همی فاسیال اسپاسم ، در واقع یک اختلال است که در آن عضلات صورت دچار انقباض و پرش‌های غیر عادی شده و این حالت مکررا تکرار می‌شود. این وضعیت برای فرد خطرناک نیست، اما کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مشکلاتی را برای بیمار ایجاد می‌کند. در حالت شدیدتر این اختلال باعث تغییر در چهره بیمار شده و عوارضی چون کاهش شنوایی را به دنبال دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا با بیماری همی فاسیال اسپاسم، علائم و راه‌های درمان آن بیشتر آشنا شوید.
همی فاسیال اسپاسم چیست؟
ماهیچه‌های صورت نیز مانند ماهیچه‌های دیگر نقاط بدن با اعصاب کنترل می‌شوند. اعصاب صورت به شما کمک می‌کنند تا بتوانید ماهیچه‌های صورت خود را حرکت دهید یا آن‌ها را ثابت نگه‌دارید. این اعصاب از جایی در مغز شروع می‌شوند و با عبور از تعداد زیادی بافت، به صورت می‌رسند. سمت راست و چپ صورت نیز عصب مخصوص خود را دارند.
اعصاب صورت سیگنال‌هایی را که از مغز دریافت می‌کنند، به ماهیچه‌های صورت انتقال می‌دهند و از این طریق باعث حرکات آن می‌شوند. در صورتی که این اعصاب در طول مسیر دچار فشار شوند، تحت تاثیر قرار گرفته و انقباض‌های غیر ارادی را در صورت ایجاد می‌کنند. در این موارد یک بخش از صورت درگیر می‌شود که معمولا از چشم شروع شده و به مرور به لب‌ها می‌رسد.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که بسیاری از انقباض‌های صورت موقتی هستند که در واقع به آن‌ها تیک گفته می‌شود. تیک‌ها انقباض‌های غیرعادی هستند، اما اگر فرد بخواهد می‌تواند برای دقایق یا ساعاتی آن را کنترل نماید. اما بیماری همی فاسیال اسپاسم با تیک کاملا متفاوت است و امکان کنترل آن توسط بیمار وجود ندارد. این بیماری اغلب در سنین میان‌سالی، بین ۴۰ تا ۵۰ سال دیده می‌شود و به نظر می‌رسد در زنان کمی بیشتر از مردان باشد.
دلایل ایجاد همی فاسیال اسپاسم
همان‌طور که در بالا عنوان کردیم، اعصاب صورت پس از عبور از بافت‌های مختلف، وارد ناحیه صورت می‌شوند. اگر این اعصاب در طول مسیر دچار فشار شوند، همی فاسیال اسپاسم را ایجاد می‌کنند. این فشار دلایل مختلفی دارد که شایع‌ترین آن ایجاد فشار از طرف رگ‌های خونی بر روی اعصاب است. گاهی اوقات نیز مواردی چون تومور مغزی، سکته و عفونت باعث ایجاد فشار بر روی این اعصاب می‌شود.
علائم همی فاسیال اسپاسم
همی فاسیال اسپاسم معمولا در یک طرف صورت و از پلک چشم شروع می‌شود. در این حالت، یک گرفتگی خفیف در پلک چشم ایجاد می‌شود که در ابتدا چندان آزاردهنده نیست، اما به مرور زیاد شده و باعث بسته شدن چشم یا ریزش اشک از آن می‌شود. در صورتی که این بیماری تشخیص داده نشود و ادامه پیدا کند، کم‌کم دیگر بخش‌های صورت را نیز درگیر می‌کند. در مراحل بعدی اسپاسم به ناحیه لب‌ها رسیده و ماهیچه‌ها را به یک سمت می‌کشد و کم‌کم این مسئله یک طرف صورت را به طور کامل درگیر می‌کند و شکلی متفاوت به صورت می‌دهد.
همی فاسیال اسپاسم تنها به انقباض و پرش ماهیچه‌های صورت ختم نمی‌شود، بلکه در برخی مواقع درد، خصوصا در ناحیه پشت گوش را نیز به دنبال دارد. صدای وزوز در گوش و کاهش قدرت شنوایی از دیگر علائم این بیماری است.
تشخیص
همی فاسیال اسپاسم به صورت انقباض عضلات یک سمت صورت، در اغلب موارد سمت چپ، خود را نشان می‌دهد. در این‌جا پزشک ابتدا سابقه پزشکی فرد را مورد بررسی قرار داده و مدت زمان بروز علائم را جویا می‌شود. سپس از تصویربرداری برای دریافت علت مشکل و وجود تومور مغزی یا ضایعات مغزی استفاده می‌کند. ام آر آی، سی‌تی‌اسکن و آنژیوگرافی مواردی هستند که برای تشخیص علت فشار بر روی اعصاب تجویز می‌شوند.
در صورتی که وجود تومور یا ضایعه مغزی در تصاویر نشان داده نشود، پزشک علت این بیماری را فشار رگ‌های خونی بر روی اعصاب معرفی می‌کند. البته با توجه به این‌که رگ‌های خونی بسیار ظریف و کوچک هستند، ممکن است در تصویر نشان داده نشوند که در آن صورت، تشخیص و شناسایی درست محل عارضه میسر نمی‌باشد.
درمان همی فاسیال اسپاسم
همان‌طور که تا این‌جا بیان کردیم، عارضه همی فاسیال اسپاسم به دلیل فشار بر روی اعصاب ایجاد می‌شود که دلایل مختلفی دارد. در صورتی که فشار ناشی از رگ‌های خونی باشد، تشخیص محل دقیق آن سخت بوده و درمان قطعی برای آن نیز وجود ندارد. اما به هر حال راه‌کارهای درمانی برای این بیماری پیشنهاد می‌شود که عبارتند از:
مصرف دارو: در صورتی که اسپاسم خفیف باشد، از داروهای ضد صرع مانند کاربامازپین و توپیرامات برای درمان بیماری استفاده می‌شود. پیدا کردن دوز مناسب دارو کمی طول می‌کشد و اثربخشی آن نیز بر روی افراد مختلف متفاوت است. به همین دلیل اغلب از روش‌های دیگر برای درمان این بیماری استفاده می‌شود.
تزریق بوتاکس: روش بعدی درمان همی فاسیال اسپاسم، تزریق سم بوتولونیم یا بوتاکس است. از تزریق بوتاکس برای فلج کردن عضلات صورت و توقف انقباضات غیر ارادی استفاده می‌شود. این روش معمولا روی حدود ۹۰ درصد افراد مبتلا جواب می‌دهد، اما اثرات آن تنها ۳ تا ۶ ماه دوام دارد. از این رو، فرد باید هر ۶ ماه یک‌بار تزریق بوتاکس را مجددا انجام دهد.
عمل جراحی: بهترین درمان برای بیماری همی فاسیال اسپاسم، عمل جراحی است. این روش جراحی یک درمان دائمی است که باعث بهبود فوری فرد می‌شود. در این روش، جراح ابتدا یک سوراخ کوچک در پشت گوش ایجاد می‌کند تا به عصب صورت دسترسی داشته باشد. آن‌گاه رگ تحریک‌کننده را از عصب صورت دور کرده و یک پد اسفنجی بسیار کوچک بر روی عصب قرار می‌دهد. در واقع جراح با قرار دادن پد بین رگ و عصب، مانع از فشار روی آن می‌شود. این جراحی برای افرادی که در مراحل ابتدایی بیماری بوده‌اند بسیار مفید بوده و در ۸۵ درصد موارد درمان قطعی می‌باشد، اما مانند دیگر عمل‌های جراحی عوارضی نیز دارد. بر اساس تحقیقات انجام شده حدود ۸ درصد افراد پس از این عمل دچار اختلالات شنوایی شده‌اند.
پیشگیری
تاکنون بررسی‌های بسیاری بر روی بیماری همی فاسیال اسپاسم صورت گرفته و آزمایشات متعددی بر روی افرادی که مبتلا به این بیمای شده‌اند، انجام شده است. چیزی که تا امروز وجود دارد این است که هیچ دلیل مشخصی برای انقباض و پرش‌های ماهیچه‌های صورت وجود ندارد. در واقع نمی‌توان علت بروز این اختلال را تشخیص داد. از این رو، هیچ راهکاری برای جلوگیری از بیماری همی فاسیال اسپاسم وجود ندارد. تنها نتیجه به دست آمده از این بیماری این است که مواردی چون اضطراب، استرس، خستگی و بی‌خوابی، باعث تشدید بیماری و وخیم شدن حال بیمار می‌شوند. از این رو، توصیه می‌شود تا جایی که می‌توانید از استرس و نگرانی دور بمانید و در طول روز به اندازه کافی استراحت کنید. علاوه بر این، می‌توانید از راهکارهایی چون مثبت‌اندیشی و ورزش‌هایی چون یوگا برای آرامش بیشتر خود استفاده کنید.
نظرات