اسپوندیلولیز بیماری مهره‌ای است که در آن پارگی یا شکافی در قوس مهره ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث شود بخشی از مهره بدن ناپایدار شود. اگر مهره‌ها نسبت به یک دیگر جابجا شوند، به آن اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره‌ها) گفته می‌شود. اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو بیشتر در بزرگسالان و افراد مسن رخ می‌دهد و در نتیجه ساییدگی و پارگی ایجاد می‌شود. اسپوندیلولیستزیس باعث می‌شود مهره‌ها به سمت یکدیگر حرکت کنند. اسپوندیلولیز در حدود شش درصد از جمعیت تشخیص داده می‌شود. زنان و مردان تقریباً به یک اندازه تحت تأثیر اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس قرار می‌گیرند. اشکال شدید اسپوندیلولیستزیس در زنان بیشتر از مردان است.
تفاوت بین اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس چیست؟
اسپوندیلولیستزیس نشان دهنده جابجایی مهره کمری به سمت جلو در مقایسه با مهره تحتانی است. این تغییر معمولاً تدریجی و آهسته است. ممکن است به دنبال یک ناهنجاری مادرزادی، آرتریت کمری یا لیز‌ایستمی باشد.
در حالی که اسپوندیلولیز منجر به پارگی ساده‌ایستموس می‌شود، اسپوندیلولیستزیس منجر به جابجایی برگشت ناپذیر مهره می‌شود. با این حال، اسپوندیلولیز می‌تواند به اسپوندیلولیستز‌ایستمی پیشرفت کند.
علت اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس چیست؟
اسپوندیلولیز یک شکاف پاتولوژیک (پارگی، شکستگی) است که در باریک شدن قوس مهره استخوانی ایجاد می‌شود. این ناحیه از قوس مهره‌ای قسمت بین مفصلی (lat. Pars interarticularis) نامیده می‌شود. تروما یا استفاده بیش از حد از ورزش‌های خاص می‌تواند خطر اسپوندیلولیز را افزایش دهد. اسپوندیلولیز معمولا در مهره پنجم کمری و به ندرت در مهره چهارم رخ دهد. اگر دو طرف قوس مهره شکسته شود، قسمت جلوی مهره، بدنه مهره، ناپایدار می‌شود و می‌تواند بلغزد. در اسپوندیلولیستزیس، جسم مهره‌ای از موقعیت طبیعی خود نسبت به مهره زیرین به سمت جلو (به صورت شکمی) به سمت شکم حرکت می‌کند.
اسپوندیلولیز چگونه اتفاق می‌افتد؟
در بیشتر موارد، بلند کردن اجسام سنگین به صورت مکرر و استعداد مادرزادی از عوامل اسپوندیلولیز هستند. گاهی اوقات پارگی یا شکستگی در قوس مهره نیز می‌تواند ناشی از آسیب حاد باشد. خطر اسپوندیلولیز در ورزش‌هایی که اغلب شامل استرس و گشاد شدن بیش از حد ستون فقرات است، افزایش می‌یابد. این ورزشها شامل جودو، ژیمناستیک، وزنه برداری، ژیمناستیک هنری یا پرتاب نیزه است. در کودکان و نوجوانان، خطر شکستگی استرس در مرحله رشد افزایش می‌یابد.
اسپوندیلولیستزیس چگونه ایجاد می‌شود؟
اسپوندیلولیز دو طرفه یکی از عوامل شایع اسپوندیلولیستزیس است. ورزشکاران جوان اغلب تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند. پس از مرحله رشد، ناحیه سر خوردن مهره‌ها معمولاً پایدار می‌شود و علائم می‌توانند فروکش کنند. ساییدگی یا تغییرات دژنراتیو مانند دیسک‌های بین مهره‌ای یا مفاصل قوس مهره‌ای نیز می‌تواند منجر به ناپایداری و جابجایی مهره شود. دیسک‌های بین مهره‌ای به مرور زمان در نتیجه پیری طبیعی نازک می‌شوند و حالت طبیعی خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، استرس بیش از حد می‌تواند به ساییدگی و پارگی دیسک‌های ستون فقرات و همچنین مفاصل مهره‌ها و رباط‌های آن‌ها کمک کند. درنتیجه می‌تواند ارتباط بین مهره‌ها را شل کند. خطر ابتلا به اسپوندیلولیستزی دژنراتیو از حدود ۵۰ سالگی افزایش می‌یابد.
اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس چه تفاوتی دارند؟
برای درک بهتر تفاوت اسپوندیلوز و اسپوندیلولیستزیس به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم.
اسپوندیولیز
اسپوندیولیز می‌تواند هر ناحیه‌ای از ستون فقرات را درگیر کند. بیشتر در ناحیه گردن و کمر دیده می‌شود. این وضعیت نوعی انحطاط ستون فقرات است که به دلیل اثرات طبیعی افزایش سن رخ می‌دهد. با افزایش سن، ساییدگی و پارگی طبیعی و همچنین تغییرات سلولی، ساختار ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نتیجه، بافت‌های نرم حمایت کننده از ستون فقرات دیسک‌ها، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها به آرامی شروع به زوال می‌کنند.
برای مثال، دیسک‌هایی که از ستون فقرات محافظت می‌کنند با افزایش سن خشک می‌شوند و شکل خود را از دست می‌دهند. این بیماری که به عنوان بیماری دژنراتیو دیسک شناخته می‌شود، به دیسک‌ها فشار وارد می‌کند و می‌تواند باعث برآمدگی یا فتق دیسک شود. هنگامی که لایه نرم ژل مانند دیسک داخلی از طریق بافت فیبری ضخیم دیسک بیرونی می‌شکند، اغلب مفاصل ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند اعصاب را تحت فشار قرار دهد. علاوه بر این، غضروف می‌تواند از مفاصل ساییده شود و منجر به استئوآرتریت مفصل فاست شود. اسپوندیلوز فقط افراد مسن را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.
در واقع، نوجوانان نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند. کسانی که در ورزش‌هایی شرکت می‌کنند که نیاز به اکستنشن مکرر کمر دارند در معرض خطر هستند. این ورزشها شامل ژیمناستیک، قایقرانی، کشتی، و ورزش‌های دو و میدانی است. امکان دارد افراد جوان علائم زیادی نداشته باشند، بنابراین ممکن است این بیماری تشخیص داده نشود. اسپوندیلوز به درستی شناسایی و مدیریت نمی‌شود، با این حال، می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری شود.
اسپوندیلولیستزیس
هنگامی که اسپوندیلوز درمان نشود، ممکن منجر به اسپوندیلولیستزیس شود. هنگامی که یک استخوان از ستون فقرات روی مهره دیگری به جلو می‌لغزد، باعث آسیب به ساختار ستون فقرات می‌شود. در برخی موارد، شکستگی می‌تواند منجر به اسپوندیلولستزیس شود. در موارد دیگر، آسیب به دیسک‌های بین مهره‌ای باعث این بی ثباتی ستون فقرات می‌شود. سابقه خانوادگی و حتی نقایص مادرزادی می‌تواند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد. اغلب در نتیجه برخی ورزشها و مشاغل بدنی ایجاد می‌شود. قسمت پایین کمر مسئول حمل مقدار زیادی از وزن بدن است. برخی فعالیت‌ها ستون فقرات را مستعد ابتلا به اسپوندیلولیستزیس می‌کنند.
برای مثال، ژیمناستیک کارها، بازیکنان فوتبال و وزنه برداران در تمام سنین می‌توانند به این وضعیت مبتلا شوند. آن‌هایی که در انبارها کار می‌کنند نیز مستعد ابتلا هستند زیرا امکان دارد وزن زیادی را در یک طرف بدن تحمل کنند. علاوه بر این، تخریب ساختارهای ستون فقرات مربوط به سن نیز نقش دارد.
نظرات