لخته‌ی خون، مجموعه‌ای از سلول‌های خون به هم چسبیده است که در مغز ایجاد شده و مسیر گردش خون و رساندن اکسیژن به اندام‌های حیاتی بدن را مسدود می‌کند. لخته‌ی خون باعث سکته مغزی و قلبی شده و آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به فرد مبتلا وارد می‌سازد. این اختلال در سال‌های اخیر قربانیان بسیاری گرفته و نه تنها افراد مسن، بلکه تعداد زیادی از جوانان را نیز درگیر کرده است. در این مقاله در مورد لخته شدن خون در مغز صحبت کرده و به معرفی دلایل ایجاد و راه‌های پیشگیری از آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
مغز انسان مانند دیگر اعضای بدن دارای رگ‌های خونی فراوانی است که وظیفه خون‌رسانی به سلول‌ها را برعهده دارند. این رگ‌ها در معرض گرفتگی و انسداد قرار دارند و ممکن است به دلایل مختلفی چون رسوب چربی، تنگ شده و مانع از عبور خون شوند. زمانی که رگ مسدود می‌شود، خون به ناحیه موردنظر نرسیده و باعث آسیب رساندن به آن بخش می‌شود. به این آسیب در اصطلاح سکته مغزی گفته می‌شود که ممکن است در قسمت‌های مختلف مغز رخ دهد.
دلایل لخته شدن خون در مغز
لخته‌ی خون ممکن است در رگ‌های خونی مغز ایجاد شود یا در سایر نقاط بدن تشکیل شده و از طریق قلب به مغز برسد. لخته شدن خون دلایل متعددی دارد که عبارتند از:
فشار خون بالا: اگر دچار فشار خون بالا هستید، مراقب سکته مغزی یا قلبی باشید. فشار خون بالا در طول زمان باعث ضعیف شدن دیواره‌های شریان‌ها و در نتیجه پاره شدن آن‌ها می‌شود. این حالت باعث جمع شدن خون در مغز و در نهایت سکته مغزی می‌گردد.
بیماری‌های قلبی: افرادی که دارای ناراحتی‌های قلبی از جمله مسکل در دریچه قلب یا ضربان قلب هستند، در معرض ابتلا به لخته شدن خون و سکته مغزی قرار دارند.
آنوریسم: آنوریسم به برآمدگی یا بیرون‌زدگی دیواره‌های سرخ‌رگ گفته می‌شود که در اثر ضعیف شدن آن رخ می‌دهد. آنوریسم مغزی یک برآمدگی پر از خون است که بسیار نازک شده و احتمال پاره شدن آن وجود دارد.
اختلالات مادرزادی: یکی از دلایل لخته شدن خون در مغز، اختلالات مادرزادی مانند اتصالات غیرطبیعی شریان‌ها و وریدها است که می‌تواند سکته مغزی در سنین بالا را به دنبال داشته باشد.
سرطان: سرطان یکی از مخرب‌ترین بیماری‌هایی است که امروزه افراد بسیاری را درگیر می‌کند. اگر سرطان پیشرفته شود و به مغز برسد، بخش درگیر شده را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد لخته خون می‌گردد.
سن: سن یکی از عمده‌ترین دلایل لخته شدن خون در مغز است. در سنین بالا ماده‌ای با نام پروتئین آمیلوئید در رگ‌های خونی رسوب کرده و باعث ضعف دیواره‌ها و در نتیجه سکته مغزی می‌شود.
مواد مخدر و برخی از دارو: مواد مخدر مضرات زیادی برای بدن انسان دارند و آسیب‌های بسیار جدی را به آن وارد می‌کنند. یکی از مشکلاتی که در اثر مصرف این مواد ایجاد می‌شود، ضعیف شدن عروق خونی و در نهایت خونریزی مغزی است. این مورد در مصرف تعدادی از داروهای تجویزی نیز دیده می‌شود.
گرمازدگی: گرمازدگی را نیز می‌توان یکی از دلایل لخته شدن خون معرفی کرد. گرمازدگی باعث کاهش مایعات در خون شده و غلظت آن را افزایش می‌دهد. غلظت خون انسداد رگ‌های خونی و در نهایت سکته مغزی را به دنبال دارد.
بیماری‌های دیگر: بیماری‌هایی چون چربی خون و قند خون بالا از جمله موارد دیگری هستند که خطر ابتلا به لخته شدن در خون در مغز را افزایش می‌دهند.
علائم بروز لخته شدن خون در مغز
علائم این اختلال بسته به این‌که کدام قسمت مغز درگیر شده است، متفاوت است. در برخی مواقع ممکن است فرد تنها یک بی‌حسی جزئی داشته باشد که خیلی سریع برطرف گردد. گاهی اوقات نیز لختگی باعث فلج کامل فرد شده یا او را به حالت کما می‌برد. در هر حال، لخته شدن در خون علائمی دارد که عبارتند از:
- زمانی که فرد در نیمی از بدن خود، صورت، دست و پا، احساس بی‌حسی یا کرختی داشته باشد.
- در صورتی که فرد بدون هیچ علتی در کلام خود دچار مشکل شده و قادر به بیان درست کلمات نباشد.
این دو حالت به صورت ناگهانی رخ می‌دهد. به این معنی که فرد تا چند دقیقه قبل کاملا خوب بوده و به طور ناگهانی دچار این شرایط می‌گردد. در صورت مشاهده این علائم، بیمار باید سریعا به مراکز درمانی انتقال یابد تا اقدامات لازم برای درمان انجام شود.
درمان لخته شدن خون در مغز
در صورتی که فرد یکی از علائم هشداردهنده لخته شدن خون در مغز و سکته مغزی را مشاهده نمود، باید بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه نماید. اولین قدم برای تشخیص و درمان اختلال ایجاد شده، سی‌تی‌اسکن مغز است. پزشک نتیجه سی‌تی‌اسکن را مورد بررسی قرار داده و در صورتی که با دارو قابل برطرف شدن باشد، داروهای لازم را برای بیمار تجویز می‌کند. استفاده از دارو زمانی نتیجه می‌دهد که:
- بیمار مسن نباشد.
- بیماری در ۳ تا ۶ ساعت اول تشخیص داده شود.
- بیمار دچار فشار خون یا بیماری‌های زمینه‌ای دیگر نباشد.
در این موارد دارو به بیمار تزریق می‌شود تا با باز کردن رگ گرفته شده از سکته مغزی جلوگیری شود. در صورتی که زمان نسبتا طولانی از سکته گذشته باشد، پزشک درمان را به وقت دیگری موکول می‌کند تا عوارض سکته کاهش یابد و به فرد آسیبی نرسد.
درمان لخته شدن خون در مغز بسته به علائمی که نشان می‌دهد و عوارضی که برای بیمار ایجاد می‌کند، متفاوت است. اگر فرد دچار ناتوانی شده باشد و عضوی از بدن او از کار افتاده باشد، پزشک درمان‌های توان‌بخشی را برای او در نظر می‌گیرد. در این موارد شاید سال‌ها طول بکشد تا فرد به حالت اولیه خود برگردد.
پیشگیری از لخته شدن خون
لخته شدن خون در مغز دلایل متعددی دارد که برخی از آن‌ها به سن، مشکلات مادرزادی یا بیماری‌هایی برمیگردد که شاید پیشگیری از آن از عهده ما خارج باشد. اما این اختلال دلایل دیگری نیز دارد که با کمی مراقبت و رعایت برخی نکات می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. برای جلوگیری از لخته شدن خون در مغز موارد زیر را به یاد داشته باشید:
- افرادی که دچار ناراحتی‌های قلبی هستند باید برای درمان بیماری خود اقدام نمایند.
- فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین دلایل بروز لخته خون در مغز است. در صورتی که دچار این مشکل هستید، حتما به طور مدارم فشار خون خود را کنترل کرده و به توصیه‌های پزشکتان عمل نمایید.
- چربی خون و قند خون بالا نیز از جمله موارد بروز لخته خون در مغز می‌باشند. در صورتی که به این بیماری‌ها مبتلا هستید، حتما به طور مداوم آزمایش داده و تحت نظر پزشک باشید.
- غلظت خون یکی از اصلی‌ترین دلایل لخته شدن خون در مغز است. خوردن مایعات زیاد به رقیق شدن خون کمک کرده و شما را از ابتلا به این اختلال و بروز سکته محافظت می‌کند. بنابراین، توصیه می‌کنیم حتما در طول روز به اندازه کافی آب مصرف کنید.
- سیگار، دخانیات و مواد مخدر برای بدن انسان مضر بوده و بیماری‌های بسیاری را به دنبال دارند. مصرف سیگار و مواد مخدر را کنار بگذارید تا از سکته مغزی در امان بمانید.
- ورزش، نقش بسیار موثری در پیشگیری از لخته شدن خون در مغز دارد. ورزش، گردش خون در مغز را بهبود بخشید و از این طریق مانع از لخته شدن خون و سکته مغزی می‌گردد.
- عامل دیگری که می‌تواند باعث لخته شدن خون در مغز شود، تغذیه نامناسب و مصرف بیش از اندازه غذاهای فست فودی است. تغذیه مناسب خطر ابتلا به بیماری‌هایی چون چربی خون و قند خون را کاهش داده و از این طریق از لخته شدن خون و سکته مغزی جلوگیری می‌کند.
نظرات