بیرون زدگی دیسک نوعی فتق دیسک ستون فقرات است. فتق دیسک شکل رایج آسیب دیسک بین مهرهای است که به دلیل سن، سایش و پارگی طبیعی، حوادث آسیب زا (سقوط، تصادفات رانندگی، تصادفات ورزشی)، آسیبهای ناشی از چاقی و ژنتیک ایجاد میشود. تغییرات دژنراتیو باعث ضعیف شدن دیسکهای بین مهرهای، حمایت کمتر و جابجایی بین مهرهها میشود. حرکت دیسکها میتواند بر ساختارهای اطراف اثر بگذارد و منجر به علائم کمردرد، گردن درد، ضعف و از دست دادن تحرک کمر شود.
طبقه بندی فتق دیسک
دیسکهای ستون فقرات از ۲ قسمت تشکیل شده اند: یک حلقه بیرونی سخت از رشتههای رباط به نام حلقوی فیبروزوس و یک هسته داخلی نرم و ژله مانند به نام هسته پالپوس. دیسکهای بین مهرهای بالشتک، جذب ضربه و انعطاف پذیری ستون فقرات را فراهم میکنند. اما با ساییدگی و پارگی طبیعی، دیسکهای ستون فقرات با افزایش سن شروع به تحلیل میکنند. دیسکها ضعیفتر، خشکتر و انعطافپذیرتر میشوند. این تغییرات دژنراتیو خطر آسیب، جراحت یا پارگی را افزایش میدهد. یکی از انواع آسیبهای رایج، فتق دیسک است. ۳ طبقه بندی اولیه برای فتق وجود دارد:
برآمدگی دیسک
هسته پالپوزوس بر روی دیسک برآمده میشود و باعث بیرون زدگی دیسک به سمت ستون فقرات میشود، اما حلقه فیبروزوس دست نخورده باقی میماند.
اکستروژن دیسک
هسته پالپوزوس از طریق پارگی حلقۀ فیبروزوس میشکند و به داخل ستون فقرات و کانال نخاعی نشت میکند. مواد هسته به دیسک متصل میماند.
جداسازی دیسک
هسته پالپوزوس از طریق یک پارگی در حلقه فیبروزوس میشکند و به طور کامل از دیسک جدا میشود. میتواند در اطراف شناور شود و در جایی در کانال نخاعی فرود بیاید، یکی از گذرگاههایی که به خارج از کانال نخاعی یا ستون فقرات منتهی میشود.
در حالی که فتق دیسک میتواند در هر نقطه از ستون فقرات رخ دهد، اغلب در ستون فقرات گردنی و ستون فقرات کمری ایجاد میشود. کمر و گردن بیشترین وزن را تحمل میکنند و متحرکترین نواحی ستون فقرات هستند.
عوارض بیرون زدگی دیسک
برآمدگی دیسک لزوماً نشانهای از ادامه ضعیف شدن و تحلیل رفتن دیسک نیست. تغییرات دیسک ستون فقرات بخشی طبیعی از پیری است و بسیاری از افراد زندگی فعال و بدون درد با بیرون زدگی دیسک دارند. با این حال، برخی از افراد درد، ضعف و از دست دادن حرکت را از دیسکهای بیرون زده تجربه میکنند. عوارض بیرون زدگی دیسک بیشتر شامل موارد زیر میشود.
فشرده سازی عصب
فضای محدودی در کانال نخاعی برای عبور اعصاب در هنگام خروج از ستون فقرات وجود دارد. وقتی دیسک از جای خود بیرون میزند، میتواند فضا را باریک کند و به ریشههای عصبی یا نخاع فشار وارد کند. فشرده سازی عصب میتواند باعث کمردرد، گردن درد، دردی که به پایین باسن و ساق پا میرسد (سیاتیک)، مشکل در ایستادن یا راه رفتن، و بی حسی، گزگز یا ضعفی که در بازوها یا پاها حرکت میکند، شود.
فتق دیسک
فشار بر روی دیسک آسیب دیده میتواند منجر به اکستروژن دیسک یا جدا شدن دیسک شود. فتق دیسک میتواند به طناب نخاعی و ریشههای عصبی فشار وارد کند و باعث درد، ضعف و بی حسی شود.
کمر درد دیسکوژنیک
کمردرد دیسکوژنیک وضعیتی است که کمردرد را توصیف میکند و از آسیب دیسک ستون فقرات منشأ میگیرد. فعالیتهایی که بر دیسکهای کمر فشار وارد میکنند میتوانند درد دیسکوژنیک را بدتر کنند.
بیرون زدگی بیرون زدگی دیسک کمر مهره ۴ و ۵ چگونه درمان میشود؟
بدون مراقبت و درمان مناسب از ستون فقرات، این خطر وجود دارد که بیرون زدگی دیسک به فتق دیسک بدتر شود یا باعث درد طولانی مدت کمر و گردن شود. بسیاری از موارد بیرون زدگی در طی چند هفته با درمان محافظه کارانه خود به خود بهبود مییابند. به عنوان اولین اقدام، پزشک موارد زیر را توصیه میکند:
استراحت و مراقبت در منزل
در صورت نیاز استراحت کنید و فعالیتهای سنگینی را که باعث ایجاد درد و فشار روی کمر میشود، اصلاح کنید. برای کاهش درد و کاهش التهاب میتوانید از کمپرس گرم و یخ درمانی استفاده کنید.
داروها
مسکنهای بدون نسخه مانند استامینوفن میتوانند درد را تسکین دهند. همچنین داروهای NSAID بدون نسخه میتوانند درد و التهاب را تسکین دهند. اگر درد قابل توجهی دارید پزشک داروهای مسکن قویتر یا دوره کوتاهی از استروئیدها را تجویز میکند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی میتواند به تقویت عضلات پشت کمک کند که ستون فقرات را پشتیبانی و تثبیت میکند. ورزش همچنین میتواند تعادل، انعطاف پذیری و دامنه حرکتی را بهبود بخشد. یک فیزیوتراپیست میتواند طرز قرارگیری و وضعیت مناسب بدن را برای کاهش فشار روی ستون فقرات آموزش دهد.
میتوانید چندین تغییر در شیوه زندگی خود در خانه ایجاد کنید تا به تقویت و سلامت کمر خود کمک کنید، خطر آسیب دیدگی را کاهش دهید و از آسیب پیشرونده ستون فقرات جلوگیری کنید. اول، وزن سالم خود را حفظ کنید زیرا چربی اضافی بدن فشار غیرضروری بر ستون فقرات و مفاصل وارد میکند. دوم، ورزش و کشش منظم برای حفظ قدرت و دامنه حرکتی. فعالیتهایی مانند شنا، پیادهروی، دوچرخهسواری و ایروبیک در آب راههای عالی برای فعال ماندن و در عین حال کاهش فشار بر ستون فقرات و مفاصل هستند.
آیا برای درمان بیرون زدگی مهره کمر به جراحی نیاز است؟
بسیاری از موارد بیرون زدگی دیسکها به طور طبیعی با استراحت و اقدامات محافظه کارانه بهبود مییابند. با این حال، برآمدگیهای دیسکی که به تحلیل رفتن ادامه میدهند و بر نخاع یا ریشههای عصبی فشار میآورند، باعث درد، ضعف، بیحسی و از دست دادن حرکت قابل توجهی میشوند که برای درمان نیاز به جراحی خواهند داشت. اگر درد و ضعف مداوم بر توانایی برای انجام فعالیتهای روزانه تأثیر بگذارند، پزشک گزینههای جراحی را توصیه میکند.
کلام آخر
برآمدگی دیسک یک آسیب شایع ستون فقرات مرتبط با سن است. ستون فقرات از مهرههای زیادی تشکیل شده است که دیسکهای ستون فقرات بین هر یک قرار دارند. دیسکهای سخت باعث ایجاد بالشتک، حمایت و جذب ضربه و حرکت به مهرهها میشوند. هر دیسک از یک حلقه بیرونی (annulus fibrosus) و هسته ژله مانند داخلی (nucleus pulposus) تشکیل شده است. آسیب و ضربه میتواند منجر به بیرون زدگی مهرهها شوند و به دنبال آن فتق دیسک ایجاد شود.
نظرات
سلام دکتر باغبان من ۲۲ سال سن دارم از ۱۸ سالگی کمر درد داشتم تا پارسال رفتم عکس ام ار ای دادم بهم گفتن بیرون زدگی مهره ۴و۵ دارید و کم آبی . من ۱۱ ماهه ورزش میکنم و قرص مرتب میخورم . ولی تا یه هفته قرص رو نمیخورم بعد چند وقت دوباره شروع میکنه به درد گرفتن . بنظرتون چیکار کنم