یکی از جدید ترین روش های درمان دیسک کمر ، جراحی آندوسکوپی دیسک کمر می باشد. قبل از اینکه درباره این جراحی توضیح دهیم باید بدانید که ستون فقرات از یک سری استخوان (مهره ها) که روی هم چیده شده اند تشکیل شده است. از بالا به پایین، این ستون شامل هفت استخوان در قسمت فقرات گردنی، ۱۲ مهره در فقرات قفسه سینه ، و ۵ مهره در ناحیه کمر و به دنبال آن استخوان خاجی و استخوان دنبالچه در قاعده می باشد. این استخوان ها توسط دیسک ها پشتیبانی می شوند.
دیسک ها با جذب شوک و ضربه های ناشی از فعالیت های روزمره مانند راه رفتن، بلند کردن اجسام و پیچاندن، از مهره ها محافظت می کنند. هر دیسک دارای دو قسمت است: یک قسمت داخلی ژلاتینی نرم و یک حلقه بیرونی سخت. آسیب، فشار زیاد یا ضعف عضلات کمر می تواند باعث بیرون زدن قسمت داخلی دیسک از طریق حلقه خارجی شود. این عارضه را به عنوان دیسک کمر ( waist disk )، بیرون زده (فتق) یا پاره شده شناخته می شود. این تغییر در شکل دیسک باعث درد و ناراحتی در نواحی مذکور می شود و معمولا در قسمت کمر و پاها بروز می کند.
اگر دیسک بیرون زده یکی از اعصاب نخاعی فرد را فشرده کند، ممکن است شخص، بی حسی، کرختی، تغییر حواس و درد نسبتا زیادی را در طول عصب آسیب دیده تجربه کند. اکثر موارد بیرون زدگی دیسک کمر، در مهره های پایین کمری، به ویژه در سطح های L4-5 و L5-S1 رخ می دهند. در موارد شدید فتق دیسک کمر، ممکن است برای برداشتن یا ترمیم دیسک آسیب دیده نیاز به جراحی وجود داشته باشد.
علائم فتق دیسک
عبارت اند از:
- درد در کمر به طوری که در پاها نیز منتشر می شود
- بی حسی که معمولاً در یک طرف بدن
- دردی که به بازوها یا پاها گسترش می یابد
- دردی که هنگام شب یا انجام برخی حرکات بدتر می شود
- دردی که پس از ایستادن یا نشستن بدتر می شود
- درد هنگام راه رفتن در فواصل کوتاه
- ضعف عضلانی غیر قابل توضیح
- احساس سوزن سوزن شدن ، درد یا سوزش در ناحیه آسیب دیده
دیسک های کمر بیرون زده چگونه درمان می شوند؟
درمان فتق دیسک کمر درمان های متفاوتی دارد، از جمله درمان های مراقبتی تا جراحی است. این درمان به طور معمول به میزان آسیب دیدگی و اینکه دیسک از کجا خارج شده است بستگی دارد.
جراحی باز دیسک کمر
یکی از روش های درمان دیسک کمر، انجام جراحی باز است. طی این روش ابتدا با عکسبرداری از ناحیه آسیب دیده، شدت و محل آن را تعیین می کنند و سپس با ابزار جراحی، طی چند ساعت با باز کردن بافت بدن، دیسک بیرون زده را ترمیم و یا در صورت آسیب بسیار شدید، با یک دیسک مصنوعی، جایگزین می کنند. بعد از انجام این جراحی، به بستری شدن احتیاج است و احتمال عفونت در ناحیه ی جراحی شده وجود دارد که برای جلوگیری از آن، تجویز دارو های چرک خشک کن و تعویض مداوم پانسمان صورت می گیرد.
جراحی آندوسکوپی دیسک کمر
به جراحی آندوسکوپی دیسک کمر ، دیسککتومی آندوسکوپی کمر نیز می گویند. اگر درد شدید و علائم عصبی با درمان های مراقبتی قابل کنترل نباشد، مداخله جراحی ضروری است. هدف از دیسککتومی برداشتن بافت دیسک اکسترود شده و آزاد گردن آن از حالت فشرده شده یا آزادسازی کامل عصب تحت فشار است. با این روش هیچ نیازی به برش های بزرگ یا باز شدن کانال نخاعی نیست. از این رو دیسککتومی، یک جایگزین برای حفظ بافت حین جراحی معمولی و “باز” است. از آنجا که تقریباً طی این روش تخریب بافتی به وجود نمی آید، خطر ایجاد زخم و عفونت بسیار کم است. علاوه بر این، روشی بسیار کم خط و کم عارضه می باشد. در کل روند بهبودی تسریع می شود و دوران نقاهت آن بسیار کوتاه تر است.
حداقل تهاجم = ملایم و ایمن
روش جدید جراحی آندوسکوپی دیسک کمر به ما امکان می دهد تا دیسک بیرون زده کمر را با خیال راحت تر و با روشی ایمن تر راحت تر از هر زمان دیگری با حفظ بافت انجام دهیم. مهم ترین تفاوت روش آندوسکوپی در مقایسه با جراحی کمر سنتی، دسترسی جانبی از طریق منافذ ایجاد شده است است. به این معنی که اعصابی که از طریق کانال نخاعی عبور می کنند کاملاً دست نخورده باقی مانده و از صدمات ، چسبندگی و سایر عوارض محفوظ می مانند. همچنین رباط های بین مهره ای که ستون فقرات را تثبیت می کنند دست نخورده باقی می مانند. از آنجا که دسترسی جانبی امکان سالم ماندن و حفظ بافت را فراهم می کند که با درد نسبتاً کمی نیز همراه است، نیازی به بیهوشی عمومی وجود ندارد.
جراحی آندوسکوپی دیسک کمر چگونه انجام می شود؟
ابتدا با عملیات عکس برداری، ناحیه ی مورد نظر تشخیص و شناسایی می شود. سپس متخصص بیهوشی ناحیه ی مورد نظر را با دارو های بی حسی قوی، به صورت موضعی لمس و بی حس می کند. بعد از آن جراح، عمل اندوسکوپی را با ورود آندوسکوپ نوری از طریق ایجاد یک برش کوچک در پوست آغاز می کند. این دستگاه مجهز به کانول های ریز کار است و با دقت به سمت محل آسیب دیدگی دیسک رانده می شود. بافت دیسک اکسترود شده را می توان به آهستگی از بین برد. باقیمانده های بیرون زده را نیز با استفاده از یک نوکلئیزر لیزر مخصوص از بین می برند.
در موارد خاص ، هسته ژل مانند دیسک بین مهره ای با کمک کیمو پاپین ( آنزیم ویژه پروتئین شکن ) کوچک می شود. این کار کمک می کند تا پزشک حلقه فیبری را از بین ببرد تا به روند بهبودی پس از جراحی کمک ویژه ای کند. برای احیای مجدد دیسک نخاعی، سایش استخوان مهره کلسیفیه شده توسط ابزار های کوچک انجام می شود. این کار منجر به خون رسانی بهتر در بافت دیسک می شود و می تواند یک حلقه فیبری محکم و پایدار ایجاد نماید.
زمان دیسککتومی اندوسکوپی چقدر است؟
این مداخله بسته به تجربه جراح و میزان آسیب دیدگی فرد ۳۰ تا ۴۵ دقیقه به طول می انجامد.
پس از پایان آن بیماران به مدت ۲ ساعت در اتاق ریکاوری تحت نظر قرار می گیرند. اگر پس از ۲ ساعت شرایط عمومی آن ها خوب و پایدار باشد، می توانند از سالن ریکاوری خارج شوند و به بخش انتقال یابند.احتمالا به ۱ روز بستری نیاز باشد، بنا براین روز بعد از جراحی، بیمار توسط جراحش مورد معاینه قرار می گیرد. این معاینات تا سه ماه پس از ترخیص نیز باید ادامه داشته باشد.
نتیجه ی این روش به شدت به تجربه جراح بستگی دارد
اکثر تکنیک های جراحی دیسک آندوسکوپیک از دسترسی ترانسورامینال (دهانه جانبی برای خروج عصب) استفاده می کنند، اما هدف اصلی خود دیسک است. آن ها با از بین بردن بافت سالم دیسک، کاهش حجم ایجاد می کنند. در واقع هدف جراح بدون در نظر گرفتن محل و اندازه ناحیه آسیب دیده، از بین بردن مستقیم و ایمن فتق عصب ، حفظ وضعیت طبیعی دیسک و همچنین پایداری قطعه نخاعی می باشد.
بیشتر بخوانید : بهترین جراح دیسک کمر
چه مراقبت هایی بعد از عمل لازم است؟
همان طور که در بالا گفته شد، روز پس از جراحی، یک معاینه پیگیری لازم است. علاوه بر این، یک فیزیوتراپیست برنامه توان بخشی را که به صورت جداگانه و منحصر به فرد هدف گذاری شده است را برای شخص بیمار طراحی می کند و به او توضیح می دهد. در طی دو هفته اول شخص باید یک کمر بند پلاستیکی مخصوص را به کمر خود ببند که پشت او را حفظ کند تا انجام فعالیت های روزمره را جلو بیندازد.بعد از ۶ هفته ، تمرینات تقویت کننده برای عضلات پشت و شکم باید شروع شود. همزمان ممکن است به تدریج در صورت اجازه پزشک، شخص بتواند فعالیت های ورزشی خود را از سر بگیرد.
چه زمانی ممکن است بعد از دیسککتومی آندوسکوپی فعالیت های ورزشی خود را از سر بگیرم؟
بعد از حدود سه هفته احتمالا بتوانید دوباره شنا یا دوچرخه سواری کنید. ممکن است بعد از ۶ هفته مجوز انجام فعالیت های ورزشی معمول خود را از پزشکتان بگیرید.
چه زمانی می توانم بعد از دیسککتومی آندوسکوپی به محل کار خود برگردم؟
بعد از یک تا دو هفته می توانید کار ساده اداری و فعالیت های جزئی بدنی خود را از سر بگیرید. در طول ۶ هفته اول نباید کار های سنگین و سخت جسمی انجام دهید. باید آهسته و پیوسته روند بهبودی را طی کنید.
میزان موفقیت دیسککتومی آندوسکوپی چقدر است؟
میزان موفقیت به شدت به تجربه جراح بستگی دارد. در ادبیات علمی بین المللی میزان موفقیت این روش حدود ۹۰٪ ذکر شده است. در ارزیابی های استاتیک برای دیسککتومی آندوسکوپی ، میزان موفقیت ۹۵٪ نیز امکان پذیر بوده است.
آیا می توان از بیرون زدگی دیسک کمر جلوگیری کرد؟
جلوگیری از فتق دیسک ممکن نخواهد بود، اما شما می توانید برای کاهش خطر ابتلا به دیسک لغزنده اقدامات موثری را انجام دهید. این مراحل شامل موارد زیر است:
- از تکنیک های لیفتینگ ایمن استفاده کنید: خم شوید و از زانویتان برای بلند شدن کمک بگیرید ، نه کمرتان.
- وزن خود را در رنج طبیعی و سالم نگه دارید. برای این کار از رژیم های غذایی سالم و کم چربی و فعالیت های مناسب ورزشی کمک بگیرید.
- برای مدت طولانی در حالت نشسته نمانید. به طور متناوب بلند شوید و بدن خود را بکشید.
- برای تقویت عضلات پشت و کمر خود، تمریناتی برای پاها و شکم انجام دهید.
نظرات