آستروسیتوما نوعی گلیوما است که در سلول‌های گلیال یا پشتیبان به نام آستروسیت شروع می‌شود. آستروسیت ها از نورون‌ها حمایت و پشتیبانی می‌کنند. اکثر انواع گلیوما، آستروسیتوما هستند. در بیشتر موارد، آستروسیتوما در سراسر مغز منتشر و با بافت‌های عادی آن ترکیب شده که این امر می‌تواند از بین بردن تومور مغزی با عمل جراحی را دشوار کند. توده‌های آستروسیتوما می‌توانند در سراسر مایع مغزی نخاعی منتشر شوند؛ اما به ندرت به خارج از مغز و نخاع گسترش پیدا می‌کنند.
تومور آستروسیتوما در اثر رشد بی رویه آستروسیت ها
آستروسیتوما نوعی تومور است که از آستروسیت های آسیب‌دیده و جهش‌یافته به وجود می‌آید. هنگام بروز این حالت، آستروسیت ها محافظت از نورون‌ها را رها می‌کنند و دیگر نمی‌توانند به رشد عادی و سازمان‌یافته خود ادامه دهند. این رشد نامنظم، به ساختارهای اطراف آسیب رسانده و یا آنها را از بین می‌برد. همین امر موجب بروز علائم آستروسیتوما می‌گردد.
انواع تومور آستروسیتوما
آستروسیتوما طبق معیار درجه‌بندی سازمان بهداشت جهانی(WHO) درجه‌بندی و گرید می‌شود. این رتبه‌بندی بسته به ویژگی‌های میکروسکوپی آنها از یک (حداقل تهاجم) تا چهار (حداکثر تهاجم) متفاوت است:
آستروسیتوما درجه ۱
معمولا به بافت‌های اطراف نفوذ نمی‌کند و با آنها ترکیب نمی‌گردد. اگرچه رشد تومورها در این درجه کند است اما ممکن است نسبتاً بزرگ شوند. آستروسایتومای پایلوسیتیک یا آستروسیتوم پیلوسیتیک جوانان شایع‌ترین نوع آستروسیتوما درجه ۱ است. این نوع بیشتر در کودکان، نوجوانان و جوانان شایع‌تر می‌باشد.
آستروسیتومای درجه ۲
گاهی آستروسیتومای درجه پایین یا منتشر نیز نامیده می‌شود. این نوع از آسیتروسیتوما می‌تواند به ساختارهای مجاور نفوذ و در آنها ترکیب گردد؛ بنابراین ممکن است حدود آن در عکسبرداری های تشخیصی واضح نباشد. آستروسیتومای درجه ۱ به کندی رشد می‌کنند و بیشتر در افراد بزرگسال بین ۲۰ تا ۴۰ سال شایع می‌باشد.
آستروسیتومای درجه ۳
با نام آناپلاستیک یا آستروسیتومای بدخیم نیز شناخته می‌شود. این نوع سریع‌تر از نوع درجه ۲ رشد می‌کند و درمان کردن آن نیز دشوار می‌باشد. آستروسیتومای نوع ۳ بیشتر در میان افراد بزرگسال بین ۳۰ تا ۵۰ سال شایع است.
آستروسیتومای درجه ۴
گلیوبلاستوما یا گلیوبلاستو مولتی فرم نیز نامیده می‌شود این نوع از سایر انواع سریع‌تر رشد کرده و همیشه به بافت‌های اطراف حمله می‌کند. آستروسیتومای درجه ۴ بیشتر در میان آقایان و در سن ۵۰ تا ۸۰ سالگی شایع است. در زیر در مورد گلیوبلاستو مولتی فرم (GBM) اطلاعات بیشتری ارائه شده است.
علائم تومور آستروسیتوما
علائم آستروسیتوما به محل بروز تومور و میزان بزرگی آن بستگی دارد؛ اما می‌تواند شامل علائم زیر باشد:
- سردرد
- تهوع
- تغییر دید
- ضعف، دشواری در راه رفتن و مشکل در حفظ تعادل
- تشنج
- اختلالات شناختی
به خاطر داشته باشید که آستروسیتوما تنها بر اساس علائم تشخیص داده نمی‌شود بلکه یک متخصص می‌تواند تشخیص قطعی را در اختیارتان قرار دهد. اگر در مورد سلامتی خود نگران هستید لطفاً از یک فرد متخصص کمک بخواهید و یا اگر حالت اورژانسی دارید با شماره اورژانس تماس بگیرید.
میزان شیوع آستروسیتوما
آستروسیتوما شایع‌ترین نوع تومور است که در مغز و سیستم عصبی مرکزی شروع می‌گیرد. آستروسیتومای درجه بالا از نوع درجه پایین آن شایع‌تر می‌باشد.
چه افرادی دچار آستروسیتوما می‌شوند
استروسیتومای درجه پایین بیشتر در میان کودکان، نوجوانان و جوانان شایع است. استروسیتومای درجه بالا (تومورهای گلیوبلاستو مولتی فرم) بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال شایع می‌باشد.
آستروسیتوما چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ام آر آی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) بهترین روش برای تشخیص موارد مشکوک به تومور مغزی است. با این حال تا زمانی که طی فرایندی به نام بیوپسی از تومور نمونه‌گیری انجام نشود نمی‌توان نوع تومور را به طور قطعی تشخیص داد. پس از نمونه‌گیری، متخصص نوروپاتولوژی با استفاده از میکروسکوپ نوع تومور را مشخص می‌کند. هیچ‌گونه آزمایش خونی نمی‌تواند آستروسیتوما را تشخیص دهد.
روش‌های درمان بر اساس نوع تومور
آستروسیتوما درجه پایین
آستروسیتومای درجه پایین شامل تومورهای درجه ۱ تا درجه ۲ می‌باشد. آستروسیتومای درجه پایین ممکن است به آستروسیتومای آناپلاستیک تبدیل شود.
آستروسیتومای پایلوسیتیک
آستروسیتومای پایلوسیتیک (آستروسیتومای پایلوسیتیک جوانان نیز نامیده می‌شود) تومور درجه ۱ می‌باشد. این نوع به آرامی رشد می‌کند و غالبا دارای کیست هستند و بیشتر در کودکان و جوانان رایج است.
روش‌های درمانی آستروسیتومای پایلوسیتیک عبارتند از:
ممکن است برای از بین بردن تمام یا قسمتی از تومور، عمل جراحی انجام گیرد. اگر تومور مجدداً رشد کند عمل جراحی دیگری انجام می‌شود. در صورتی که عمل جراحی نتواند تومور را به‌طور کامل از بین ببرد و یا پس از انجام عمل جراحی تومور مجدداً رشد کند و قبلاً رادیوتراپی نیز انجام نشده باشد ممکن است رادیوتراپی پس از جراحی انجام گیرد. چنانچه تومور به وسیله عمل جراحی به طور کامل از بین نرفت ممکن است برای مشاهده رشد تومور، مراقبت و پیگیری فعال و ام آر آی به طور مستمر انجام گیرد.
آستروسیتومای منتشر یا نفوذپذیر
آستروسیتومای منتشر یا نفوذپذیر از نوع تومور درجه ۲ می‌باشد. این نوع به آرامی در نقاط نزدیک خود در مغز رشد می‌کند و ممکن است به مرور زمان تهاجمی‌تر شده و سریع‌تر رشد کند. این نوع بیشتر جوانان را تحت تأثیر قرار دهد.
روش‌های درمانی آستروسیتومای منتشر یا نفوذپذیر عبارتند از:
ممکن است برای از بین بردن تمام یا قسمتی از تومور، عمل جراحی انجام گیرد. در صورتی که عمل جراحی نتواند تومور را به طور کامل از بین ببرد ممکن است پرتودرمانی انجام گیرد. در صورتی که نتوان عمل جراحی را انجام داد این روش درمان به عنوان درمان اصلی قرار می‌گیرد.
پس از عمل جراحی ممکن است شیمی‌درمانی انجام شود. همچنین در صورتی که نتوان عمل جراحی را انجام داد ممکن است شیمی‌درمانی به عنوان روش درمانی اصلی مورد استفاده قرار گیرد. تموزولومید (تمودا) متداول‌ترین داروی شیمی‌درمانی است که استفاده می‌شود. داروی پی سی وی که از نوع پروکاربازین (ماتولان) است و لومستین (CeeNU, CCNU) و وین کریستین (اونکوین) رایج‌ترین ترکیبات دارویی هستند که مورداستفاده قرار می‌گیرند. معمولاً پی سی وی پس از پرتودرمانی تجویز می‌گردد.
آستروسیتومای آناپلاستیک
آسترسیتوما آناپلاستیک (آسترسیتومای بدخیم نیز نامیده می‌شود) تومورهای درجه ۳ هستند که با سرعت متوسطی رشد می‌کنند. ۴۱ سالگی میانگین سنی تشخیص این نوع تومور است. آسترسیتوما آناپلاستیک می‌تواند به گلیوبلاستوم مولتی‌فرم تبدیل شود.
روش‌های درمانی آسترسیتوما آناپلاستیک عبارتند از:
- برای برداشتن بیشترین بخش‌های تومور از جراحی استفاده می‌شود. معمولاً جراحی به دنبال پرتودرمانی همراه با و یا بدون شیمی‌درمانی انجام می‌گیرد.
- پرتودرمانی همراه با مصرف تاموزولومید معمولاً پس از عمل جراحی انجام می‌شود. درصورتی‌که نتوان عمل جراحی را انجام داد ممکن است پرتودرمانی به عنوان روش درمانی اصلی به همراه یا بدون شیمی‌درمانی مورد استفاده قرار گیرد.
- پس از عمل جراحی و یا در صورتی که نتوان عمل جراحی را انجام داد همراه با پرتودرمانی ممکن است شیمی‌درمانی نیز انجام شود. همچنین در صورت بروز مجدد آسترسیتومای آناپلاستیک پس از درمان، می‌توان از شیمی‌درمانی استفاده نمود. به این نوع، آستروسیتومای آناپلاستیک عودکننده نیز گفته می‌شود.تاموزولومید معمولاً اولین داروی شیمی‌درمانی است که از آن برای رفع آستروسیتومای آناپلاستیک استفاده می‌شود. دیگر داروهای شیمی‌درمانی رفع آستروسیتومای آناپلاستیک عبارتند از:
- کارموستین
- لوموستین
- سیس پلاتین
- پروکاربازین
- وین کریستین
- هنگامی که شیمی‌درمانی مرتب تأثیری بر روی درمان فرد نگذارد درمان هدفمند می‌تواند به برخی از بیماران کمک کند. این روش درمان به‌تنهایی و یا همراه با شیمی‌درمانی انجام می‌گیرد. بواسیزوماب (اواستین) دارویی است که از آن طی درمان هدفمند استفاده می‌شود.
گلیوبلاستوما
گلیوبلاستوما (که به آن گلیوبلاستوم مولتی‌فرم نیز گفته می‌شود) تومورهای درجه ۴ هستند. این نوع تومور مغزی بدخیم بیشتر در میان افراد بزرگسال شایع است. گلیوبلاستوم سریع رشد کرده و به بافت‌های نزدیک منتشر می‌شود و ممکن است در یک ناحیه از مغز یا در نواحی مختلف مغز به وجود آید. گلیوبلاستوم بیشتر در افراد ۴۵ تا ۷۰ سال روی می‌دهد. روش‌های درمان گلیوبلاستوم عبارتند از:
- برای برداشتن بیشترین بخش‌های تومور از جراحی استفاده می‌شود. معمولاً جراحی به دنبال پرتودرمانی همراه با و یا بدون شیمی‌درمانی انجام می‌گیرد.
- پرتودرمانی همراه با مصرف تاموزولومید پس از عمل جراحی تجویز می‌شود. همچنین در صورتی که نتوان عمل جراحی را انجام داد ممکن است پرتودرمانی به عنوان روش درمانی اصلی مورداستفاده قرار گیرد.
- شیمی‌درمانی ممکن است پس از عمل جراحی همراه با پرتودرمانی انجام شود. همچنین در صورت عود مجدد گلیوبلاستوم ممکن است از شیمی‌درمانی استفاده شود. در طول عمل جراحی، قرص‌های حاوی دوز بسیار تغلیظ شده کارموستین در نزدیکی محلی که تومور از آنجا برداشته شده قرار داده می‌شود. تاموزولومید معمولاً اولین داروی شیمی‌درمانی است که از آن برای رفع گلیوبلاستوم مولتی‌فرم استفاده می‌شود. دیگر داروهای شیمی‌درمانی رفع گلیوبلاستوم مولتی‌فرم عبارتند از:
- کارموستین
- لوموستین
- سیس پلاتین
- پروکاربازین
- وین کریستین
- هنگامی که شیمی‌درمانی مرتب تأثیری بر روی درمان فرد نگذارد درمان هدفمند می‌تواند به برخی از بیماران کمک کند. بواسیزوماب دارویی است که از آن طی درمان هدفمند استفاده می‌شود. بواسیزوماب یا لومستین معمولاً برای رفع گلیوبلاستوم مولتی‌فرم در حالت عود مجدد آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
داروهای کورتیکوستروئیدها و داروهای ضد تشنج
دیگر داروهایی که برای افراد مبتلا به تومورهای مغزی استفاده می‌شوند، تومور را درمان نمی‌کنند، اما به رفع علائم ناشی از ابتلا به تومور یا عوارض انجام درمان کمک می‌کنند.
- کورتیکوستروئیدها به کاهش تورم موجود در اطراف تومور مغز کمک کرده و ممکن است سردرد و دیگر علائم بیماری را تسکین دهند. دگزامتازون (دکادرون، دگزاسون) پرمصرف‌ترین داروی کورتیکوستروئیدی است.
جهت پیشگیری از بروز تشنج، داروهای ضد تشنج تجویز می‌شود. این داروها زمانی تجویز می‌شوند که تومور موجب بروز تشنج شود. فنیتوین (دیلانتین) پرمصرف‌ترین داروهای ضد تشنج هستند.
نظرات
از شرح کامل بیماری استفاده کردم