کیست‌ها، توده‌هایی هستند که در بافت بخش‌های مختلف بدن ایجاد می‌شوند و ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتند. کیست‌ها اندازه‌های متفاوتی دارند. گاهی اوقات آن‌قدر ریز هستند که تنها با میکروسکوپ دیده می‌شوند و در برخی مواقع نیز رشد کرده و خود را جایگزین بافت‌های بدن می‌کنند. کیست سینوویال (Synovialcysts)، یکی از شایع‌ترین کیست‌های ستون فقرات است که اغلب در مهره‌های کمری تشکیل می‌شود. کیست سینوویال خطرناک نیست و معمولا هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهد، اما گاهی اوقات بزرگ شده و مشکلاتی را برای فرد ایجاد می‌کند که در آن صورت باید درمان شود. در این مقاله در مورد کیست سینوویال، دلایل ایجاد، علائم و راه‌های درمان آن صحبت می‌کنیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر، ادامه مطلب را دنبال نمایید.
کیست سینوویال چیست؟
سینوویوم (synovium) لایه‌ای نازک از سلول‌هاست که سطح داخلی مفاصل را می‌پوشاند و مایعی با نام سینوویال ترشح می‌کند. مایع سینوویال با روان کردن حرکت مفاصل از سطوح مفصلی محافظت کرده و مانع از سایش آن‌ها می‌شود. تولید این مایع در درون غشاء باعث تجمع و ایجاد کیست‌هایی می‌شود که به آن کیست سینوویال می‌گویند. کیست سینوویال ممکن است در بخش‌های دیگر بدن و جاهایی که مفصل وجود دارد نیز ایجاد شود، اما اغلب در ستون فقرات کمری تشکیل می‌شود.
علل ایجاد کیست سینوویال
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، تولید مایع سینوویوم در درون غشاء باعث تجمع و ایجاد کیست می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که مفاصل بین مهره‌های ستون فقرات از بین رفته و تخریب شوند. در این صورت مایع سینوویوم اضافی تولید می‌شود که کیست را به وجود می‌آورد. از این رو، کیست سینوویال بیشتر در افراد مسن بالای ۶۵ سال یا افرادی که دارای بیماری‌های مفصلی هستند، اتفاق می‌افتد.
کیست سینوویال می‌تواند در نواحی مختلف ستون فقرات تشکیل شود که بر اساس آن نام‌گذاری می‌شود:
- اگر کیست در مهره‌های گردن ایجاد شود، به آن کیست سینوویال گردنی می‌گویند. کیست سینوویال گردنی به ندرت اتفاق می‌افتد.
- اگر کیست در مهره‌های کمر ایجاد شود، به آن کیست سینوویال کمری می‌گویند. در ۹۰ درصد موارد کیست در ناحیه تحتانی ستون فقرات و در مهره‌های کمر ایجاد می‌شود.
- اگر کیست در مهره‌های میانی ستون فقرات ایجاد شود، به آن کیست سینوویال توراسیکی می‌گویند.
غیر از کیست سینوویال، کیست‌هایی دیگری نیز در ستون فقرات ایجاد می‌شوند که از بین آن‌ها می‌توان به کیست آراکویید و کیست تارلاو اشاره کرد. کیست سینوویال شایع‌ترین کیست ستون فقرات است.
علائم کیست سینوویال
کیست سینوویال، یک توده خوش‌خیم است و عوارض چندانی برای فرد ندارد. در اغلب موارد بیمار اصلا متوجه وجود کیست نمی‌شود و هیچ درد و ناراحتی احساس نمی‌کند. اما اگر کیست رشد کند و بزرگ شود، ممکن است مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند که در آن صورت باید درمان شود. در واقع می‌توان گفت علائم کیست به اندازه و مکانی که کیست در آن تشکیل شده است، بستگی دارد. علائمی که معمولا بیماران با آن مواجه می‌شوند، عبارتند از:
- در صورتی که کیست بزرگ شود باعث ایجاد درد در نواحی پایینی کمر می‌شود که این درد معمولا به سمت پاها نیز کشیده می‌شود.
- اگر کیست باعث گرفتگی مجرای ستون فقرات شود، بر روی نخاع و اعصاب فشار وارد می‌کند که در آن صورت با بی‌حسی، درد و تیر کشیدن پاها همراه است. این حالات ممکن است در یک پا یا در هر دو پای فرد اتفاق بیفتد.
- کیست واقع در ستون فقرات باعث ایجاد دردهایی در ناحیه کمر می‌شود که این مورد اغلب در حالت ایستادن، تغییر موقعیت بدن یا زمانی که فرد به مدت طولانی بی‌حرکت مانده است، رخ دهد. در این مواقع بیمار در حالت نشسته کمترین درد را احساس می‌کند. زیرا در این حالت حفره میانی ستون فقرات فضای بیشتری داشته و کیست فشار کمتری بر نخاع و اعصاب وارد می‌کند.
تشخیص کیست سینوویال
زمانی که کیست رشد کند و بزرگ شود، بیمار با دردهایی در ناحیه کمر مواجه خواهد شد که این درد در امتداد پاها نیز ادامه خواهد داشت. در این مواقع بیمار برای رفع کمردرد خود به پزشک مراجعه می‌کند. پزشک مراحل زیر را برای تشخیص بیماری دنبال می‌کند:
- در مرحله اول سوالاتی را از بیمار می‌پرسد و سابقه پزشکی او را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
- سپس اقدام به معاینات فیزیکی و بررسی نواحی درد می‌کند.
- در صورتی که پزشک تشخیص بروز بیماری را بدهد، از بیمار درخواست تصویربرداری ام آر آی خواهد کرد. اگر کیستی در بدن بیمار وجود داشته باشد، به صورت یک کیسه در مجاورت مفاصل ستون فقرات دیده می‌شود.
- در برخی موارد پزشک ممکن است نتیجه سی‌تی‌اسکن و تصویر برداری اشعه ایکس را نیز از بیمار بخواهد تا بتواند مشکلات احتمالی دیگر را تشخیص دهد.
راه‌های درمانی کیست سینوویال
روش درمانی که برای کیست در نظر گرفته می‌شود به اندازه کیست و موقعیت آن بستگی دارد. اگر کیست بی‌خطر باشد و مشکلی را برای بیمار ایجاد نکند، درمان آن غیر ضروری بوده و معمولا به حال خود رها می‌شود. در این مواقع پزشک از بیمار می‌خواهد هر چند وقت یک‌بار مراجعه نماید تا در صورت تغییر اندازه، نسبت به درمان آن اقدام کند.
در صورتی که کیست برای بیمار ایجاد مشکل کند و درد داشته باشد، روش‌هایی برای درمان انجام می‌شوند که عبارتند از:
- اگر کیست اندازه کوچکی داشته باشد و درد خفیف باشد، پزشک یک دوره استراحت را به بیمار توصیه می‌کند.
- اگر استراحت تاثیر چندانی نداشته و بیمار همچنان احساس درد داشته باشد، فیزیوتراپی برای او تجویز می‌گردد.
- داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن از جمله داروهایی هستند که برای کاهش درد و التهاب تجویز می‌شوند.
- در صورتی که علائم بیماری شدیدتر بوده و مراحل قبلی تاثیری نداشته باشد، تزریق استروئید برای از بین بردن کیست انجام می‌شود. با توجه به این‌که تزریق استروئید ممکن است عوارض جدی را برای بیمار به دنبال داشته باشد، پزشک معمولا از این درمان استفاده نمی‌کند و آن را آخرین راهکار می‌داند.
- در صورتی که درمان‌های بالا ناموفق باشد و فرد همچنان احساس درد داشته باشد، پزشک عمل جراحی را توصیه می‌کند. این در صورتی است که کیست بزرگ شده و به نخاع و اعصاب فشار وارد نماید.
در این بخش اطلاعاتی در مورد کیست سینوویال در اختیارتان قرار دادیم. همان‌طور که مشاهده کردید، کیست سینوویال از جمله توده‌های خوش‌خیم بوده و مشکلی را برای بیمار ایجاد نمی‌کند. اما در صورت تشخیص، بیمار تحت نظر قرار می‌گیرد تا در صورت رشد توده و آسیب به نخاع و اعصاب، درمان گردد. در هر صورت جای هیچ‌گونه نگرانی برای کیست سینوویال نیست.
جراحی کیست سینوویال توسط دکتر باغبان
بیمار خانم ۶۴ ساله با درد شدید و تیر کشنده پای راست مراجعه نمودند. علائم بیمار کاملا شبیه هرنی دیسک بود و جراحی میکروسکوپیک یک طرفه (سمت راست) جهت خارج سازی کیست و آزاد سازی ریشه عصبی صورت گرفت.
ام آر آی قبل از عمل
ام آر آی قبل از عمل
کیست خارج شده از کمر
نظرات
سلام
بسیار عالی بود- ممنون از شما
سلام وقت بخیر
لطفا بفرمایین هزینه ی این جراحی که برای این بانوی گرامی انجام دادین حدودا چقدره ؟ و کدوم بیمارستان ؟