دوره نقاهت بعد از عمل تومور مغزی

تومورها از جمله خطرناک‌ترین بیماری‎‌های مربوط به مغز هستند که در نتیجه رشد غیرطبیعی سلول‌ها ایجاد می‌شوند. تومورهای مغزی انواع مختلفی دارند اما به طور کلی به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند. این تومورها، خوش‌خیم باشند یا بدخیم، باید به موقع تشخیص داده شده و سریعا مورد درمان قرار گیرند تا آسیبی را به مغز وارد نکنند.
برای درمان تومور مغزی اغلب از روش‌های تهاجمی استفاده می‌شود که شامل عمل جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی می‌باشد که با تشخیص پزشک و با در نظر گرفتن شرایط بیمار و نوع تومور انجام می‎شود. با توجه به حساس بودن جمجمه و مغز، جراحی تومور مغزی عملی پیچیده و سنگین است و باید با دقت و توجه بسیار بالا توسط پزشکان حاذق و باتجربه انجام شود.
در کنار این مورد، مراقبت‌های بعد از عمل تومور مغزی نیز بسیار مهم است و تاثیر زیادی در بهبودی هرچه سریع‌تر بیمار و برگشتن او به حالت قبل از بیماری دارد. در این بخش در مورد دوره نقاهت بعد از عمل تومور مغزی صحبت کرده و اطلاعات مفیدی را در این رابطه در اختیارتان قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.

دوره نقاهت چند روز است؟

تومورهای مغزی با توجه به اندازه تومور، نوع تومور، موقعیت قرارگیری، دلیل ایجاد تومور و … به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. هرکدام از تومورها ویژگی‌های خاص خود را دارند و با روش‌های متفاوتی درمان می‌شوند. یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان تومور مغزی، جراحی تومور و خارج کردن آن از بدن است که بنا به تشخیص پزشک و با توجه به سن بیمار و وضعیت جسمانی او انجام می‌شود.

پزشک در مرحله اول با عکس‌برداری و ام آر آی، محل و موقعیت تومور را تشخیص داده و با نمونه‌ برداری از تومور، نوع آن را تعیین می‌کند. سپس اقدام به عمل جراحی و خارج کردن آن می‌نماید. اگر تومور بسیار بزرگ باشد یا ریشه آن اعصاب را درگیر کرده باشد، پزشک از روش‌هایی چون شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور استفاده می‌کند و در نهایت اقدام به جراحی می‌نماید.

در هر صورت بیمار بعد از عمل تومور مغزی نیاز به استراحت و مراقبت‌های دارد که باید به آن توجه ویژه داشته باشد. دوره نقاهت بیماری از چند روز تا چند هفته متفاوت است و میزان آن نیز بستگی به نوع تومور و پیچیده بودن عمل جراحی دارد. اگر تومور از نوع خوش‌خیم باشد، دوره نقاهت تنها چند روز طول می‎کشد و پس از آن بیمار می‌تواند به کارهای روزانه و فعالیت‌های عادی خود برگردد. اما در صورتی که تومور بدخیم باشد، دوره نقاهت طولانی‌تر بوده و تا چند هفته نیز طول می‌کشد. گاهی اوقات پزشک پس از عمل جراحی، از درمان‌های تکمیلی برای ریشه‌کن کردن بیماری استفاده می‌کند که در آن صورت بیمار باید تا چند ماه شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی را نیز انجام دهد.

زخم جراحی و بهبود آن

یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در دوره نقاهت پس از عمل تومور مغزی مورد توجه قرار گیرد، زخم جراحی است. زخم جراحی باید به خوبی مورد مراقبت‌ قرار گیرد تا هرچه سریع‌تر بهبود یافته و بخش آسیب‌دیده ترمیم گردد. بهبودی زخم معمولا حدود دو هفته طول می‌کشد، اما میزان آن بستگی به وضعیت سلامتی بیمار و رژیم غذایی او دارد. مدت زمان بهبودی زخم در افرادی که دارای بیماری‌هایی چون دیابت هستند، طولانی‌تر است و نیاز به مراقبت‌ بیشتری نیز دارد. مواردی که در مراقبت از زخم باید رعایت شوند، عبارتند از:

زخم جراحی باشد همیشه تمیز نگه داشته شود. از این رو، استریل کردن و پانسمان زخم بسیار مهم بوده و باید به صورت روزانه انجام شود.
توجه داشته باشید که در هنگام خواب بر روی زخم فشار وارد نکنید و وزن سر خود را بر روی آن قرار ندهید. این کار جریان گردش خون در لبه‌های زخم را مختل کرده و زمان بهبودی آن را طولانی‌تر می‌کند.
سیگار و استعمال دخانیات ترمیم بافت‌های بدن را دچار اختلال کرده و باعث کند شدن روند بهبودی زخم می‌شوند. از این رو، توصیه می‌شود در دوران نقاهت از مصرف سیگار اجتناب شود.
امروزه برای راحتی بیمار از بخیه قابل جذب برای بستن زخم استفاده می‌شود. در صورتی که جراح به هر دلیلی از بخیه غیرقابل جذب استفاده کند، بیمار باید پس از ۱۰ روز تا ۲ هفته به پزشک مراجعه نماید تا در صورت ترمیم جای زخم، بخیه کشیده شود.
برای بهبودی سریع‌تر زخم جراحی و پر شدن فاصله بین دو لبه، توصیه می‌شود ۵ تا ۷ روز پس از جراحی از حمام کردن پرهیز شود. زمانی می‌توانید حمام کنید که زخم کاملا خشک شده باشد و قرمزی و ترشحی در آن مشاهده نشود.
برای حمام کردن، پس از گذشت یک هفته، از شامپو بچه برای شستن زخم استفاده نمایید و به آرامی این کار را انجام دهید. پس از ۱۴ روز و با بررسی زخم توسط پزشک می‌توانید به راحتی حمام کنید.

انجام فعالیت‌های روزانه بعد از عمل تومور مغزی

یکی از سوالاتی که معمولا پس از انجام عمل تومور مغزی پرسیده می‌شود، میزان استراحت و زمان شروع فعالیت‌های روزانه توسط بیمار است. همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، دوره نقاهت بعد از عمل به نوع تومور و میزان خطرناک بودن آن بستگی دارد. گاهی اوقات تومور مغزی در موقعیت بدی قرار دارد، تا جایی که به مغز بیمار آسیب رسانده و باعث ایجاد ضعف در اندام‌ها و محدودیت‌های حرکتی می‌گردد. در این صورت بیمار نیاز به استراحت بیشتری دارد.

البته در این موارد نیز بیمار نباید به طور دائم در رختخواب باشد، بلکه لازم است تا به کمک ویلچر، واکر یا همراهی و کمک اطرافیان، تحرک داشته و به آرامی قدم بردارد. این کار باعث تحریک اندام‌ها شده و از لخته شدن خون در عروق پاها جلوگیری می‌کند. بیمارانی که توانایی حرکت دارند نیز باید به این نکته توجه داشته باشند و از خوابیدن طولانی‌مدت در بستر بیماری بپرهیزند. علاوه بر این، فعالیت‌هایی نیز وجود دارد که بیماران در طول دوره نقاهت پس از عمل تومور مغزی نباید انجام دهند. این فعالیت‌ها عبارتند از:

سردرد، سرگیجه و تشنج، از جمله عوارض پس از عمل تومور مغزی است که تا مدتی پس از جراحی وجود دارد. از این رو، به بیماران توصیه می‌شود حداقل تا یک ماه و نیم پس از انجام عمل از رانندگی خودداری نمایند. با توجه به عوارض عنوان شده، بهتر است بیمار در طول دوره نقاهت به تنهایی از منزل خارج نشود و از رفتن به مکان‌های مرتفع نیز اجتناب نماید.
استفاده طولانی‌مدت از لوازم الکترونیکی مانند گوشی تلفن همراه و قرار گرفتن در معرض امواج رادیویی، برای بیماران تومور مغزی مضر است و بهتر است از آن دوری شود. البته این مسئله در مورد افراد سالم نیز صدق می‌کند.
در صورتی که بیمار دچار اختلالات حافظه شده باشد، توصیه می‌شود که بیشتر با دوستان و آشنایان ارتباط داشته و با آن‌ها مکالمه نماید. البته این کار باید به دور از شلوغی انجام شود تا باعث خستگی بیمار نگردد.

رژیم غذایی مناسب بعد از عمل تومور مغزی

بیمارانی که عمل تومور مغزی انجام می‌دهند، هیچ محدودیتی در مورد مواد غذایی ندارند و می‌توانند مانند سایر افراد غذا بخورند. البته توصیه‌هایی در این مورد وجود دارد که عبارتند از:

پس از عمل تومور مغزی، بیمار تا ۲۴ ساعت هوشیاری کافی برای خوردن غذاهای مختلف را ندارد. از این رو بهتر است از مایعات برای تغذیه بیمار استفاده شود تا مواد مغذی موردنیاز وارد بدن گردد.
پس از ۲۴ ساعت، بیمار کم کم هوشیاری خود را به دست آورده و توانایی خوردن غذاها را پیدا می‌کند. در این شرایط توصیه می‌شود از سوپ یا غذاهای بسیار نرم برای تغذیه استفاده شود.
پس از گذشت چند روز بیمار می‌تواند به رژیم غذایی عادی خود برگردد. در این حالت بهتر است غذاهای کم‌نمک در اختیار بیمار قرار گیرد و از خوردن غذاهای چرب و مصرف قند خودداری شود.
گنجاندن مواد پروتئینی و انواع ویتامین‌ها در رژیم غذایی بیمار باعث کاهش استرس و نگرانی او شده و توان از دست رفته او را سریع‌تر برمی‌گرداند. در این موارد می‌توان از قرص‌های مکمل نیز برای دریافت نتیجه بهتر استفاده نمود.

مصرف دارو در دوران نقاهت بعد از عمل تومور مغزی

بعد از انجام عمل تومور مغزی، پزشک داروهایی را برای بیمار تجویز می‌کند که باید سر وقت و طبق دستور مصرف شود. داروهای تجویز شده شامل موارد زیر می‌باشند:

بیمار باید تا مدتی بعد از عمل از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی طبق دستور پزشک استفاده نماید. این داروها ممکن است باعث ایجاد درد، سوزش، نفخ و حالت تهوع در بیمار شوند که در آن صورت باید قطع شده و موارد به پزشک اطلاع داده شود.
داروهای مسکن و ضد التهاب داروهای دیگری هستند که برای کاهش درد و التهاب در بافت آسیب‌دیده تجویز می‌شوند. دیکلوفناک، استامینوفن و نوافن از این دسته داروها می‌باشند.
تشنج، از جمله عوارض بعد از عمل تومور مغزی است که ممکن است برای بیمار ایجاد شود. برای پیشگیری از این عارضه پزشک داروهای ضدتشنج را تجویز می‌کند. در صورتی که سابقه تشنج دارید حتما این داروها را به موقع مصرف کنید و این کار را تا زمانی که پزشک دستور داده، انجام دهید.
داروی ضدانعقاد از جمله داروهایی هستند که برای بیماران تومور مغزی، خصوصا افرادی که دچار اختلال در تحرک هستند، تجویز می‌گردند. این داروها در زیر پوست اطراف ناف تزریق می‌شوند.
مصرف مولتی‌ویتامین‌ها و مکمل‌ها از جمله مواردی است که برای التیام زخم و ترمیم بافت آسیب‎دیده مفید می‎باشد. مصرف این داروها در کنار رژیم غذایی سالم توصیه می‌گردد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که بیمار در دوره نقاهت بعد از عمل تومور مغزی یکی از علائم زیر را مشاهده نماید، باید سریعا به پزشک مراجعه کرده و او را از شرایط خود آگاه کند. این علائم عبارتند از: