که درواقع شروع‌کننده آناتومی ستون فقرات است، از قاعده جمجمه شروع می‌شود و بعدازآن به ناحیه گردن و سپس به تمام طول بدن رسیده و به نخاع خاجی ختم می‌شود. در کودکان تعداد مهره‌ها در ستون فقرات ۳۳ عدد است که در بزرگ‌سالان این تعداد ۲۶ عدد است. دلیل این اختلاف این است که ۵ تا از این مهره‌ها که در انتهای ستون مهره‌ها قرار داشته به یکدیگر متصل بوده و به نخاع حاجی معروف است؛ و همین‌طور ۴ مهره آخر هم به یکدیگر جوش‌خورده و دنبالچه را تشکیل می‌دهند.
از ۲۴ مهره آزادی که وجود دارد تعداد ۷ عدد مهره‌های گردنی است، ۱۲ عدد را مهره‌های پشت تشکیل می‌دهند؛ و ۵ عدد هم مهره‌های کمری هستند. ۱۲ عدد مهره پشتی مهره‌هایی هستند که در ساختار قفسه سینه دخیل هستند. مهره‌ها شکل یکسانی دارند و به‌صورت استوانه‌ای شکل هستند. قوس مهره در قسمت عقب قرار دارد و به همراه تنه مهره سوراخ مهره را تشکیل می‌دهند. سوراخ‌های مهره‌های به‌صورت مجموعه‌ای و یکپارچه مجرای مهره‌ای را تشکیل می‌دهند. در این مجرا نخاع قرار دارد و کانال مهره‌ای به‌مثابه یک جعبه استخوانی از آن حفاظت و پشتیبانی می‌کند.
مجرای مهره‌ای به‌وسیله سوراخ پس‌سری و دنده‌های قفسه سینه یا همان ۱۲ عدد مهره پشتی متصل است.
ساختار یک‌مهره از ستون فقرات
ساختار یک‌مهره در آناتومی ستون فقرات از دو بخش تشکیل گردیده است:
_تنه مهره: خود از چند سطح تشکیل شده است که شامل: سطح فوقانی، سطح تحتانی، سطح خلفی و سطح طرفی می‌باشد. سطح خلفی کانال نخاعی را می‌سازد و تشکیل می‌دهد. دیسک‌های بین مهره‌ای در محل سطح فوقانی و سطح تحتانی قرار دارند. تحمل وزن بدن را همین مواردی که عنوان شد به عهده دارند.
_قوس مهره: وظیفه حفاظت از نخاع را برعهده دارد؛ و از دو قسمت تشکیل شده است:
۱_Pedicle یک جفت پایه
۲_Laminae یک جفت تیغه
۳_ هفته زائده که شامل ۴ زائده مفصلی که خود شامل دو زائده تحتانی و دو زائده فوقانی است و دو زائده عرضی و یک زائده که به زائده شوکی معروف است.
دیسک چیست
دیسک کمر یا گردن که در اصطلاح پزشکان و افرادی که از بیماری‌های خود شکایت می‌کنند درواقع دیسک‌های بین مهره‌ای است که قسمتی از آناتومی ستون فقرات است و در اینجا می‌خواهیم بیشتر در مورد آن صبحت کنیم.
دیسک بین مهره‌ای یا Intervertebral disc را می‌توان این‌گونه توصیف نمود. بین هر بدن مهره‌ای، کوسنی به نام دیسک بین مهره‌ای قرار دارد. هر دیسک استرس را جذب می‌کند و شوکی را که بدن در حین حرکت متحمل می‌شود، جذب می‌کند و مانع از خرد شدن مهره‌ها در برابر یکدیگر می‌شود. دیسک‌های بین مهره‌ای بزرگ‌ترین سازه‌های بدن بدون منبع عروقی هستند. با استفاده از اسمز، هر دیسک مواد مغذی موردنیاز را جذب می‌کند.
هر دیسک از دو بخش تشکیل شده است: فیبروز آنولوس و هسته پالپوس.
فیبروز آنولوس
حلقه یک سازه محکم مانند تایر است که یک مرکز ژل مانند، پولیپوس هسته را در برمی‌گیرد. حلقه باعث افزایش پایداری چرخش ستون فقرات شده و به مقاومت در برابر استرس فشاری کمک می‌کند.
حلقه ساختاری لایه‌ای متشکل از آب و الیاف کلاژن الاستیک محکم است. الیاف در زوایای مختلف جهت افقی مشابه ساخت تایر شعاعی دارند. کلاژن از دسته‌های فیبری ساخته شده از پروتئین است که توسط ژل پروتئوگلیکان به هم وصل شده‌اند.
هسته پالپوس
قسمت مرکزی هر دیسک بین مهره‌ای پر از ماده الاستیک مانند ژل است. همراه با فیبروز آنولوس، هسته پالپوسوس استرس و وزن را از مهره به مهره منتقل می‌کند. اجزای ساختاری هسته پالپوس شبیه فیبروز آنولوس است. آب، کلاژن و پروتئینوگلیکانها را شامل می‌شود. تفاوت در غلظت این مواد است. هسته حاوی آب بیشتری نسبت به حلقه است.
اندکی در مورد سلامتی ستون فقرات
فتق دیسک بین مهره‌ای، تنگی کانال نخاعی و بسیاری از عوامل و عوارض آسیب به ستون فقرات می‌تواند ناشی از سبک زندگی اشتباه و رفتارهای پرخطر ما باشد.
در اینجا تنظیمات ساده اما مهم برای سلامتی ستون فقرات ارائه‌شده است:
اجسام را درست بلند کنید
اگر موقع بلند کردن اجسام از فرم مناسب بدن و ستون فقرات استفاده نکنید بی‌شک به عارضه‌ای مشابه به عارضه‌های بالا مبتلا خواهید شد. اول اینکه برای بلند کردن جسم به آناتومی ستون فقرات خود دقت کنید و اگر فکر می‌کنید که جسم برای شما بیش‌ازحد سنگین است از کسی کمک بگیرید. دوم اینکه برای بلند کردن یک جسم بهتر است تا در نزدیک‌ترین حالت به جسم بایستید و به‌جای استفاده از کمر و بالاتنه خود از بازوها و زانوهای خود کمک بگیرید. لازم است تا هنگام بلند کردن جسم سر خود را به سمت عقب و بالا نگه دارید.
درست بخوابید
خوابیدن و نوع خوابیدن بسیار اهمیت دارد. حتماً تابه‌حال برای شما پیش‌آمده است که وقتی از خواب بیدار می‌شوید احساس درد در ناحیه کمر و گردن دارید که این موضوع به وضعیت نادرست بدن شما هنگام خوابیدن است. بدن شما برای ترمیم خود به خواب شب خوبی نیاز دارد. روی طرف خود بخوابید نه معده: خوابیدن روی معده شما فشار زیادی به ستون فقرات شما وارد می‌کند. به گفته مؤسسه ملی قلب، ریه و خون، خوابیدن در کنار شما باعث فروپاشی راه هوایی فوقانی می‌شود و به جلوگیری از علائم آپنه خواب کمک می‌کند و به شما استراحت بهتر شب می‌دهد.
فعال باشید
فرقی ندارد که با کودکان خود بازی می‌کنید و یا اینکه به باشگاه ورزشی می‌روید و یا دوچرخه‌سواری و یا پیاده‌روی می‌کنید فقط فعال باشید. فعال بودن به‌سلامتی ستون فقرات شما بسیار کمک می‌کند.
وزن خود را در محدوده سالم نگه‌دارید
ورزش به همراه رژیم غذایی سالم به شما در کاهش وزن یا حفظ وزن سالم نیز کمک می‌کند. اضافه‌وزن یا چاقی یا به‌سرعت افزایش قابل‌توجهی وزن، از عوامل خطر کمردرد محسوب می‌شود – اضافه‌وزن بیش‌ازحد، به‌خصوص اگر چربی شکمی دارید، می‌توانید استرس اضافی را روی عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها در قسمت تحتانی کمر خود وارد کنید.
هیدراته بمانید
هیدراته ماندن برای حفظ خاصیت ارتجاعی بافت نرم و روان بودن در مفاصل بسیار مهم است. “دیسک‌های بین مهره‌ای (نخاعی) ما در برابر از بین رفتن هیدراتاسیون آسیب‌پذیر هستند و می‌توانند شروع به از دست دادن قد کنند.” با شروع به کوچک شدن دیسک‌های ستون فقرات، شما نسبت به شرایط دردناک دیسک حساس‌تر می‌شوید. در صورت از بین رفتن مایعات شکننده شدن دیسک‌ها پیش می‌آید و درنهایت از جای خود خارج می‌شوند. به گفته آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا،فتق دیسک شایع‌ترین علت سیاتیک است، نوع خاصی از کمردرد که بسیار هم رایج است. علاوه بر این، هرچه پد محافظ ستون فقرات کاهش می‌یابد، بیشتر به از بین رفتن سلامت ساختاری کمک می‌کند.
هوشمندانه کار کنید
ارگونومی مناسب می‌تواند به کاهش استرس زیاد در قسمت تحتانی و پشت کمک کند که در عوض باعث کاهش شرایط فراوانی اعم از پشت سفت و سردرد گرفته تا تونل کارپال و سیاتیک می‌شود. مطمئن شوید که فضای کاری شما – چه لپ‌تاپ، تلفن، میز کامپیوتر و یا حتی ماشین شما – برای ارتفاع و عملکرد شما تنظیم شده است.
صندلی‌ای را انتخاب کنید که پشتی کمر شما را فراهم کند، یا یک بالش یا حوله چرخانده را در پشت قسمت کوچک پشت خود قرار دهید. زانوها باید ۹۰ درجه باشد (تقریباً در همان سطح باسن شما) و پاهای شما باید راحت روی زمین استراحت کنند. هرگز تلفن خود را بین گوش و شانه خود قرار ندهید. تلفن خود را به گوش خود نگاه دارید یا از هدست برای جلوگیری از درد گردن استفاده کنید.
همچنین، استراحت منظم را برنامه‌ریزی کنید تا به‌طور منظم از خواب بلند شوید و در اطراف دفتر یا خانه قدم بزنید. مدت طولانی ماندن در یک موقعیت باعث می‌شود که عضلات کمر محکم شود و بی‌تحرک شود. به‌علاوه، او خاطرنشان می‌کند، یک استراحت کوتاه برای سلامت روان و بهره‌وری شما مفید است – مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ در مجله Cognition منتشر شد، نشان داد که شکستن ذهنی گاه‌به‌گاه می‌تواند تمرکز شما را بر روی کار موردنظر بهبود بخشد.
علائم هشداردهنده را جدی بگیرید
به هرگونه علائم هشداردهنده توجه کنید. مشکلات نخاعی یا درد را نادیده نگیرید. اگرچه معمول است که یک بار دردهای کمردرد ایجاد شود، اما می‌تواند یک مشکل جدی را نشان دهد. در صورت عدم درمان، مشکلات ستون فقرات شما بدتر شده و کاملاً جدی می‌شوند. به آنچه بدن شما به شما می‌گوید گوش دهید.
نظرات
درود بر شما
من بیرون زدگی دیسک مهره پنجم رو دارم
۴۷ سالمه و دومین باره دچار فتق دیسک میشم