انواع تومور مغزی، توده سلولی خوش خیم یا بدخیم سیستم اعصاب مرکزی

مغز و ستون فقرات سیستم عصبی مرکزی (CNS) را تشکیل می‌دهند، که تمام عملکردهای حیاتی توسط آن‌ها کنترل می‌شوند. این عملکردها شامل تفکر، گفتار و حرکات بدن هستند. این بدان معنی است که وقتی یک تومور در CNS رشد می‌کند، می‌تواند بر فرایندهای فکر فرد، نحوه صحبت کردن و یا حرکات تأثیر بگذارد.

تومورهای مغزی مانند سایر تومورها انواع مختلفی دارند که شاید با اسامی خوش خیم و بد خیم به گوش شما خورده باشند. علائم  و درمان  هر نوع تومور مغزی به نوع و گرید آن بستگی دارد.

آناتومی مغز

لوب پاریتال- لوب اوسیپیتال- مخچه- نخاع- ساقه مغز- لوب تمپورال- لوب فرونتال

مغز از سه قسمت اصلی تشکیل شده است: مخ، مخچه و ساقهٔ مغز. مننژها که مغز را احاطه کرده‌اند، همچنین بخشی از مغز محسوب می‌شوند.

مخ 

مخ بزرگترین بخش مغز است. مخ شامل دو نیمکره مغزی در هر طرف مغز است که هر یک طرف مقابل بدن را کنترل می‌کند. مخ به 4 لوب تقسیم می‌شود که در هر یک از آن‌ها عملکردهای خاصی رخ می‌دهد:

• لوب فرونتال، استدلال، احساسات، حل مسئله، بیان گفتار و حرکت را کنترل می‌کند
• لوب پاریتال احساس لمس را کنترل می‌کند، مانند فشار، درد و درجه حرارت. همچنین قسمت‌هایی از گفتار، جهت گیری فضایی بصری و محاسبه را کنترل می‌کند
• لوب تمپورال به کنترل حافظه، حواس ویژه مانند شنوایی و توانایی درک گفتار یا کلمات نوشته شده می‌پردازد
• لوب اوسیپیتال دید را کنترل می‌کند

مخچه 

مخچه در پشت قسمت مغز زیر مخ قرار دارد. مخچه مسئول هماهنگی و تعادل و کنترل عملکرد در یک طرف بدن است.

ساقه مغز

ساقهٔ مغز قسمتی از مغز است که به نخاع و مخچه متصل است. ساقهٔ مغز عملکردهای غیر انتخابی برای ضروری برای زندگی، مانند ضربان قلب و تنفس را کنترل می‌کند. پیام‌ها برای عملکرد کنترل شده توسط مغز و مخچه از طریق ساقهٔ مغز به بدن منتقل می‌شوند.

مننژها

مننژها غشاهایی هستند که مغز و نخاع را احاطه کرده و محافظت می‌کنند. 3 لایه مننژ وجود دارد که به نام‌های دورامتر، آراکنویید و پیامتر شناخته می‌شوند. مایع مغزی نخاعی در نزدیکی مرکز مغز، در بطن‌های جانبی ساخته می‌شود. مایع مغزی نخاعی در اطراف مغز و نخاع بین لایه‌های آراکنویید و پیامتر گردش می‌کند.

تومور مغزی چیست؟ 

بدن از بسیاری از انواع سلول‌ها تشکیل شده است. هر نوع سلول دارای عملکردی خاص است. اکثر سلول‌های بدن رشد می‌کنند و سپس به شکل منظم تقسیم می‌شوند تا سلول‌های جدیدی ایجاد کنند، زیرا برای سالم و درست کار کردن بدن به این سلول‌ها نیاز است. هنگامی که سلول‌ها توانایی کنترل رشد خود را از دست می‌دهند، بیش از حد و بدون نظم تقسیم می‌شوند. سلول‌های اضافی یک توده بافتی به نام تومور را تشکیل می‌دهند. تومورها خوش خیم یا بدخیم هستند.

تومورهای خوش خیم مغز 

تومورهای خوش خیم مغز شامل سلولهای سرطانی نیستند. معمولاً این تومورها می‌توانند برداشته شوند و احتمالاً عود نخواهند کرد. تومورهای خوش خیم مغز مرزهای شفافی دارند. اگر چه این تومورها به بافت‌های اطراف حمله نمی‌کنند، اما می‌توانند روی مناطق حساس مغز فشار وارد کرده و علایمی را ایجاد کنند.

تومورهای بدخیم مغز 

تومورهای بدخیم مغز شامل سلولهای سرطانی هستند. این تومورها در وظایف حیاتی مغز تداخل کرده و تهدید کننده زندگی هستند. تومورهای بدخیم مغز معمولاً به سرعت رشد می‌کنند و افزایش یافته و یا به بافت اطراف خود حمله می‌کنند. مانند یک گیاه، این تومورها ممکن است "ریشه‌هایی" را که به بافت سالم مغز وارد شده و رشد می‌کنند، ایجاد کنند. اگر تومور بدخیم باقی بماند و ریشه ایجاد نکند، گفته می‌شود که انکپسوله شده است. هنگامی که یک تومور خوش خیم دیگر در ناحیه حیاتی مغز قرار دارد و باعث اختلال در عملکرد حیاتی می‌شود، ممکن است بدخیم در نظر گرفته شود (حتی اگر در آن سلول‌های سرطانی وجود نداشته باشند).

سیستم درجه بندی تومور مغزی

گریدهای مختلف تومورهای مغزی عبارت‌اند از:

انواع تومور مغزی

تومورهای مغزی را می‌توان به دو گروه عمومی تقسیم کرد: اولیه و ثانویه.

تومورهای اولیه مغز 

تومورهایی که در بافت مغزی ایجاد می‌شوند، به عنوان تومورهای اولیه مغز شناخته می‌شوند. تومورهای مغزی اولیه بر اساس نوع بافتی که در آنها بوجود می‌آیند طبقه بندی می‌شوند. شایع‌ترین تومورهای مغزی گلیوما هستند که در بافت گلیال (حمایتی) ایجاد می‌شوند. انواع مختلف گلیوما وجود دارند از جمله:

انواع دیگری از تومورهای مغزی وجود دارند که در بافت گلیال آغاز نمی‌شوند. برخی از رایج‌ترین این تومورها در زیر شرح داده شده‌اند:

تومورهای ثانویه مغز

تومورهای ثانویه مغز تومورهای ناشی از سرطان هستندکه در بخش دیگری از بدن ایجاد می‌شود. این تومورها همانند تومورهای اولیهٔ مغز نیستند.

گسترش سرطان در بدن متاستاز نامیده می‌شود. سرطانی که به مغز گسترش می‌یابد، مشابه همان بیماری است و دارای نام سرطان اصلی (اولیه) است. به عنوان مثال، اگر سرطان ریه به مغز گسترش یابد، این بیماری به نام متاستاز سرطان ریه نامیده می‌شود زیرا سلول‌های تومور ثانویه شبیه سلول‌های غیرطبیعی ریه هستند نه سلول‌های غیر طبیعی مغزی.

درمان تومورهای ثانویه مغز بستگی به جایی که سرطان آغاز شده است و میزان گسترش و همچنین عوامل دیگر، از جمله سلامت عمومی بیمار، سن و پاسخ به درمان قبلی دارد.

چه عواملی احتمال ابتلای افراد را به تومورهای مغزی افزایش می‌دهد؟

فاکتور خطر چیزی است که باعث افزایش احتمال ابتلا به یک تومور مغزی می‌شود. اگرچه عوامل خطر اغلب در پیشرفت تومور مغزی تأثیر می‌گذارند، اکثر آنها به طور مستقیم تومور مغزی ایجاد نمی‌کنند. برخی از افراد با چندین فاکتور خطر هرگز به تومور مغزی مبتلا نمی‌شوند، در حالی که برخی افراد دیگر بدون فاکتورهای خطر به این بیماری مبتلا می‌شوند. دانستن عوامل خطر و صحبت کردن در مورد آنها با پزشک ممکن است به شما در تصمیم گیری‌های آگاهانه‌تر کمک کند. اما، در حال حاضر، هیچ راه شناخته شده‌ای برای جلوگیری از بروز تومور مغزی از طریق تغییر سبک زندگی وجود ندارد.

اغلب اوقات علت تومور مغزی ناشناخته است اما عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به یک تومور مغزی را افزایش دهند:

سن

تومورهای مغزی در کودکان و سالخوردگان شایع‌تر هستند، اگرچه افراد هر سن ممکن است به تومور مغزی مبتلا شوند.

جنسیت

به طور کلی، مردان در ابتلا به تومور مغزی مستعدتر از زنان هستند. با این حال، برخی از انواع خاصی از تومورهای مغزی مانند مننژیوم در زنان شایع‌تر هستند.

عوامل موجود در خانه و محل کار 

قرار گرفتن در معرض حلالها، آفت کش ها، محصولات نفتی، لاستیک و یا وینیل کلراید ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد. با این حال، شواهد علمی دال بر تأیید این فرضیه وجود ندارند.

سابقه خانوادگی 

حدود 5 درصد از تومورهای مغزی ممکن است به عوامل ژنتیکی ارثی یا شرایطی از قبیل سندرم لی فرامنی، نوروفیبروماتوز، سندرم کارسینوم سلول‌های بازال نووید، اسکلروز توبرکلوز، سندرم تورکوت و بیماری فون هیپال لیندائو مرتبط باشند. دانشمندان همچنین "خوشه" تومورهای مغزی را در برخی از خانواده‌ها یافتند که ارتباطی با این شرایط ارثی شناخته شده ندارند. مطالعات برای تلاش برای پیدا کردن علت بروز این خوشه‌ها در دست انجام هستند.

قرار گرفتن در معرض عفونت، ویروس‌ها و آلرژن ها

عفونت با ویروس اپشتاین بار خطر ابتلا به لنفوم مایع مغزی نخاعی را افزایش می‌دهد. اپشتاین بار بیشتر به عنوان ویروسی شناخته می‌شود که منونوکلئوز یا مونو را ایجاد می‌کند. در تحقیقات دیگر، سطوح بالای ویروس معروف سیتومگالوویروس در بافت تومور مغزی یافت شده است. معنای این یافته در حال بررسی است. تحقیقات نشان داده‌اند که چندین نوع از ویروس‌های دیگر نیز تومورهای مغزی در حیوانات ایجاد می‌کنند. اطلاعات بیشتر برای پیدا کردن اینکه آیا قرار گرفتن در معرض عفونت، سایر ویروس‌ها یا آلرژن ها باعث افزایش خطر ابتلا به تومور مغزی در افراد می‌شود، مورد نیاز است. توجه داشته باشید، مطالعات نشان داده‌اند که در بیماران مبتلا به سابقه آلرژی یا مشکلات پوستی خطر ابتلا به گلیوما کمتر است.

میدان‌های الکترومغناطیسی

اکثر مطالعاتی که نقش میدان‌های الکترومغناطیسی، مانند انرژی حاصل از خطوط برق یا استفاده از تلفن همراه را ارزیابی می‌کنند، هیچ ارتباطی در خصوص افزایش خطر ابتلا به تومور مغزی در بزرگسالان را نشان نمی‌دهند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) به دلیل اطلاعات متناقض در مورد خطر این وسایل، در کودکان توصیه می‌کند که استفاده از تلفن همراه محدود شود و استفاده از یک هدست هم برای بزرگسالان و هم کودکان را روشی مناسب اعلام کرده است.

اشعه یونیزه کننده

درمان قبلی مغز یا سر با اشعه یونیزه کننده، از جمله اشعه ایکس، یک عامل خطر برای بروز تومور مغزی است.

آسیب سر و تشنج

ارتباط آسیب جدی به سر با بروز تومورهای مغزی برای مدت طولانی مورد مطالعه قرار گرفته است. برخی مطالعات ارتباط بین ترومای سر و مننژیوما را نشان داده‌اند، اما بین ترومای سر و گلیوما ارتباطی یافت نشده است. داشتن سابقه تشنج با تومورهای مغزی از مدت‌ها قبل مرتبط تشخیص داده شده است، اما به دلیل این که تومور مغزی می‌تواند باعث تشنج شود، دقیقاً مشخص نیست که آیا تشنج خطر تومور مغزی را افزایش می‌دهد یا این که تشنج ناشی از تومور است یا مصرف داروی ضد تشنج خطر را افزایش می‌دهد.

ترکیبات N-nitroso

به نظر می‌رسد برخی مطالعات مربوط به رژیم غذایی و مکمل‌های ویتامین نشان می‌دهند که ترکیبات N-nitroso در رژیم غذایی ممکن است خطر ابتلا به تومورهای دوران کودکی و بزرگسالان را افزایش دهد. ترکیبات N-nitros در بدن از نیتریت یا نیترات در برخی از گوشت‌های فرآوری شده، دود سیگار و لوازم آرایشی به وجود می‌آید. با این حال، قبل از اینکه ارتباط قطعی این دو مشخص شود، تحقیقات اضافی لازم است.