کمردرد ، یکی از عوارض دوران بارداری است که معمولا از همان ماه اول اتفاق می‌افتد و باعث مشکلاتی برای مادران باردار می‌گردد. بدن مادر به طور طبیعی در همان ابتدای بارداری خود را برای زایمان آماده می‌کند. از این رو، عضلات سست‌تر و رباط‌ها کشیده‌تر می‌شوند و این باعث ایجاد فشار بر روی مفاصل کمر و لگن می‌گردد. این درد کاملا طبیعی است و مشکلی را برای مادر ایجاد نمی‌کند و معمولا پس از اتمام دوران بارداری به پایان می‌رسد. در صورتی که درد بیش از اندازه بوده و نرمال نباشد، مادر باید به پزشک مراجعه نماید تا دستورات و درمان‌های لازم برای او لحاظ گردد. ادامه مطلب را دنبال نمایید تا با کمردرد در دوران بارداری ، دلایل و راه‌های تسکین آن آشنا شوید.
کمردرد در خانم‌های باردار
بسیاری از افراد فکر می‌کنند کمردرد بارداری به دلیل بزرگ شدن شکم مادر در ماه‌های آخر اتفاق می‌افتد. از این رو، اگر قبل از اضافه وزن و در ماه‌های ابتدای بارداری دچار کمردرد شوند، نگران شده و سریعا به پزشک مراجعه می‌کنند. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که کمردرد از همان ابتدای دوران بارداری آغاز شده و در ماه‌های آخر به دلیل افزایش وزن مادر کمی بیشتر می‌شود.
کمردرد در سه ماهه اول بارداری: کمردرد در سه ماهه اول بارداری بیشتر به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود. در این زمان سطح پروژسترون بدن افزایش یافته و باعث شل شده عضلات و رباط‌های اطراف لگن مادر می‌گردد. در این زمان هورمون دیگری با نام ریلاکسین نیز در بدن مادر وجود دارد که باعث نرم و باز شدن دهانه رحم در هنگام زایمان می‌شود. در واقع، ریلاکسین با شل کردن عضلات بر روی رباط‌های نگهدارنده ستون فقرات تاثیر گذاشته و باعث ناپایداری آن‌ها می‌گردد که در نهایت درد در ناحیه پایینی کمر را به دنبال دارد.
کمردرد در سه ماهه دوم بارداری: کمردرد سه ماهه دوم، معمولا از هفته بیستم به بعد و به دلیل افزایش وزن مادر اتفاق می‌افتد. در این زمان جنین به اندازه کافی رشد کرده و تغییراتی را در ظاهر و وزن مادر ایجاد می‌کند.
کمردرد در سه ماهه سوم بارداری: در ماه‌های آخر وزن جنین به شدت افزایش می‌یابد و شکم به سنگین‌ترین میزان خود می‌رسد. سنگینی شکم باعث تغییر مرکز ثقل بدن شده و مادر را به سمت جلو می‌کشد. در این حالت مادر برای حفظ تعادل خود کمی به عقب خم می‌شود که این مسئله باعث افزایش فشار بر روی کمر و درد قسمت پایینی آن می‌گردد.
علت کمردرد در دوران بارداری
همان‌طور که در بالا اشاره شد، مادران باردار از همان ماه‌های اولیه بارداری به دلیل ترشح هورمون‌ها و تغییرات بدن جهت آماده شدن برای زایمان، دچار کمردرد می‌شوند که این درد در ماه‌های آخر به دلیل افزایش وزن و بزرگ شدن شکم به بالاترین میزان خود می‌رسد.
درد کمر یکی از شایع‌ترین عوارض دوران بارداری است که بسیاری از مادران را درگیر می‌کند. تقریبا می‌توان گفت اغلب مادران این درد را تجربه می‌کنند، اما عواملی وجود دارد که احتمال بروز این درد را افزایش داده یا آن را شدت می‌بخشد. این عوامل عبارتند از:
- در صورتی که مادر قبل از بارداری خود سابقه کمردرد داشته باشد.
- در صورتی که مادر در بارداری‌های قبلی خود نیز دچار کمردرد شده باشد.
- ضعیف شدن عضلات شکم و انعطاف‌پذیری پایین از دیگر عوامل بروز کمردرد در دوران بارداری است.
- عدم فعالیت و بی‌تحرک بودن مادر احتمال بروز کمردرد را افزایش می‌دهد.
- بارداری چندقلویی باعث اضافه وزن و سنگینی بیشتر مادر شده و فشار بسیاری را به کمر وارد می‌کند.
پیشگیری و تسکین کمردرد در دوران بارداری
کمردرد یکی از شایع‌ترین دردهای دوران بارداری است که اغلب مادران را درگیر می‌کند، اما این به این معنا نیست که شما نمی‌توانید از بروز کمردرد جلوگیری کنید. در این بخش راهکارهایی را برای پیشگیری از کمردرد در دوران بارداری ارائه می‌دهیم. هم‌چنین می‌توانید از این راهکارها برای کاهش درد کمر و تسکین آن نیز استفاده نمایید. راهکارهای پیشگیری و درمان کمردرد در دوران بارداری عبارتند از:
کفش مناسب بپوشید: پوشیدن کفش پاشنه‌بلند، یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلای بانوان به کمردرد می‌باشد. بسیاری از بانوان علاقه دارند در هر مکانی کفش پاشنه‌بلند بپوشند و حتی با آن مسیرهای طولانی را پیاده‌روی می‌کنند. به یاد داشته باشید پوشیدن کفش پاشنه‌بلند به مدت طولانی، حتی اگر باردار نباشید، باعث ایجاد درد در ناحیه کمر می‌شود. بنابراین سعی کنید کفش‌های راحت‌تری را برای کارها و فعالیت‌های روزانه خود انتخاب نمایید و کمتر از کفش پاشنه‌بلند استفاده کنید. توصیه کنیم پوشیدن کفش پاشنه‌بلند را در دوران بارداری به طور کامل کنار بگذارید.
پاهایتان را بالا نگهدارید: زمانی که کف پاها بر روی زمین قرار دارد، عضلات پایینی کمر کشیده شده و این مسئله باعث ایجاد درد در ناحیه کمر می‌شود. بنابراین، وقتی بر روی صندلی می‌نشینید، چهارپایه کوتاهی را زیر پاهای خود قرار دهید. زمانی که در خانه هستید، بهتر است دراز بکشید و پاهایتان را بالاتر از سطح کمرتان قرار دهید.
وان آب گرم: آب یک مسکن طبیعی است که می‌تواند در تسکین درد کمر مفید باشد. به همین دلیل است که در برخی از بیمارستان‌ها از روش زایمان در آب استفاده می‌شود. یک وان را پر از آب گرم کنید و به آرامی در آن دراز بکشید.
سرمادرمانی و گرمادرمانی: یکی از توصیه‌هایی که برای کمردرد می‌شود این است که به طور متناوب از سرمادرمانی و گرمادرمانی استفاده نمایید. این درمان به کاهش التهاب عضلات و شل شدن آن کمک کرده و باعث تسکین درد ناحیه آسیب‌دیده می‌گردد. برای انجام این کار ابتدا از کمپرس سرد شروع کنید و سپس کمپرس گرم را به مدت ۱۰ دقیقه بر روی کمر خود قرار دهید. دقت داشته باشید که کمپرس گرم باید حرارت متوسط رو به پایین داشته باشد.
استفاده از کمربند بارداری: کمربند بارداری، شکم را نگه داشته و فشار وارد شده بر روی کمر را کاهش می‌دهد.
استفاده از بالش بارداری: در هنگام خواب یک بالش بین دو زانوی خود بگذارید تا زانوها موازی هم قرار گیرد. این کار باعث می‌شود تا وضعیت بدن شما در حالت مناسبی قرار گرفته و وزن بدن بر روی کمر تحمیل نشود.
اصلاح وضعیت بدن: شکم مادران باردار در ماه‌های آخر بسیار سنگین می‌شود و این سنگینی وضعیت بدنی مادر را کمی تغییر می‌دهد. در این شرایط مادر برای حفظ تعادل خود به سمت پشت خم می‌شود یا در حالت نشستن کمی قوز می‌کند که این مسئله باعث فشار بر روی کمر و درد آن می‌شود. سعی کنید وضعیت بدن خود را در حالت مناسب قرار دهید.
ماساژ بارداری: یکی از مواردی که در پیشگیری از کمردرد و تسکین آن به شما کمک می‌کند، ماساژ است. ماساژ باید توسط یک متخصص انجام شود و فرد موردنظر باید با اصول ماساژ بارداری آشنایی داشته باشد.
طب سوزنی: از جمله درمان‌هایی که معمولا برای درد کمر پیشنهاد می‌گردد، طب سوزنی است. طب سوزنی جریان خون در ناحیه موردنظر افزایش داده و از این طریق درد را کاهش می‌دهد. برای استفاده از طب سوزنی حتما به یک متخصص مراجعه نمایید.
ورزش روزانه و پیاده‌روی: ورزش یکی از کارهایی است که همیشه برای حفظ سلامتی و نشاط توصیه می‌شود. این کار را حتی در دوران بارداری نیز دنبال کنید و حرکاتی متناسب با وضعیت خود انجام دهید. تحرک عضلات باعث تقویت آن‌ها می‌گردد و احتمال بروز کمردرد را کاهش می‌دهد. برای تحرک داشتن لازم نیست ورزش‌های سنگینی انجام دهید. کافیست روزی ۲۰ دقیقه پیاده‌روی کنید و این کار را تا ماه آخر بارداری انجام دهید.
بلند کردن اجسام سنگین: در دوران بارداری به هیچ عنوان جسم سنگین بلند نکنید. اگر مجبور به انجام این کار هستید، شیوه درست آن را یاد بگیرید و به آرامی این کار را انجام دهید. پاهای خود را باز کنید و از زانو خم شوید. سپس جسم سنگین را با کمک پاها و بازوهای خود بالا بیاورید. در این حالت فشار کمتری بر روی کمر شما وارد می‌شود.
استراحت: نشستن طولانی مدت باعث آسیب بیشتر به کمر و افزایش درد آن می‌شود. حداقل هر یک ساعت یک بار بایستید، قدم بزنید و بدن خود را کمی کش و قوس دهید. در مقابل، ایستادن طولانی مدت نیز به کمر شما فشار وارد می‌کند. اگر مجبورید مدت طولانی روی پاهایتان بایستید، یک چهارپایه کوتاه تهیه کنید و آن را زیر پایتان قرار دهید تا فشار بر روی کمرتان کمتر شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، کمردرد یکی از شایع‌ترین دردهای دوران بارداری است که در اغلب بانوان بروز پیدا می‌کند. کمردرد اگر در حد نرمال و طبیعی باشد، با استراحت و راهکارهای عنوان شده، تسکین پیدا می‌کند. اما گاهی اوقات درد کمر بسیار شدید می‌باشد که باید به آن توجه ویژه‌ای شود. علائم درد غیرعادی کمر عبارتند از:
- درد شدید در ناحیه کمر
- در طولانی‌مدت که بیشتر از دوماه طول بکشد
- درد یا اختلال در هنگام ادرار کردن
- خونریزی یا ترشحات غیرعادی واژن
- درد در زیر دنده‌ها و در یک یا هر دو قسمت بدن
- بی‌حسی یا گزگز در پاها یا نشیمنگاه
- تب بالا
در صورتی که با هریک از علائم بالا مواجه بودید، سریعا با پزشک خود تماس گرفته و شرایطتان را برای او توضیح دهید تا مشکلی برای شما و فرزندتان ایجاد نشود. امیدواریم با رعایت این موارد بتوانید یکی از بهترین دوران زندگی خود را به راحتی پشت سر بگذارید و حس شگفت‌انگیز مادر شدن را تجربه نمایید.
نظرات