متاستاز سرطان سینه سرطانی است که از پستان به بخش دیگری از بدن گسترش یافته است یا در یک مکان دورافتاده دیگر قرار دارد. این منطقه از گسترش متاستاز نامیده می‌شود که گاهی مناطق متعددی از گسترش وجود دارد. سرطان پستان اغلب به استخوان، ریه، کبد و مغز گسترش می‌یابد. متاستاز سرطان سینه به مغز می‌تواند با علائمی شبیه به تومورهای مغزی اولیه مانند سردرد و تشنج همراه باشد.
تومورهایی که از یک نئوپلاسم اولیه در سایر اندام‌های بدن به مغز منتقل می‌شوند، به‌عنوان تومورهای مغزی متاستاتیک شناخته می‌شوند. تومور مغزی متاستاتیک در میان شایع‌ترین تومورهای مغزی هستند که پزشکان با آن مواجه می‌شوند. این تومورها یک عارضه شایع از سرطان‌های سیستمیک هستند.
یکی از انواع این تومورهای مغزی ثانویه آن‌هایی هستند که از توده‌های سرطانی در سینه نشأت گرفته و سپس به مغز انتشار پیداکرده‌اند. پزشک متخصص ممکن است درمان‌هایی مانند جراحی مغز، پرتودرمانی و … را برای درمان این تومورهای مغزی ثانویه پیشنهاد دهد.
درباره سرطان سینه چقدر می‌دانید؟
سرطان زمانی شروع می‌شود که سلول‌های سالم در پستان تغییر می‌کنند، از کنترل خارج می‌شوند و تشکیل یک توده یا ورق سلولی به نام تومور می‌دهند. تومور می‌تواند سرطانی یا خوش‌خیم باشد. تومور سرطانی بدخیم است، به این معنا که می‌تواند رشد کند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. تومور خوش‌خیم بدان معنی است که تومور می‌تواند رشد کند اما گسترش نخواهد یافت.
سرطان پستان هنگامی که سرطان به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابد یا هنگامی‌که سلول‌های سرطانی پستان به‌وسیله عروق خونی و / یا عروق لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن حرکت می‌کنند، گسترش پیدا می‌کند که متاستاز نامیده می‌شود.
سرطان پستان شامل مرحله اولیه و پیشرفته می‌شود که شامل مراحل ۱، ۲ و ۳ می‌شود. مراحل سرطان سینه توصیف می‌کنند که سرطان کجا قرار دارد، چه مقدار رشد کرده است و به کجا گسترش یافته است. اگرچه سرطان پستان اغلب به گره‌های لنفاوی مجاور گسترش می‌یابد اما می‌تواند از طریق بدن به قسمت‌هایی از قبیل استخوان، ریه، کبد و مغز نیز گسترش یابد که متاستاز سرطان پستان یا مرحله ۴ نامیده می‌شود.
چگونه سرطان گسترش می‌یابد یا متاستاز می‌شود؟
گسترش سرطان معمولاً از طریق یک یا چند مرحله زیر اتفاق می‌افتد:
- سلول‌های سرطانی به سلول‌های سالم حمله می‌کنند. هنگامی‌که سلول‌های سالم گرفته می‌شوند، می‌توانند سلول‌های غیرطبیعی بیشتری را تکثیر کنند.
- سلول‌های سرطانی به سیستم گردش خون یا لنفوم نفوذ می‌کنند. سلول‌های سرطانی از طریق دیواره‌های عروق لنفاوی یا عروق خونی دور هم جمع می‌شوند.
- انتقال از طریق گردش خون. سلول‌های سرطانی به‌وسیله سیستم لنفاوی و جریان خون به سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌شوند.
- سلول‌های سرطانی در مویرگ‌ها قرار می‌گیرند. سلول‌های سرطانی با قرار گرفتن در مویرگ‌های موجود در یک مکان دور، حرکت را متوقف می‌کنند و سپس به بافت‌های اطراف منتقل و تقسیم می‌شوند.
- تومورهای کوچک جدید رشد می‌کنند. سلول‌های سرطانی تومورهای کوچک را در محل جدید تشکیل می‌دهند (به نام میکرومتاستاز).
ارتباط بین HER2 و متاستاز سرطان سینه به مغز
HER2 گیرنده (پروتئین تخصصی) بر روی سطح تمام سلول‌های پستان است. هنگامی‌که یک سلول پستان دارای سطوح غیرطبیعی HER2 است، می‌تواند رشد سرطان پستان را افزایش دهد و گسترش یابد. معمولاً یک سلول پستان دارای دو نسخه از ژن HER2 است که پروتئین HER2 را کنترل می‌کند. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از بیماران مبتلابه سرطان مهاجم پستان دارای سطوح غیرطبیعی بالای ژن HER2 و / یا پروتئین HER2 هستند. این سرطان‌ها، که به‌عنوان HER2 مثبت خوانده می‌شوند، خطر بالاتری دارند اما برخی از انواع شیمی‌درمانی و درمان‌های هدفمند به‌خوبی برای درمان این سرطان‌ها مؤثر هستند.
علائم متاستاز سرطان سینه به مغز
علائم تومورهای مغزی ثانویه متاستاز شده از سایر نقاط بدن مانند سینه عبارتند از:
سردرد : سردرد از علائم اولیه در حدود نیمی از تومورهای مغزی است و درنهایت توسط اکثر بیماران در برخی موارد تجربه‌شده است.
استفراغ : استفراغ گاه‌به‌گاه همراه با سردرد است و در کودکان بیشتر از بزرگ‌سالان تجربه می‌شود. در کودکان، استفراغ ممکن است به‌خصوص دراماتیک و یا شدید باشد.
اختلال در هوشیاری : بیماران در برخی موارد به‌طورمعمول تغییراتی در آگاهی و هوشیاری، ازجمله سطح آگاهی و یا کیفیت آن را تجربه می‌کنند. تومور مغزی می‌تواند طیف گسترده‌ای از تغییرات در وضعیت ذهنی، از تغییرات ظریف در شخصیت تا حالت‌های فکری عمیق و غیرقابل‌برگشت، را ایجاد کند.
افزایش فشار داخل جمجمه (ICP) : در بیشتر بیماران، علائم متاستاز مغزی ناشی از گسترش ضایعات و افزایش فشار داخل جمجمه است. شایع‌ترین علائم افزایش فشار داخل جمجمه عبارتند از سردرد، استفراغ و اختلال در آگاهی.
تشنج/ صرع : تقریباً ۳۵ درصد از بیماران مبتلابه تومورهای مغزی تشنج را تجربه می‌کنند. افزایش سن خطر ابتلا به بیماری صرع ،به علت تومور مغزی، را به ویژه در افراد بالای ۴۵ سال افزاسیش میدهد.
تشخیص تومورهای ثانویه مغزی
متاستاز مغز را می توان با استفاده از آزمون های زیر تشخیص داد:
کت اسکن/ سی‌تی‌اسکن : می‌تواند با یا بدون کنتراست داخل وریدی انجام شود و بسیاری از جوانب مختلف مغز را نشان میدهد. سی‌تی‌اسکن‌ها معمولاً جزء آزمایش‌های اولیه تشخیصی هستند.
ام آر آی: تصویری واضح از مغز را با استفاده از آهنرباهای قوی و امواج رادیویی ایجاد می‌کند. با افزودن عامل کنتراست داخل وریدی، استاندارد طلایی در آزمایش ایجاد می‌شود که اطلاعاتی در مورد محل، اندازه، ویژگی‌ها و اثرات فشار تومور فراهم می‌کند.
اگر درمانگر نورولوژیست یا جراح مغز و اعصاب به وجود تومور متاستاتیک مشکوک شود آزمایش‌های بیشتر درخواست خواهد کرد. تصویربرداری اضافی از بدن ممکن است تجویز شود که به‌طورکلی به شکل CT با کنتراست قفسه سینه، شکم و لگن و اسکن استخوان انجام می‌شود. این آزمایش‌ها امکان تشخیص نئوپلاسم اولیه درجاهای دیگر بدن را فراهم می‌کند. تست اضافی ممکن است در زمان‌های مشخص‌شده دیگر نیز انجام شود.
درمان متاستاز سرطان سینه (پستان) به مغز
اگر بیمار علائمی مانند سردرد، مشکلات حافظه و یا ضعف یا بی‌حسی در دست‌وپا را دارد که نشان میدهد که سرطان به مغز گسترش یافته است یک آزمایش ام آر آی مغزی توصیه می‌شود.
درمان HER2 مثبت سرطان پستان که به مغز گسترش یافته است معمولاً شامل ترکیبی از جراحی و یا انواع مختلف پرتودرمانی است که پزشکان بسته به‌اندازه و محل تومور در مغز، نشانه‌های ایجادشده و نیز سلامت عمومی بیمار نوع درمان را مشخص می‌کنند.
جراحی
جراحی بخش مهمی از کنترل برای برخی از بیماران مبتلابه متاستاز مغزی است. افزایش پیچیدگی در تکنیک‌های جراحی مغز و اعصاب، سیستم‌های دقیق ام آر آی حین عمل و بهبود روش‌های بیهوشی به جراحان مغز و اعصاب اجازه میدهد تا تومورهای مغزی متاستاتیک را با عوارض کم یا قابل‌قبول و با تقریباً خطر مرگ‌ومیر حذف کنند. جراحی نه تنها بافت لازم برای تشخیص را فراهم می‌کند، بلکه کنترل سرطان را بهبود می‌بخشد و استفاده از درمان‌های اضافی در مغز را تسهیل می‌کند. همچنین اجازه میدهد تا متخصص انکولوژیست درمان‌های اضافی برای کنترل بیماری سیستمیک را ادامه دهد. جراحی زمانی انجام می‌شود که پزشک درمانگر تشخیص دهد که جراحی نسبت به سایر روش‌ها باعث کاهش بیشتر علائم می‌شود شانس ادامه زندگی بیمار را افزایش میدهد.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی می‌توانند به سلول‌هایی مانند سلول‌های سرطانی که به‌سرعت در حال تقسیم شدن هستند حمله و آن‌ها را نابود کنند. همچنین شیمی‌درمانی می‌تواند کل مغز را در هنگام درمان سلول‌های چند سرطانی به‌طور هم‌زمان درمان کند.
پرتودرمانی
پرتودرمانی استفاده از پرتوهای پرانرژی یا ذرات دیگر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. انواع مختلفی از پرتودرمانی ازجمله رادیوتراپی کلی مغز، استریوتاکتیک رادیوسرجری و رادیوتراپی فرکشنال استریوتاکتیک برای درمان متاستازهای مغزی استفاده می‌شود. رادیوتراپی کلی مغز روی تمام مغز اعمال می‌شود. استریوتاکتیک رادیوسرجری استفاده از دوز بالای تابش مستقیم به تومور برای جلوگیری از آسیب رساندن به بافت‌های سالم اطراف است. رادیوتراپی فرکشنال استریوتاکتیک شبیه به استریوتاکتیک رادیوسرجری است با این تفاوت که به دوزهای روزانه کوچک تقسیم می‌شود که در طی چند روز یا چند هفته تجویز می‌شوند درصورتی‌که استریوتاکتیک رادیوسرجری یک‌روزه انجام می‌شود.
آستروئیدها
اگر تومورها در مغز باعث شروع علائم شوند، انکولوژیست ممکن است برای یک دوره آستروئیدها (همچنین به‌عنوان کورتیکواستروئیدها شناخته می‌شود) مانند دگزامتازون را تجویز کنند. این دارو می‌تواند نشانه‌های شما را کاهش دهد و باعث کاهش تورم در اطراف تومور مغزی شود.
آستروئیدها معمولاً تنها یک راه‌حل کوتاه‌مدت هستند، زیرا اگر آن‌ها را در دوزهای بالا برای بیش از چند هفته استفاده کنید، می‌توانند باعث عوارض جانبی مانند ضعف عضلات، افزایش وزن و پوست شکننده شوند. هدف از مصرف آستروئیدها درمان سرطان نیست بنابراین تیم درمان دیگر درمان‌ها مانند پرتودرمانی را نیز توصیه می‌کنند.
نتایج احتمالی
بسیاری از افراد مبتلابه تومورهای مغزی متاستاتیک دارای متاستاز تومور گسترده هستند. اثربخشی درمان متاستازهای مغزی تقریباً همیشه بستگی به چگونگی کنترل اولیه‌ی سرطان دارد. اگر کنترل اولیه سرطان انجام نشود یا کافی و مناسب نباشد، درمان تومورهای مغزی متاستاتیک یک تلاش بی‌فایده خواهد بود. عوامل مؤثر در نتایج نهایی پیچیده هستند و به‌طور عمده بستگی به وضعیت بیماری سیستمیک، میزان اختلال عصبی، طول مدت بین تشخیص اولیه سرطان و تشخیص متاستاز مغز، اندازه و مقدار تهاجم ضایعه متاستاز و غیره دارد. ازاین‌رو هماهنگی دقیق و ارتباط بین جراحی مغز و اعصاب، انکولوژی رادیویی و انکولوژی اولیه ضروری است. عود بیماری در مغز یا بدن رایج است و ازاین‌رو، پیگیری‌های مکرر و سازگار با مطالعات تصویربرداری نیز ضروری است.
نظرات