با وجود این که سکته مغزی یک حالت کاملا اورژانسی است اما امروزه با مراجعه سریع و به موقع به اورژانس می‌توان این ناهنجاری را در برخی افراد مبتلا به سکته مغزی درمان و خونرسانی به مغز را بهبود بخشید. اگر به دنبال درمان قطعی سکته مغزی هستید با این مقاله همراه ما باشید.
در سکته مغزی همانند بسیاری از شرایط اورژانسی جهت اطمینان از پمپاژ خون، عدم انسداد مسیر عبوری هوا، تنفس راحت و کنترل فشار خون مناسب، اولین گام باید کنترل جریان خون، هوا و تنفس موسوم بهCAB باشد. در سکته‌های مغزی حاد، به ویژه سکته‌هایی که در ساقه مغز رخ می‌دهند ممکن است مغز قادر به کنترل تنفس، فشارخون و ضربان قلب نباشد.
تزریقات داخل رگی، اکسیژن درمانی، آزمایشات خونی مناسب و همچنین سی تی اسکن‌ها همزمان با ارزیابی انجام می‌شوند. این اقدامات در تشخیص بالینی سکته مغزی و تعیین این که آیا درمان ترومبولوتیک (داروهی ضدانعقاد خون) و یا داروهای بازپسگیری لخته خون (با تزریق کاتتر به داخل رگ مسدود شده موجب رفع لخته خون می‌شود) گزینه درمانی مناسبی هستند یا خیر موثر هستند.
درمان قطعی سکته مغزی ایسکمیک وسکته‌های مغزی هموراژیک به صورت زیر انجام می‌گیرد:
درمان سکته مغزی ایسکمیک
به محض تشخیص سکته مغزی ایسکمیک نوبت اجرای ترومبولیتیک درمانی با tPA )فعال کننده پلاسمینوژن بافتی( می باشد. فعال کننده پلاسمینوژن بافتی با از بین بردن لخته خونی که موجب انسداد شریان در مغز شده موجب خونرسانی به مغز می‌شود. در بسیاری از بیماران چهارچوب زمانی ۳ ساعت بعد از شروع علائم است.
در برخی از بیماران این زمان ممکن است به ۴.۵طول بکشد. اقداماتی که در این دوره زمانی انجام می‌شوند عبارتند از: تشخیص علائم سکته مغزی توسط بیمار و خانواده بیمار، تماس با اورژانس و انتقال بیمار را به بیمارستان ، معاینه بیمار توسط پزشک، دریافت نتایج آزمایش خون، انجام سی تی اسکن جهت تشخیص علل دیگر سکته مغزی (ازجمله خونریزی یا تومور)، مشاوره با متخصص مغز و اعصاب، تثبیت وضعیت بیمار ازجمله کنترل فشارخون
مرحله بعد شامل استفاده از فعال کننده پلاسمینوژن بافتی یا مراجعه به متخصص رادیولوژی یا جراح مغزو اعصاب است تا از طریق مکانیکی اقدام به برطرف نمودن لخته خون کرد.
درمان سکته‌های مغزی هموراژیک
درمان سکته‌های مغزی هموراژیک کار راحتی نیست. در چنین شرایطی، متخصصین (جراحان مغزو اعصاب) جهت کمک به تعیین گزینه درمانی مناسب ( بستن آنوریسم، تخلیه هماتوما یا روش‌های دیگر) باید فورا با یکدیگر مشاوره کنند.
درمان سکته‌های مغزی هموراژیک برخلاف درمان سکته‌های مغزی ایسکمیک شامل استفاده از فعال کننده پلاسمینوژن بافتی یا سایر عوامل ترومبولیتیک نیست. این موارد به تشدید خونریزی کمک کرده و موجب تشدید علائم سکته هموراژیک و همچنین مرگ و میر می‌شوند.
درنتیجه، تشخیص سکته مغزی هموراژیک و ایسکمیک قبل از شروع درمان بسیار حائز اهمیت است.
دلایل درمان با تاخیر سکته مغزی
پزشکان و پرستاران بخش اورژانس بیمارستان به دلیل آموزشی که دیده اند بدون درنگ و اتلاف وقت به مراقبت از بیماران سکته مغزی می‌پردازند. شایع ترین موردی که اغلب مانع اجرای فعال کننده پلاسمینوژن بافتی می‌شود شامل تاخیر بیمار در دستیابی به مراقبت پزشکی است. با سی تی اسکن از سر بیمار می‌توان سکته مغزی هموراژیک را از سکته مغزی ایسکمیک تشخیص داد. سی تی اسکن نیز ممکن است در چندین مورد تاخیر ایجاد کند.
بیمارستان‌های کوچک ممکن است مجهز به ارائه خدمات پزشکی از راه دور باشند و زمینه مشاوره با متخصصین مغز و اعصاب را فراهم کنند. متخصصین مغزو اعصاب در تشخیص سکته مغزی، بررسی سی تی اسکن و کمک به تصمیم گیری در خصوص این که آیا فعال کننده پلاسمینوژن بافتی گزینه درمانی مناسبی هست یاخیر نقش عمده ای ایفا می‌کنند. داروی ترومبولیتیک ممکن است به بیمار تجویز شده و سپس بیمار برای دریافت خدمات مراقبتی بیشتر به بیمارستان مجهزتر منتقل شود.
تصمیم به استفاده از فعال کننده پلاسمینوژن بافتی در بیمار (به دلایل زیادی این دارو مصرف نمیشود حتی اگر بیمار کمی زودتر و یا دیرتر از موعد به بیمارستان منتقل شود) موردی است که باید حتما با بیمار و خانواده او مشاوره شود چرا که خطر خونریزی مغزی در این روش بسیار زیاد است.
با وجود این که مزایای درمانی این روش فوق العاده است اما به دلیل حساس بودن رگ‌های خونی ۶% احتمال این وجود دارد که سکته مغزی ایسکمیک به دلیل خونریزی در مغز به سکته مغزی هموراژیک تبدیل شود. انتخاب مناسب بیمار و همچنین مصرف به موقع دارو این خطر را کاهش می‌دهد.
در برخی از انواع سکته‌های مغزی که شامل سیستم ورتبروبازیلار و گردش خون خلفی است چهارچوب زمانی ممکن است بیش تر از ۴.۵ ساعت باشد. درصورت مصرف فعال کننده پلاسمینوژن بافتی، بیمار جهت کنترل باید در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شود. در برخی مواقع، بسته به شرایط ممکن است بیمار در بخش سکته مغزی بستری شود.
در برخی از بیماران به جای فعال کننده پلاسمینوژن بافتی وریدی ممکن است با تزریق رنگ به داخل شریان مغز، از داخل رگ‌های بیمار عکس تهیه شده و محدوده انسداد تشخیص داده شود. سپس فعال کننده پلاسمینوژن بافتی به طور مستقیم به لخته خون تزریق می‌شود. امکان رفع لخته خون و یا تخلیه لخته از درون شریان وجود دارد. تمامی این اقدامات مستلزم مهارت و تخصص متخصص مغز و اعصاب و یا جراحان مجرب است.
برای بیمارانی که امکان اجرای فعال کننده پلاسمینوژن بافتی یا درمان‌های دیگر وجود ندارد و یا ضروری نیست بیمار معمولا جهت کنترل، مراقبت‌های حمایتی و همچنین توانبخشی در بیمارستان بستری می‌شود.
از تمام موارد ذکر شده می توان نتیجه گرفت که درمان قطعی سکته مغزی به عوامل متعددی بستگی دارد. اما مهم ترین آن تشخیص به موقع و سریع می باشد.
بهبود عوارض سکته مغزی با روش‌های توانبخشی و گفتار درمانی
هدف از توانبخشی بازگرداندن بیماران سکته مغزی به زندگی و انجام فعالیت‌هایی است که قبل از بروز سکته قادر به انجام آن بودند. میزان موفقیت درمان به سلامت بیمار و شدت سکته مغزی بستگی دارد.
توانبخشی ممکن است ماه‌ها و سال‌ها به طول انجامد. موفقیت توانبخشی معمولا مستلزم رویکرد تیمی است. در چنین شرایطی، فیزیوتراپیست‌ها، متخصصین کار درمانی و متخصصین گفتار درمانی با متخصصین بهداشت سلامت و متخصصین توانبخشی و درمان بدنی همکاری می‌کنند.
برخی از درمان‌ها به منظور پیشگیری از عوارض جانبی خطرناک انجام می‌شوند. به عنوان مثال، متخصصین گفتار درمانی با کمک به رفع مشکل بلعیدن بیمار از پنومونی آسپیراسیون پیشگیری می‌کنند. متخصصین فیزیوتراپی با تمرکز بر تقویت و حفظ تعادل بدنی بیمار از افتادن پیشگیری می‌کنند. متخصصین کاردرمانی روش‌هایی را اجرا می‌کنند که امکان انجام فعالیت روزانه ازجمله بهداشت شخصی یا آشپزی برای بیمار مهیا می‌شود.
بسیاری از بیماران مبتلا به عوارض سکته مغزی قبل از بازگشت به خانه ممکن است به بستری شدن در مراکز توانبخشی و یا مراقبت‌های پرستاری بیشتر نیاز داشته باشند.
متاسفانه سکته مغزی در برخی بیماران به قدری شدید و حاد است که امکان استفاده از چنین فرصت‌هایی وجود ندارد.
نظرات