تومور سی پی انگل، که با نام‌های نورینوم آکوستیک و شوآنوم وستیبولار نیز شناخته می‌شود، یک تومورغیرسرطانی و خوش‌خیم است که در عصب هشتم جمجمه قرار دارد. عصب هشتم از گوش داخلی به مغز منتهی می‌شود. با توجه به این‌که شاخههای این عصب با شنوایی و تعادل فرد رابطه دارند، تومور سی پی انگل باعث کاهش شنوایی، زنگ زدن گوش و بر هم خوردن تعادل بیمار می‌گردد و می‌توان گفت این‌گونه خود را نشان می‌دهد. در ادامه به معرفی تومور سی پی انگل پرداخته و علل ایجاد، علائم متداول و راه‌های درمان آن را بیان می‌کنیم.
تومور سی پی انگل
سی پی انگل نوعی تومور مغزی خوش‌خیم است که در عصب هشتم جمجمه ایجاد می‌شود و دلیل آن رشد کند سلول‌های شوآن (Schwann) است. از این رو به این نوع تومور، شوآنوم وستیبولار (vestibular schwannoma) نیز گفته می‌شود. سلول‌های شوآن پوشاننده عصب هشتم هستند.
سی پی انگل تومور سرطانی محسوب نمی‌شود و قابل درمان است. اما در برخی از مواقع که البته بسیار نادر است، این نوع تومور به سرعت رشد کرده و به اندازه‌ای بزرگ می‌شود که به مغز فشار وارد می‌کند و در نتیجه عملکردهای حیاتی مغز را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. در این شرایط وضعیت بیمار بسیار خطرناک بوده و مشکلاتی را برای او ایجاد می‌کند که باید سریعا درمان گردد.
علت بروز تومور سی پی انگل
قبل از این‌که بخواهیم به تشخیص و درمان تومور سی پی انگل بپردازیم، ابتدا باید بدانیم که این تومور به چه دلیل ایجاد می‌شود. به نظر می‌رسد این عارضه به دلیل وجود یک ژن ناقص در کروموزوم ۲۲ رخ دهد. این ژن در حالت عادی نوعی پروتئین تولید می‌کند که می‌تواند رشد سلول های شوآن را کنترل کرده و از ایجاد تومور پیشگیری کند. در صورت ناقص بودن این ژن، عملکرد آن دچار اختلال شده و رشد سلول های شوآن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در نهایت باعث ایجاد تومور می‌شود. البته دلیل ناقص بودن این ژن کاملا مشخص نیست، اما ممکن است در اثر مواردی چون امواج تلفن همراه یا وجود پارازیت‌ها اتفاق بیفتد.
مورد دیگری که بروز تومور سی پی انگل را به دنبال دارد، وجود ژن معیوب در نوروفیبروماتوز نوع ۲ است که باعث رشد تومورها بر روی عصب‌های تعادلی در دو طرف سر می‌گردد. البته این مورد یک اختلال ژنتیکی بسیار نادر است که تنها در ۵ درصد از بیماران دیده می‌شود. نوروفیبروماتوز نوع ۲، نوعی جهش ژنتیکی است که از پدر یا مادر مبتلا، به کودک انتقال می‌یابد.
علائم تومور
علائم این عارضه در مراحل اولیه چندان مشخص نیست و شاید سال‌ها طول بکشد تا خود را نشان دهد. در واقع می‌توان گفت به صورت تدریجی بروز پیدا می‌کند. تومور سی پی انگل معمولا بر روی شنوایی و تعادل فرد اثر می‌گذارد ولی اگر رشد کرده و به سایر اعصاب سرایت کند، کنترل عضلات صورت، رگ‌های خونی و حتی ساختار مغزی فرد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد که در آن صورت علائم بیشتر و شدیدتری خواهد داشت. شایع‌ترین علائم تومور سی پی انگل عبارتند از:
- سرگیجه
- عدم تعادل و ثبات
- زنگ زدن گوش در سمت آسیب دیده
- بی‌حسی صورت که حتی ممکن است باعث از دست رفتن قدرت حرکت عضلات صورت شود.
- از دست دادن قدرت شنوایی که گاهی اوقات به صورت تدریجی و در برخی مواقع نیز به یک‌باره اتفاق می‌افتد.
زمان مراجعه به پزشک
همان‌طور که در بالا اشاره شد، تومور سی پی انگل ممکن است تا مدت‌ها خود را نشان ندهد و هیچ علائمی نداشته باشد. در این صورت تومور به مرور بزرگ‌تر شده و به ساقه مغز فشار وارد می‌کند. فشار مغز مانع از جریان طبیعی مایع مغزی نخاعی شده و باعث جمع شدن آن در داخل سر و بروز بیماری هیدروسفالی می‌گردد. هیدروسفالی بیماری خطرناکی است که به جمجمه فشار وارد می‌کند و ممکن است باعث مرگ بیمار شود. از این رو، تومور سی پی انگل قبل از پیشرفت باید مورد درمان قرار گرفته و کنترل شود.
بنابراین، اگر با مشکلاتی چون عدم تعادل، کاهش شنوایی یا زنگ زدن گوش مواجه شدید، حتما به پزشک مراجعه نمایید تا در صورت بروز تومور سی پی انگل در همان مراحل ابتدایی آن را کنترل کرده و مورد درمان قرار دهید.
تشخیص تومور سی پی انگل
تشخیص این بیماری در مراحل اولیه بسیار سخت است. پزشک برای این کار ابتدا معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد و وضعیت شنوایی بیمار را بررسی می‌کند. علاوه بر این، سوالاتی از بیمار می‌پرسد و آزمایشاتی را برای او تجویز می‌کند که عبارتند از:
تست شنوایی‌سنجی : این تست توسط متخصص شنوایی‌سنجی انجام می‌شود. در این‌جا یک سری صدا برای بیمار پخش می‌گردد که میزان بلندی و کوتاهی آن متفاوت است. پزشک از بیمار می‌خواهد تا در صورت تشخیص صدا دکمه‌ای که در مقابل او وجود دارد را بفشارد. گاهی اوقات صداها آن‌قدر ضعیف هستند که قابل تشخیص نیستند که با استفاده از همین صداها میزان شنوایی بیمار تشخیص داده می‌شود.
تصویربرداری ام آر آی (MRI): تست شنوایی‌سنجی به تشخیص بیماری کمک می‌کند، اما کاهش قدرت شنوایی دلیل بر ابتلا به تومور سی پی انگل نیست. پزشک برای بررسی دقیق‌تر و تشخیص درست، از تصویربرداری ام آر آی استفاده می‌کند که بر روی مغز انجام می‌شود. در این‌جا اگر اندازه تومور به ۱ تا ۲ سانتی‌متر رسیده باشد، قابل تشخیص است در غیر این صورت معمولا خود را نشان نمی‌دهد.
روش های درمان تومور سی پی انگل
در صورتی که پزشک تومور سی پی انگل را تشخیص دهد، اقدام به درمان آن می‌کند. نوع درمان انتخابی بستگی به اندازه تومور و میزان رشد آن دارد. در این‌جا پزشک سه درمان را برای بیمار در نظر می‌گیرد که عبارتند از:
کنترل بیماری: در مراحل اولیه بیماری تا زمانی که بیمار علائم دقیق از خود نشان نداده است، پزشک سعی می‌کند بیماری را کنترل کند و اندازه تومور را تحت نظر داشته باشد. اگر اندازه تومور کوچک باشد و مشکل جدی را برای فرد ایجاد نکند، پزشک از درمان‌های تهاجمی برای بیمار استفاده نخواهد کرد. خصوصا اگر بیمار دارای سن بالایی باید یا شرایط مناسب برای جراحی را نداشته باشد. در این حالت پزشک بیمار را هر ۶ ماه یک بار مورد معاینه قرار داده و نتایج شنوایی‌سنجی و عکس‌برداری او را بررسی می‌کند تا از میزان رشد تومور آگاهی یابد. در صورتی که تومور رشد سریعی داشته باشد، پزشک به ناچار از روش‌های درمانی تهاجمی مانند پرتودرمانی و عمل جراحی کمک می‌گیرد.
پرتودرمانی: پرتوجراحی استریو تاکتیک (Streotactic radiosurgery) یا پرتودرمانی، اولین راهکار پزشک برای از بین بردن تومورهای زیر ۳ سانتی‌متر است، خصوصا اگر فرد سن بالایی داشته باشد. در این روش از اشعه گامای بسیار کوچک استفاده می‌شود که بر روی بافت تومور تابانده می‌شوند. هدف از انجام این کار جلوگیری از پیشرفت تومور و بزرگ‌شدن آن، حفظ عملکرد اعصاب صورت و حفظ قدرت شنوایی بیمار می‌باشد. این درمان ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد تا به نتیجه موردنظر برسد. پزشک در حین انجام درمان و هر چند جلسه یک‌بار، شنوایی‌سنجی و عکس‌برداری را تجویز می‌کند تا بیماری را تحت کنترل داشته و نتایج پرتودرمانی را بر روی بدن بیمار مشاهده نماید. از جمله عوارضی که پرتودرمانی برای بیمار دارد می‌توان به افت شنوایی، زنگ زدن گوش، بی‌حسی و ضعف عضلات صورت و مشکلات تعادلی اشاره کرد.
عمل جراحی: راهکار سومی که برای این عارضه پیشنهاد می‌گردد، عمل جراحی است. در این نوع جراحی، تومور از داخل گوش خارج می‌گردد یا به تشخیص پزشک شکافی در جمجمه فرد ایجاد می‌شود. پزشک تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا بتواند تومور را به طور کامل خارج کند که در برخی موارد انجام این کار غیر ممکن است. در صورتی که تومور به اعصاب صورت چسبیده باشد یا در نزدیکی قسمت‌های مهم مغز رشد کرده باشد، قابل برداشتن نیست و خارج کردن آن بسیار سخت خواهد بود. در این صورت ممکن است بیمار در حین عمل جراحی شنوایی خود را از دست بدهد یا مشکلاتی در تعادل و اعصاب صورت او ایجاد شود.
عوارض عمل جراحی سی پی انگل
سی پی انگل، یکی از بیماری‌ها و عوارضی است که در جمجمه ایجاد می‌شود. جمجمه یکی از حساس‌ترین بخش‌های بدن است که پیچیدگی بسیار بالایی داشته و عمل جراحی آن قدرت و تبحر زیادی می‌طلبد. از این رو، پزشکان تا جایی که تومور رشد چندانی نداشته و هنوز کوچک است، از انجام عمل جراحی یا حتی پرتودرمانی اجتناب می‌کنند و درمان را با روش نظارت پیگیری می‌نمایند. اما اگر بیماری پیشرفت سریعی داشته باشد و برای بیمار خطرناک شود، روش پرتودرمانی و به دنبال آن جراحی پیشنهاد می‌گردد. این عمل نیز مانند دیگر جراحی‌های جمجمه خطرات و عواقب نگران‌کننده‌ای دارد که بهتر است بیمار قبل از جراحی از آن‌ها آگاه بوده و خود را برای عواقب احتمالی آماده نماید. عوارض عمل جراحی سی پی انگل عبارتند از:
- سردرد مداوم
- مشکلات تعادلی
- بی حسی و ضعف اعصاب صورت
- از دست دادن قدرت شنوایی
- شنیدن صدای زنگ در داخل گوش
- سکته یا خونریزی مغزی
- نشت مایع مغزی از طریق زخم
- عفونت مایع مغزی نخاعی یا همان بیماری مننژیت
در این مقاله به معرفی تومور سی پی انگل، دلایل ایجاد، علائم و راه‌های درمان آن پرداختیم. سی پی انگل یک تومور غیرسرطانی و خوش‌خیم است که معمولا می‌توان آن را کنترل کرد. اما اگر رشد کند و اندازه آن بزرگ شود، به جمجمه و مغز فشار آورده و خطراتی را برای بیمار به دنبال دارد. در این شرایط پزشک روش‌های دیگری مانند پرتودرمانی و عمل جراحی را پیشنهاد می‌دهد که در اغلب موارد باعث بهبودی بیمار می‌گردد.
نظرات