تومورهای نخاعی توده‌هایی هستند که بر روی اجزای خارجی ستون فقرات مانند استخوان‌ها و رباط‌ها یا درون کانال نخاعی و بر روی نخاع و ریشه‌های عصبی ایجاد می‌شوند. این تومورها بسته به نوع و محل قرارگیری‌شان، می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند که بر اساس آن مشکلات متفاوتی را به دنبال دارند. تومورهای نخاعی از جمله خطرناک‌ترین اختلالات مربوط به ستون فقرات هستند که باید هرچه سریع‌تر درمان شوند، در غیر این صورت منجر به معلولیت یا حتی مرگ بیمار می‌شوند.
تنها راهکار درمانی تومور نخاعی جراحی است که باید با دقت و ظرافت بسیار بالایی انجام شود. درصد بالایی از بیماران پس از جراحی به طور کامل بهبود می‌یابند و می‌توانند تمامی فعالیت‌های گذشته خود را انجام دهند. با توجه به حساس بودن نخاع و ریسک بالای جراحی، بهتر است جراحی تومور نخاعی به یک جراح مغز و اعصاب حرفه‌ای سپرده شود تا نتیجه بهتری را به دنبال داشته باشد، اما به هر حال مانند دیگر جراحی‌ها عوارضی را برای بیمار به دنبال دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
عوارض جراحی تومور نخاعی
همان‌طور که می‌دانید، نخاع یکی از حساس‌ترین بخش‌های سیستم عصبی بدن است و آسیب به آن مشکلات بسیاری برای انسان ایجاد می‌کند و حتی ممکن است باعث مرگ او شود. از این رو، جراحی تومور نخاعی به علت قرارگیری در نزدیکی نخاع، بسیار خطرناک بوده و نیاز به تخصص و تجربه بالایی دارد. اغلب بیمارانی که به موقع به پزشک مراجعه می‌کنند، پس از جراحی به بهبودی کامل می‌رسند و معمولا مشکلی برایشان ایجاد نمی‌شود، اما این عمل نیز مانند دیگر عمل‌های جراحی عوارضی دارد که عبارتند از:
- ممکن است بیمار در حین جراحی یا پس از آن دچار خونریزی شود.
- ممکن است اعصاب نخاعی بیمار در حین جراحی دچار آسیب شود.
- در صورتی که بیمار مراقبت کافی از زخم نداشته باشد، محل جراحی دچار عفونت می‌شود.
- با توجه به قرارگیری تومور در کنار عروقی خونی، احتمال آسیب به عروق و نرسیدن خون به مغز وجود دارد.
- نشت مایع مغزی و نخاعی از دیگر عوارض عمل جراحی نخاع است.
ممکن است علائم بی‌حسی اندام‌ها در بیمار و فلج شدن او پس از عمل نیز وجود داشته باشد و تغییری در حال او ایجاد نشود.
یکی از بهترین اقدامات جهت کاهش این عوارض مراجعه به بهترین جراح تومور نخاعی است. یک جراح ماهر با انجام یک جراحی بدون نقص می تواند این عواورض را به حداقل برساند.
انواع تومور نخاعی
تومورهای نخاعی ممکن است در هریک از مهره‌های ستون فقرات ایجاد شوند، اما اغلب مهره‌های کمری و گردنی را درگیر می‌کنند. این تومورها در هر نقطه‌ای که ایجاد شوند، با توجه نوع و اندازه‌شان، علائمی را از خود نشان داده و مشکلاتی را برای فرد ایجاد می‌کنند. تنها راه درمانی تومورهای نخاعی، جراحی است که با روش‌های مختلفی انجام می‌شود. تعیین روش جراحی به نوع تومور و موقعیت قرارگیری آن بستگی دارد که با عکس‌برداری و انجام آزمایشات مختلف توسط پزشک تعیین می‌گردد. بنابراین، قبل از این‌که بخواهیم روش‌های جراحی و عوارض آن را بشناسیم، باید با انواع تومورهای نخاعی آشنایی داشته باشیم. تومورهای نخاعی به سه دسته کلی زیر تقسیم می‌شوند:
تومورهای استخوانی: این تومورها بر روی بخش استخوانی ستون فقرات و بافت اطراف آن ایجاد می‌شوند و اغلب متاستاتیک هستند. به این معنی که تومور اصلی در بخش دیگری از بدن ایجاد شده است و پس از گسترش به ستون مهره‌ها می‌رسد. در صورتی که تومور در خود ستون فقرات ایجاد شود به آن تومور اولیه گفته می‌شود که امکان آن نسبت به تومورهای متاستاتیک کمتر است.
تومورهای درون کانال نخاعی: این تومورها در کانال نخاعی و چسبیده به غشای نخاع قرار دارند، اما نخاع و ریشه‌های عصبی را درگیر نمی‌کنند.
تومورهای داخلی بافت نخاع: این نوع تومورها در داخل خود نخاع رشد می‌کنند و فشار بسیاری را به نخاع و ریشه‌های عصبی آن وارد می‌آورند.
جراحی تومور نخاعی
پزشک پس از معاینه بیمار و انجام آزمایشات، نوع تومور را تشخیص داده و درمان مناسب آن را به بیمار پیشنهاد می‌دهد. انواع روش‌های جراحی با توجه به نوع تومور نخاعی عبارتند از:
- درمان تومورهای استخوانی: همان‌طور که در بالا اشاره شد، تومورهای استخوانی به دو دسته تومورهای اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند. با توجه به این‌که تومورهای ثانویه از نقطه دیگری از بدن به ستون مهره‌ها می‌رسند، برداشتن تومور باعث از بین رفتن بیماری نمی‌گردد. در این موارد از روش‌هایی چون شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و … برای کوچک کردن تومورها و پیشگیری از رشد آن‌ها استفاده می‌شود تا آسیبی به نخاع بیمار نرسد. در صورتی تومور باعث فشردگی نخاع شده باشد، پزشک عمل جراحی را برای برداشتن تومور پیشنهاد می‌دهد.
- جراحی تومورهای اکسترادورال: در این‌جا از روش جراحی استفاده می‌شود و معمولا کل تومور از بدن خارج می‌گردد. در صورتی که ریشه تومور به رشته‌های عصبی نخاع متصل باشد، جدا کردن آن امکان‌پذیر نمی‌باشد. در این مواقع از اشعه برای کامل کردن درمان استفاده می‌شود.
- تومورهای داخلی بافت نخاع: این نوع تومورها از داخل خود نخاع شکل می‌گیرند و ریشه‌های عصبی را نیز درگیر می‌کنند. در این‌جا جراح سعی می‌کند تومور را با کمترین آسیب به اعصاب ناحیه نخاع از بدن خارج نماید. برای انجام این کار نیز از ابزارهای دقیق و تکنیک‌های نوروفیزیولوژیک مانند SSEP و MEP کمک می‌گیرد. جراح با استفاده از این تکنیک‌ها کارکرد نخاع را در حین جراحی مورد بررسی قرار می‌دهد تا نتیجه بهتری را دریافت نماید.
مراقبت‌های بعد از جراحی تومور نخاعی
بیمار پس از عمل جراحی به مدت ۲ روز تا ۲ هفته در بیمارستان بستری می‌شود که این زمان به میزان سخت بودن عمل و وضعیت جسمی بیمار بستگی دارد. پس از اتمام دوره نقاهت و بهبودی زخم، بیمار باید مرحله بعدی درمان که شامل توان‌بخشی فیزیکی می‌باشد را با توجه به تجویز پزشک شروع نماید. در این‌جا ممکن است پزشک دستور بستری شدن بیمار در یک مرکز توان‌بخشی را صادر نماید یا درمان در خانه و به صورت سرپایی انجام شود. در هر حال بیمار به یک دوره کامل استراحت و توان‌بخشی نیاز دارد که از سه ماه تا یک سال طول می‌کشد. پس از آن فرد می‌تواند به کارهای عادی خود برسد و فعالیت‌های گذشته خود را از سر بگیرد.
در این مقاله به بررسی تومور نخاعی و عوارض جراحی آن پرداختیم. برخی از بیماران با شنیدن نام تومور آن هم در ناحیه نخاع، روحیه خود را از دست می‌دهند و از بهبودی خود قطع امید می‌کنند. به این نکته توجه داشته باشید که تومورهای نخاعی بسیار جدی و خطرناک هستند، اما غیر قابل درمان نیستند. بسیاری از افرادی که دچار این بیماری بوده‌اند پس از عمل جراحی سلامتی کامل خود را به دست آورده و به زندگی عادی برگشته‌اند.
درمان تومور نخاعی و نتیجه جراحی به عوامل متعددی بستگی دارد که از میان آن‌ها می‌توان به مکان قرارگیری تومور، سرعت رشد و نفوذ تومور، زمان تشخیص تومور نخاعی، سن بیمار و وضعیت سلامتی جسمی او اشاره کرد. پس در این مورد هیچ‌گونه نگرانی نداشته باشید و در صورت بروز علائم هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه نمایید.
نظرات