دنبالچه، استخوان کوچکی است که در بخش انتهایی ستون فقرات و در بین استخوان‌های باسن قرار دارد. زمانی که استخوان دنبالچه آسیب ببیند یا دچار التهاب شود، درد شدیدی را در قسمت پایینی کمر ایجاد می‌کند که به آن درد دنبالچه یا کوکسیدنی (coccydynia) گفته می‌شود. این درد در هنگام نشستن، دوچرخه‌سواری، رانندگی و … افزایش یافته و حتی گاهی تا بالای کمر یا قسمت پاها نیز کشیده می‌شود. درد دنبالچه اغلب به دنبال فشار بر روی این استخوان یا آسیب به آن ایجاد می‌شود. از این رو، برای پیشگیری از درد دنبالچه باید مراقبت بیشتری از خود داشته باشید و جوانب احتیاط را رعایت کنید تا دچار حوادثی چون تصادفات رانندگی، سقوط از بلندی، زمین خوردن و … نشوید. در ادامه این بخش با ما همراه باشید تا با علل درد دنبالچه و راههای پیشگیری از آن بیشتر آشنا شوید.
استخوان دنبالچه
در بخش انتهایی ستون فقرات و در زیر استخوان خاجی، استخوان کوچکی شبیه به دم دیده می‌شود که به آن دنبالچه میگویند. استخوان دنبالچه از ۳ تا ۵ مهره مجزا تشکیل شده است که به صورت یک منحنی در امتداد یکدیگر قرار دارند و با یک مفصل به هم متصل می‌شوند. تعداد مهره‌های استخوان دنبالچه در افراد مختلف متفاوت است.
علت درد دنبالچه
درد دنبالچه دلایل متفاوتی دارد، اما اغلب به علت آسیب‌دیدگی رخ می‌دهد. علل مختلف درد دنبالچه عبارتند از:
- ضربات شدید بر روی دنبالچه که ممکن است در اثر برخورد با یک جسم سخت یا نشستن بر روی یک سطح سفت رخ دهد.
- وارد شدن ضربه در حین انجام حرکات ورزشی از دیگر دلایل آسیب‌دیدگی استخوان دنبالچه است. دوچرخه‌سواری یا قایق‌رانی از جمله مواردی هستند که فشار زیادی را بر روی استخوان دنبالچه وارد کرده و باعث سایش آن می‌شوند.
- دوران بارداری و زایمان از جمله موارد آسیب‌دیدگی استخوان دنبالچه است که در بانوان رخ می‌دهد. بزرگ شدن جنین در دوران بارداری باعث بیشتر شدن گودی کمر شده و فشار زیادی به دنبالچه وارد می‌کند.
- اضافه وزن از دیگر دلایل فشار بر روی دنبالچه است. اضافه وزن باعث کاهش میزان چرخش لگن شده و فشار زیادی را به دنبالچه وارد می‌کند.
- کیست پایلونیدال یا بیماری زونا در ناحیه کمر، از جمله بیماری‌هایی هستند که باعث ایجاد عفونت در استخوان دنبالچه و در نهایت درد آن می‌شوند.
از دیگر دلایل درد دنبالچه می‌توان فشردگی ریشه‌های عصبی، رشد استخوان زائد، عفونت موضعی و تومور اشاره کرد که نسبت به دلایل عنوان شده در بالا رواج کمتری دارند.
علائم درد دنبالچه
همان‌طور که در بالا اشاره شد، رایج‌ترین دلایل ابتلا به درد دنبالچه، آسیب‌دیدگی است. زمانی که دنبالچه دچار آسیب‌دیدگی می‌شود، بیمار دردی را در بخش انتهایی ستون فقرات خود احساس می‌کند که با نشستن بیشتر می‌شود. هرچه سطح نشیمنگاه سفت‌تر باشد، فشار بیشتری به دنبالچه وارد شده و درد نیز افزایش می‌یابد. در واقع این درد یکی از مهم‌ترین علائم آسیب‌دیدگی دنبالچه است. علاوه بر این، نشانه‌های دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از:
- اگر آسیب‌دیدگی در اثر تصادف یا ضربه به دنبالچه وارد شده باشد، در اطراف ناحیه آسیب‌دیده کبودی مشاهده می‌شود.
- هرچه زمان نشستن فرد طولانی‌تر شود، درد به مرور افزایش می‌یابد.
- انجام فعالیت‌هایی چون بلند کرن اجسام، خم شدن، ایستادن طولانی‌مدت، دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری و … فشار بیشتری را به دنبالچه وارد کرده و درد را افزایش می‌دهد.
- در صورتی که دنبالچه آسیب دیده باشد، فرد در هنگام دفع دچار درد شدید می‌گردد.
- بانوانی که در این شرایط قرار دارند در دوران قاعدگی خود یا زمان برقراری رابطه جنسی درد شدیدی را تجربه می‌کنند.
در صورتی که ضربه شدید بوده و آسیب جدی به دنبالچه رسیده باشد یا دنبالچه در اثر مواردی چون تومور، عفونت و … دردناک شده باشد، علائم دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- فرد آسیب‌دیده هیچ حسی در ناحیه دنبالچه خود ندارد.
- در ناحیه آسیب‌دیده کبودی قابل توجهی دیده می‌شود که با درد بسیاری نیز همراه است.
- فرد آسیب‌دیده تغییراتی را در حرکات بدن خود مشاهده می‌کند.
- فرد بیمار در ناحیه دنبالچه احساس خارش دارد.
- دمای بدن فرد آسیب‌دیده افزایش می‌یابد و بیمار تب می‌کند.
این علائم جزو موارد اورژانسی می‌باشند. در صورت بروز هریک از این علائم باید سریعا به پزشک مراجعه شود تا پس از انجام معاینات و آزمایشات، درمان لازم برای بیمار لحاظ گردد.
درمان درد دنبالچه
درمان‌های متعددی برای درد دنبالچه وجود دارد که پزشک با توجه به علت درد دنبالچه، شدت درد، سن، شرایط سلامتی بیمار و … یکی از آن‌ها را برای درمان در نظر می‌گیرد. بنابراین، در صورت مواجه شدن با درد دنبالچه حتما به پزشک مراجعه کنید و با توجه به راهنمایی او، درمان خود را آغاز نمایید. راهکارهای درمانی درد دنبالچه عبارتند از:
- دارو درمانی: در این موارد بیشتر از داروهای مسکن و بی‌حس‌کننده‌های موضعی استفاده می‌شود.
- جااندازی دنبالچه: در صورتی که دنبالچه دچار در رفتگی شده باشد از این روش برای درمان و کاهش درد بیمار استفاده می‌شود.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف دنبالچه و لگن کمک کرده و از این طریق باعث کاهش درد بیمار می‌شود.
- لیزردرمانی: در این روش از اشعه لیزر برای کاهش درد و التهاب دنبالچه استفاده می‌شود.
- جراحی دنبالچه: در صورتی که هیچ‌یک از روش‌های بالا جواب ندهد، پزشک جراحی دنبالچه را پیشنهاد می‌دهد. در این روش، بخشی از دنبالچه یا همه آن از بدن خارج می‌گردد.
درمان‌های خانگی
روش‌هایی وجود دارند که برای کنترل درد و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر به بیمار توصیه می‌شوند. در صورتی که در ناحیه دنبالچه خود احساس درد داشتید موارد زیر را نیز در نظر داشته باشید:
- از نشستن طولانی‌مدت خودداری کنید.
- روی سطوح سخت ننشینید و همیشه یک بالش نرم و کوچک زیر باسن خود قرار دهید.
- وزنتان را در دو طرف بدن پخش کنید و از ایجاد فشار بر روی مرکز بدن خودداری نمایید.
پیشگیری از درد دنبالچه
در این مقاله در مورد دنبالچه صحبت کردیم و اطلاعاتی در مورد درد دنبالچه، علل و راههای درمانی آن در اختیارتان قرار دادیم. همان‌طور که مشاهده کردید، عمده‌ترین دلیل درد دنبالچه، آسیب‌دیدگی آن است که در اثر حوادثی چون تصادف، زمین خوردن، ایجاد ضربه در حین ورزش و … رخ می‌دهد. بنابراین، بهترین راهکار برای پیشگیری از درد دنبالچه، رعایت جوانب احتیاط در انجام کارها و فعالیت‌های مختلف می‌باشد. پس همیشه مراقب خود باشید و در حین ورزش نیز تجهیزات و نکات ایمنی را فراموش نکنید.
نظرات